Πολωνία: Ο βασικός στρατηγικός εταίρος των Η.Π.Α

Όταν ο Πολωνός Πρόεδρος Αντρέϊ Ντούντα συνάντησε τον Αμερικανό ομόλογό του Τζο Μπάιντεν τον περασμένο Ιούνιο, είχαν ένα σύντομο χαιρετισμό, αγκώνα με αγκώνα, στη διάρκεια μιας συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.

Τότε ήταν που η πολωνική κυβέρνηση τασσόταν υπέρ του Τραμπ και  οι προσπάθειές της να θέσει τα Μ.Μ.Ε της χώρας και τα δικαστήρια υπό αυστηρότερο πολιτικό έλεγχο, καθώς και η επιθετική στάση της σε μειονότητες, έκαναν την Πολωνία να μοιάζει με παρία μεταξύ των φιλελεύθερων δημοκρατιών.

«Η παρουσία του ηγέτη της Αμερικής στη χώρα μας, αυτή τη δύσκολη στιγμή, είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό μήνυμα που επιβεβαιώνει τις στρατηγικές πολωνοαμερικανικές σχέσεις», είπε ο Ντούντα πριν από ένα 24ωρο για την επίσκεψη του Μπάϊντεν προσθέτοντας ότι οι δύο χώρες δεσμεύονται από «κοινές αξίες»

Τώρα η Πολωνία θεωρείται βασικός σύμμαχος του ΝΑΤΟ στην αντιπαράθεση με τη Ρωσία. Ιστορικά διαμορφωμένη από τις εχθροπραξίες με τη Ρωσία, έχει δεχτεί περισσότερους από 2 εκατομμύρια πρόσφυγες από την Ουκρανία και έχει έναν στρατό άνω των 120.000 ενισχυμένων με συμμαχική βοήθεια.

Η Πολωνία είναι «ένας σημαντικός εταίρος καθώς εργαζόμαστε για να παραμείνουμε ενωμένοι τις επόμενες εβδομάδες και μήνες», δήλωσε η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Τζεν Ψάκι, ανακοινώνοντας την επίσκεψη του Μπάιντεν.

Μια ασυνήθιστη θέση για την Πολωνία

«Υπήρξε μια δραματική αλλαγή όσον αφορά τις σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε η Katarzyna Pisarska, πρόεδρος του Ιδρύματος Casimir Pulaski, μιας “think tank”  εξωτερικής πολιτικής με έδρα τη Βαρσοβία. «Η Πολωνία έχει γίνει «ο στρατηγικός εταίρος στην περιοχή για τις Ηνωμένες Πολιτείες».

Οπως σημειώνει σε σχετικό του άρθρο το “Politico”, “οι σχέσεις της Βαρσοβίας με την Ουάσιγκτον ήταν αρκετά ανώμαλες τα τελευταία χρόνια. Οι δεξιοί ηγέτες της Πολωνίας γοητεύτηκαν για λίγο από τον πρώην Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και ήλπιζαν ότι ο πρώην πρόεδρος των Η.Π.Α θα τοποθετούσε μόνιμα αμερικανικά στρατεύματα στην Πολωνία – με την ανεπίσημη πρόταση του Ντούντα να ονομαστεί μια τέτοια βάση Φορτ Τραμπ. Δεν προέκυψε τίποτα από αυτό το σχέδιο”

Παρά τις ιδεολογικές τους ομοιότητες, η κυβέρνηση Τραμπ τσακώθηκε με τη Βαρσοβία όταν η πρέσβειρα των ΗΠΑ Ζορζέτ Μοσμπάχερ διάβασε στην πολωνική κυβέρνηση την ταραχή για τις επιθέσεις της στο TVN, έναν ανεξάρτητο τηλεοπτικό σταθμό που επικρίνει την κυβέρνηση και ανήκει στο Discovery Channel των ΗΠΑ.

Αυτό δεν εμπόδισε τον Ντούντα να αντισταθμίσει τα στοιχήματά του μετά τις εκλογές, όταν  συνεχάρη τον Μπάιντεν και του ευχήθηκε «μια επιτυχημένη προεδρική εκστρατεία». Προσθέτοντας … «Καθώς περιμένουμε τον διορισμό από το Εκλογικό Σώμα».

Υπήρχε επίσης αποστροφή στις ΗΠΑ για τις εκστρατείες της πολωνικής κυβέρνησης κατά των μειονοτήτων με πρωτεργάτες τον Ντούντα και πολιτικούς της ακροδεξιάς.

Αυτές οι εντάσεις, καθώς και η μακροχρόνια σύγκρουση της Πολωνίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση για το κράτος Δικαίου και την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης άφησαν τη Βαρσοβία στο περιθώριο και ανίκανη να αναλάβει μεγάλο ηγετικό ρόλο προειδοποιώντας τις ΗΠΑ και την υπόλοιπη ΕΕ για τον κίνδυνο που θέτει η Ρωσία.

Η αλλαγή και η θέση του Λευκού Οίκου

Αυτό άρχισε να αλλάζει στα τέλη του περασμένου έτους, καθώς οι ΗΠΑ άρχισαν να εκδίδουν αυστηρές προειδοποιήσεις σχετικά με τον κίνδυνο επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Τον Ιανουάριο, ο Ντούντα προσκλήθηκε σε μια βιντεοκλήση με τον Μπάιντεν μαζί με τους ηγέτες του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.

Μόλις δύο εβδομάδες πριν από τη ρωσική εισβολή, ο Ντούντα κατέβαλε προσπάθειες να μειώσει τις συγκρούσεις με την ΕΕ, κάτι που δεν έμεινε απαρατήρητο και από τον Λευκό Οίκο:

«Τους τελευταίους μήνες, ο Πρόεδρος Ντούντα έκανε αρκετά θετικά βήματα για να βελτιώσει την ποιότητα των δημοκρατικών θεσμών της Πολωνίας, κάτι που αποτελεί απόδειξη της δύναμης της διατλαντικής σχέσης και των κοινών μας αξιών», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της κυβέρνησης Μπάιντεν πριν λίγες μέρες. Και πρόσθεσε:  «Ελπίζουμε ότι αυτά τα αρχικά βήματα αντιπροσωπεύουν μια ανανεωμένη δέσμευση για την ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών και του κράτους δικαίου στην Πολωνία».

Η Πολωνία είναι πλέον κράτος πρώτης γραμμής στις αντιπαραθέσεις με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. «Δεδομένης της κατάστασης, η κυβέρνηση δίνει σαφώς προτεραιότητα στην άμυνα και την ασφάλεια στη σχέση», δήλωσε η Alina Polyakova, πρόεδρος του Κέντρου Ανάλυσης Ευρωπαϊκής Πολιτικής με έδρα την Ουάσινγκτον.Και υπογράμμισε:

«Η Πολωνία είναι ο απαραίτητος σύμμαχος για την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Άλλα ζητήματα και ανησυχίες μόλις μπήκαν σε δεύτερη μοίρα. Όταν έρχεται η ώθηση και υπάρχει άμεση στρατιωτική απειλή για το ΝΑΤΟ, χρειαζόμαστε την Πολωνία. Δεν σημαίνει ότι όλα συγχωρούνται, αλλά καθιστά πολύ σαφές πού βρίσκονται οι προτεραιότητες».

Από τον… πάγκο στο βασικό σχήμα

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Πολωνία έχει μετατραπεί από περιθωριακός παίκτης σε βασικό μέλος της δυτικής συμμαχίας. Πιέζει σκληρά για την ΕΕ να εμποδίσει όλες τις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία — μια κοινή προσπάθεια με τις χώρες της Βαλτικής — καθώς και να πιέσει για απαγόρευση της κυκλοφορίας των μεταφορών. Η Βαρσοβία, μαζί με άλλους συμμάχους, στέλνει όπλα και βοήθεια στην Ουκρανία.

Η κυβέρνηση στοχεύει να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες στο 2,5% της οικονομικής παραγωγής, από 2,2% και να αναρριχηθεί κοντά στην κορυφή της κατηγορίας δαπανών του ΝΑΤΟ. Η Συμμαχία βλέπει επίσης περισσότερους από 100.000 πρόσφυγες την ημέρα να περνούν από την Ουκρανία και ηγέτες από όλο τον κόσμο επαινούν τη στάση της Πολωνίας.