Πούτιν ΕΕ: Η απαίτηση για τα ρούβλια κλιμακώνει την ενεργειακή διαμάχη

Ο Πούτιν συνεχίζει να προκαλεί την ΕΕ, λέγοντας ότι ναι μεν δεν κλείνει την στρόφιγγα, αλλά από την άλλη απαιτεί όλες οι πληρωμές να γίνονται με ρούβλι. Η Ευρώπη έκλεισε συμφωνία με τις ΗΠΑ για την προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου. 

Ακόμη, ο Βλαντίμιρ Πούτιν, βαθαίνει την αντιπαράθεση της με τη Δύση και επιδεινώνει τη χειρότερη ενεργειακή κρίση της Ευρώπης από τη δεκαετία του 1970. Οι τιμές του φυσικού αερίου “εκτινάχθηκαν” χθες πάνω από 30% αφού ο Πούτιν διέταξε την κεντρική τράπεζα να αναπτύξει έναν μηχανισμό για την πραγματοποίηση πληρωμών σε ρούβλια για το φυσικό αέριο εντός μιας εβδομάδας.

Ασαφείς οι λεπτομέρειες της ανακοίνωσης Πούτιν

Η κίνηση του Πούτιν έδειξε την αυξανόμενη προθυμία και των δύο πλευρών να χρησιμοποιήσουν τις ρωσικές ενεργειακές προμήθειες ως “όπλο” στη διαμάχη μεταξύ της Μόσχας και της Δύσης για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Οι λεπτομέρειες της ανακοίνωσης του Πούτιν δεν ήταν άμεσα σαφείς, αλλά με την απαίτηση πληρωμών σε ρούβλια, ο Ρώσος πρόεδρος ουσιαστικά αναγκάζει τις ευρωπαϊκές εταιρείες να στηρίξουν το ρωσικό νόμισμα, καθώς αυτό έχει δηγηθεί σε ελεύθερη πτώση από τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη ρωσική οικονομία. Σημειώνεται ότι το ρούβλι κέρδισε 7% έναντι του δολαρίου την Τετάρτη, περιορίζοντας τις απώλειές του φέτος στο 23%.

Η Γερμανία, ο μεγαλύτερος αγοραστής ρωσικού φυσικού αερίου, ανέφερε ότι η ανακοίνωση σχετικά με τις πληρωμές σε ρούβλια αποτελεί παραβίαση των συμβάσεων και ότι η χώρα θα μιλήσει με τους ευρωπαίους εταίρους της για το πώς θα αντιδράσει, σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομίας της χώρας, Ρόμπερτ Χάμπεκ. Η Ιταλία, ο δεύτερος μεγαλύτερος πελάτης της Gazprom, ανέφερε ότι δεν είναι διατεθειμένη να πληρώσει για το ρωσικό φυσικό αέριο σε ρούβλια, επειδή αυτό θα βοηθούσε τον Πούτιν να αποδυναμώσει τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία.

“Η άποψή μου είναι ότι θα πληρώνουμε σε ευρώ, επειδή η πληρωμή σε ρούβλια θα αποτελούσε έναν τρόπο να αποφύγουν τις κυρώσεις, οπότε νομίζω ότι θα συνεχίσουμε να πληρώνουμε σε ευρώ”, δήλωσε ο οικονομικός σύμβουλος του Ιταλού πρωθυπουργού Μάριο Ντράγκι, Φραντσέσκο Τζιαβάζι, στο φόρουμ του Bloomberg Capital Market στο Μιλάνο.

Που οδηγεί η απαίτηση

Για τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας που αγοράζουν φυσικό αέριο από την Gazprom, η απαίτηση να πληρώνουν σε ρούβλια θα μπορούσε να οδηγήσει σε διαμάχες και διαπραγματεύσεις συμβάσεων, δημιουργώντας έτσι μια απειλή για τη διατάραξη της ομαλής παροχής φυσικού αερίου στην περιοχή. Η Ευρώπη προμηθεύεται περίπου το 40% του φυσικού αερίου της από τη Ρωσία και ήδη έχιε βρεθεί αντιμέτωπη με τιμές – ρεκόρ που σημειώθηκαν φέτος το χειμώνα. Οι γερμανικοί ενεργειακοί κολοσσοί Uniper και RWE αρνήθηκαν να σχολιάσουν, όπως και η ιταλική Eni SpA.

“Αν η Gazprom αρνηθεί να παραδώσει φυσικό αέριο όταν οι αγοραστές πληρώσουν τα τιμολόγιά τους στο αρχικό νόμισμα της σύμβασης, συνήθως σε ευρώ, οι αγοραστές μπορούν να προσφύγουν στη διαιτησία”, δήλωσε η Anise Ganbold, αναλύτρια της Aurora Energy Research. Το μέτρο που θα εφαρμοστεί σε χώρες που θεωρούνται “μη φιλικές” περιλαμβάνει τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και όλα τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. “Έχω λάβει απόφαση να στραφώ σε πληρωμές σε ρούβλια για τις προμήθειες φυσικού αερίου μας στα λεγόμενα μη φιλικά κράτη”, δήλωσε χαρακτηριστικά ο Πούτιν την Τετάρτη.

Τα “μη φιλικά” κράτη αντιπροσώπευαν περίπου το 70% των εσόδων από τις εξαγωγές της Gazprom το 2021, τα οποία ανέρχονται σε περίπου 69 δισ. δολάρια, δήλωσε ο Dmitry Polevoy, οικονομολόγος της Locko Invest με έδρα τη Μόσχα. Οποιαδήποτε αλλαγή στις διαδικασίες πληρωμής θα μπορούσε να “επηρεάσει προσωρινά” τον όγκο των εξαγωγών φυσικού αερίου της Ρωσίας, σημείωσε. Η Ρωσία πρέπει να σταματήσει να χρησιμοποιεί “τα συμβιβασμένα νομίσματα” στις συναλλαγές φυσικού αερίου σε αντίποινα για τις αμερικανικές και ευρωπαϊκές κυρώσεις, δήλωσε ο Πούτιν. “Είναι αρκετά σαφές ότι δεν έχει νόημα για εμάς να προμηθεύουμε τα προϊόντα μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στις ΗΠΑ και να λαμβάνουμε πληρωμές σε δολάρια, ευρώ, άλλα νομίσματα”, σημείωσε.

Μέσα σε μια εβδομάδα

Περίπου το 58% των ακαθάριστων πωλήσεων φυσικού αερίου της Gazprom στο εξωτερικό ήταν σε ευρώ κατά το γ’ τρίμηνο του 2021. Ένα άλλο 39% ήταν σε δολάρια ΗΠΑ. Το γραφείο Τύπου της Gazprom αρνήθηκε να σχολιάσει αν οι μακροπρόθεσμες συμφωνίες προμήθειας της επιτρέπουν τη μετάβαση σε πληρωμές σε ρούβλια. “Η Gazprom θα πρέπει να ζητήσει από τους αγοραστές να συμφωνήσουν να αλλάξουν τους όρους πληρωμής στα συμβόλαια”, δήλωσε ο Trevor Sikorski, επικεφαλής του τμήματος φυσικού αερίου και άνθρακα της Energy Aspects Ltd. “Αυτό ανοίγει εκ νέου τις συμβάσεις και οι αγοραστές θα μπορούσαν να ζητήσουν για παράδειγμα συντομότερες προθεσμίες”.

Η OMV AG ανέφερε ότι τα συμβόλαια προμήθειας φυσικού αερίου με τη Ρωσία δεν προβλέπουν πληρωμή σε ρούβλια και η αυστριακή ενεργειακή εταιρεία θα συνεχίσει να πληρώνει σε ευρώ μέχρι να αλλάξει το συμβόλαιο, δήλωσε ο Alfred Stern, διευθύνων σύμβουλος, σε συνέντευξή του στην αυστριακή τηλεόραση Puls 24. Η Ρωσία ανακοίνωσε νωρίτερα αυτό το μήνα έναν κατάλογο 48 κρατών που θεωρούνται μη φιλικά. Μεταξύ αυτών ήταν οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, όλα τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ελβετία και η Νορβηγία. Ως αποτέλεσμα, το μεγαλύτερο μέρος των ρωσικών εξαγωγών φυσικού αερίου πηγαίνει πλέον σε “μη φιλικά” κράτη.

Ο Πούτιν διέταξε την κυβέρνησή του να δώσει εντολή στην Gazprom να αρχίσει να εργάζεται για τις αναγκαίες τροποποιήσεις στις τρέχουσες συμβάσεις, προσθέτοντας ότι δεν υπάρχει σχέδιο να αλλάξουν οι φόρμουλες των τιμών, μόνο το νόμισμα των πληρωμών. “Θέλω να τονίσω ότι η Ρωσία θα συνεχίσει οπωσδήποτε να προμηθεύει φυσικό αέριο σύμφωνα με τις ποσότητες και τις τιμές και τους μηχανισμούς τιμολόγησης που προβλέπονται στις υφιστάμενες συμβάσεις”, δήλωσε ο Πούτιν.

Εφικτή η συναλλαγή με ρούβλι

“Αυτό δεν αποτελεί κίνδυνο για την προμήθεια, το έχουμε ελέγξει, υπάρχει ένας αντισυμβαλλόμενος στη Βουλγαρία που μπορεί να πραγματοποιήσει τη συναλλαγή σε ρούβλια”, δήλωσε ο κρατικός διανομέας Bulgargaz EAD και πελάτης της Gazprom. “Περιμένουμε κάθε είδους ενέργειες στα πρόθυρα του ασυνήθιστου, αλλά αυτό το σενάριο έχει συζητηθεί, οπότε δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος για τις πληρωμές στο πλαίσιο της υφιστάμενης σύμβασης”.

Τις πρώτες 15 ημέρες του Μαρτίου, η Gazprom εξήγαγε κατά μέσο όρο 500 εκατ. κυβικά μέτρα ημερησίως σε χώρες εκτός της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των χωρών της ΕΕ, της Κίνας και της Τουρκίας. Από το σύνολο, οι ροές προς την Ευρώπη ήταν κατά μέσο όρο 384 εκατ. κυβικά μέτρα ημερησίως, σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας.