Συναυλία Ειρήνης ή Πολεμικής Εθελοτυφλίας;

Ο Μανώλης Σταυρουλάκης γράφει στο page news για τη συναυλία που τιτλοφορείται "Για την Ειρήνη" και θα γίνει στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου Αθηνών την ερχόμενη Τρίτη, 30 Μαρτίου.

Εδώ και λίγες μέρες, ανακοινώθηκε ότι πρόκειται να δοθεί συναυλία στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου Αθηνών την ερχόμενη Τρίτη, 30 Μαρτίου. Στη συναυλία αυτή συμμετέχει πλειάδα τραγουδιστών κα τραγουδιστριών που πρόκειται να παράσχουν το καλλιτεχνικό τους έργο αφιλοκερδώς, «Για την Ειρήνη», όπως εμφατικά τονίζεται στην σχετική αφίσα που διακινείται ευρέως πλέον στα έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης.

«Και πού διακρίνετε κάτι το αξιόμεμπτο στην πρωτοβουλία αυτή;», θα διερωτηθεί ενδεχομένως ο υποψιασμένος αναγνώστης της στήλης. Τίποτε το αξιόμεμπτο στο καθ’ εαυτό καλλιτεχνικό έργο. Η γενικόλογη, όμως, έκφραση «Για την Ειρήνη» που συνοδεύει την αφίσα θέτει σημαντικά ζητήματα.

Συγκεκριμένα, πέρα από τις συνήθεις ονοματολογίες και την αναφορά επιθέτων ορισμένων καλλιτεχνών, που φιλοδοξούν να μονοπωλούν προοδευτικώ τω τρόπω την κοινωνική ευαισθησία και τα ευγενή φιλειρηνικά συναισθήματα, το δελτίο τύπου για τη συναυλία και η συναπτόμενη αφίσα έρχονται να ανακινήσουν θεμελιώδη θέματα διεθνών σχέσεων και δημοσίου διεθνούς δικαίου.

            «Αν η πραγματικότητα δεν συμφωνεί μαζί μας, τόσο το χειρότερο για την πραγματικότητα».

Η έκφραση αυτή του Ούγγρου μαρξιστή φιλοσόφου Γκέργκ Λούκατς αποκτά και πάλι την τρωθείσα αίγλη της στο επίπεδο της σημερινής επικαιρότητας. Υπογραμμίζεται το «και πάλι», επειδή, σαν σήμερα, η Γιουγκοσλαβία γίνεται στόχος βομβαρδισμών από το ΝΑΤΟ λόγω της άρνησής της να υπογράψει τη συμφωνία για το μέλλον του Κοσσυφοπεδίου. Έλληνες καλλιτέχνες πρωτοστατούν, στον απόηχο ακόμη της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης, σε ολονύκτια καθιστική διαμαρτυρία και ακολουθεί σειρά συναυλιών με την εθελοντική συμμετοχή ερμηνευτών.

Θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι το ιστορικό προηγούμενο υπάρχει και ότι, στην προαναγγελθείσα για την προσεχή Τρίτη συναυλία, καλλιτέχνες θα προσφέρουν εθελοντικά το έργο τους στην υπόθεση της ειρήνης.

Τα πράγματα, όμως, δεν είναι καθόλου τόσο απλά και οι ιστορικές αναλογίες και συνάφειες περικλείουν έναν αυθαίρετο χαρακτήρα. Η συναυλία δεν πρόκειται, βέβαια, να δοθεί μέσα σε ένα ιστορικό, διεθνές και πολιτικό κενό, παρά το γεγονός ότι οι συμμετέχοντες σε αυτήν καλλιτέχνες και οι διοργανωτές επιμένουν, με τον τρόπο τους, να επιβεβαιώσουν την λουκατσιανή ρήση.

Η συναυλία πρόκειται να δοθεί τη στιγμή που μαίνεται ένας συγκεκριμένος πόλεμος, στον οποίο υπάρχει μια χώρα – θύτης και μια χώρα – θύμα. Έχουμε να κάνουμε με τον ρωσο – ουκρανικό πόλεμο, με αναντίρρητο θύτη τη Ρωσία του Πούτιν και καταγεγραμμένο πλέον θύμα την Ουκρανία. Πρόκειται, δηλαδή, για την στρατιωτική εισβολή της Ρωσίας στο ουκρανικό έδαφος, που κλείνει ένα μήνα ζωής, μα που, φευ, έχει ήδη στερήσει τη ζωή από εκατοντάδες άμαχους Ουκρανούς.

Χωρίς, όμως, την επιβεβλημένη ρητή αναφορά του θύτη και του θύματος, επιχειρείται η αποσιώπηση της ίδιας της θλιβερής πραγματικότητας, η επίκληση της ειρήνης γίνεται ένα γράμμα κενό, ένας λόγος κενός ουσιαστικού περιεχομένου, και – σε τελικό βαθμό – επιδιώκεται η εξοργιστική εξίσωση της Ρωσίας με την Ουκρανία.

            Αρνητές του διεθνούς δικαίου;

Πέρα λοιπόν από τις αφηρημένες ωραιολογίες, νεοτολστοϊκής υφής στην καλύτερη των περιπτώσεων, οι συμμετέχοντες στη συναυλία γίνονται ταυτόχρονα και αρνητές θεμελιακών παραδοχών του δικαίου που διέπει τις διεθνείς σχέσεις μεταξύ των λαών και των κρατών.

Και τούτο, διότι η κεντρική στόχευση του δημοσίου διεθνούς δικαίου δεν είναι άλλη από την επίτευξη της διεθνούς ειρήνης. Την κεντρική αυτή στόχευση υπηρετούν οι διεθνείς οργανισμοί και η διπλωματία. Γύρω από αυτήν αρθρώνεται η θεσμική αρχιτεκτονική που δομεί τη συγκαιρινή μας διεθνή κοινωνία.

Και ο πόλεμος, που εξακολουθεί αδιάκοπα στη Μαριούπολη και στο Κίεβο, είναι, κατά τη σύμφωνη γνώμη της κοινότητας των διεθνολόγων, το εκ διαμέτρου αντίθετο της ειρήνης. Είναι η πιο εξτρεμιστική μορφή που μπορεί να λάβει μια διένεξη ανάμεσα σε δύο κρατικές οντότητες. Σηματοδοτεί, πριν και πάνω από όλα, τη χρήση μεθοδικής και εκτεταμένης βίας ανάμεσα σε κράτη και συνεπάγεται το θάνατο ένοπλων και αμάχων.

Η άρνηση της ρητής καταδίκης του ρωσικού επεκτατισμού και των νεοιμπεριαλιστικών πολεμοχαρών σχεδίων του Πούτιν δεν είναι, λοιπόν, άρνηση σαφούς καταδίκης ενός ανταρτοπολέμου, μιας εθνοτικής διένεξης ή, έστω, μιας αποσχιστικής ένοπλης σύγκρουσης. Είναι η άρνηση της ρητής καταγγελίας της στρατιωτικής εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και του δεσποτικού πουτινισμού που την τροφοδοτεί καθημερινά.

Και δεν είναι άνευ σημασίας ότι την εν λόγω συναυλία διοργανώνει η Μη Κυβερνητική Οργάνωση «Αλληλεγγύη για όλους». Θέλουμε να ευελπιστούμε ότι, έστω και την ύστατη στιγμή, η αλληλεγγύη αυτή δεν θα συμπεριλαμβάνει και την – έμμεση και αθέλητη, έστω – αλληλεγγύη προς  τον στρατιωτικό επεκτατισμό της Ρωσίας του Πούτιν.

• Ο Μανώλης Σταυρουλάκης διδάσκει Πολιτική Επιστήμη στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης.