Επισιτιστική κρίση: Η επόμενη μέρα για την Ελλάδα

Ο πόλεμος στην Ουκρανία μπορεί να προκαλέσει το επόμενο χρονικό διάστημα επισιτιστική κρίση. Ο λόγος είναι ότι η Ουκρανία είναι μία από τις μεγαλύτερες χώρες στην εξαγωγή σίτου, ενώ η Ρωσία πρόκειται να μπλοκάρει την συναλλαγή με τις μη φιλικές χώρες.

Στο πεδίο των τροφίμων, παρουσιάζεται το πλήρες σχέδιο 12 σημείων που υιοθετήθηκε σε σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και αναφέρεται στις εναλλακτικές διεθνείς αγορές για την προμήθεια προϊόντων, στα κίνητρα για αύξηση της εγχώριας παραγωγής και στους ελεγκτικούς μηχανισμούς για την αποτροπή ελλείψεων.

Οι εναλλακτικές για τρόφιμα και ρεύμα

Είναι ενδεικτικό ότι στο σχέδιο προτείνονται ως εναλλακτικές αγορές για την προμήθεια μαλακού σιταριού, αραβοσίτου ή ηλιελαίου ακόμη και χώρες όπως η Αργεντινή, και για την αγορά ζωοτροφών η Ινδία και η Μαλαισία. Επίσης, η κυβέρνηση εξετάζει νέα μέτρα στήριξης των πλέον αδύναμων έναντι των ανατιμήσεων στην ηλεκτρική ενέργεια, αλλά και ενίσχυσης των νέων. Προς την κατεύθυνση αυτή, εντός της εβδομάδας θα κατατεθεί συμπληρωματικός προϋπολογισμός με επιπλέον δαπάνες 2 δισ. ευρώ.

Προκειμένου να εξασφαλίσει την επάρκεια ρεύματος, η κυβέρνηση προωθεί ένα σχέδιο με τέσσερις άξονες, μεταξύ των οποίων η λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων και η εξασφάλιση περισσότερου υγροποιημένου αερίου μέσω συμφωνιών με την Ιταλία, η ενοικίαση ή αγορά πλωτής αποθήκης στη Ρεβυθούσα και η αγορά φορτίων LNG.

Τα κίνητρα για αύξηση της εγχώριας παραγωγής

Με τις πολεμικές επιχειρήσεις στο έδαφος της Ουκρανίας να παρατείνονται και τη χρονική διάρκεια της διεθνούς κρίσης που έχει προκληθεί να είναι αβέβαιη, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και η κυβέρνηση εστιάζουν στην κατά το δυνατόν «απορρόφηση» του οικονομικού βάρους που μεταφέρεται στους πολίτες και στη θωράκιση της χώρας έναντι πιθανών ελλείψεων σε καύσιμα και τρόφιμα.

Η εκτίμηση που επικρατεί στην Αθήνα είναι πως οι παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις μεταξύ Μόσχας και Κιέβου έχουν προχωρήσει περισσότερο απ’ ό,τι φαίνεται δημοσίως. Υπό αυτή την έννοια, υπάρχει συγκρατημένη αισιοδοξία πως περί τα μέσα του μήνα μπορεί να εισέλθουν στην τελική τους ευθεία και να είναι πλέον ορατό το φως στο βάθος του τούνελ της κρίσης. Η συγκεκριμένη εξέλιξη είναι σαφές πως θα αποτελέσει μεγάλη «ανάσα» και για την Ελλάδα, παρότι αναγνωρίζεται πως ακόμη και σ’ αυτή την περίπτωση η όποια σχετική ομαλοποίηση στα μέτωπα της ενέργειας και του πληθωρισμού δεν θα έλθει πριν από το φθινόπωρο.

Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί για την αποτροπή ελλείψεων

Πάντως, με δεδομένο ότι οι ανωτέρω προβλέψεις είναι εξ αντικειμένου παρακινδυνευμένες, ο κ. Μητσοτάκης έκρινε πως είναι αναγκαίο να εκπέμψει μήνυμα πολιτικής σταθερότητας, αλλά και στήριξης, ειδικά των πλέον οικονομικά ευάλωτων, έναντι του κύματος ανατιμήσεων που έχει προκαλέσει ο πόλεμος. Ως εκ τούτου, έκλεισε με εμφατικό τρόπο ότι τα σενάρια περί πρόωρων εκλογών είχαν βάση μόνο στον βαθμό κατά τον οποίο η κρίση στην Ουκρανία θα είχε σύντομη διάρκεια. Παράλληλα, κατέστησε σαφές ότι η κυβέρνηση, πέραν των 4 δισ. ευρώ που έχουν ήδη διατεθεί, θα συνεχίσει να στέκεται «δίπλα» στους πολίτες.

Οπως αναφέρουν στενοί συνεργάτες του κ. Μητσοτάκη: Είναι σημαντικό να αξιοποιηθούν όλοι οι διαθέσιμοι πόροι στο πλαίσιο των αντοχών της οικονομίας, παρότι είναι σαφές πως η Ελλάδα, όπως και όλες οι άλλες χώρες, δεν είναι σε θέση να απορροφήσει το σύνολο των ανατιμήσεων που έχει πυροδοτήσει η διεθνής κρίση.

Στην κατεύθυνση αυτή κατατίθεται συμπληρωματικός προϋπολογισμός, μέσω του οποίου δημιουργείται πρόσθετο «μαξιλάρι στήριξης» των πιο ευάλωτων. Σύμφωνα με πληροφορίες, θα εξεταστούν και νέα μέτρα ενίσχυσης των συγκεκριμένων νοικοκυριών, κυρίως για την κάλυψη των λογαριασμών ενέργειας. Είναι επίσης κρίσιμο η κυβέρνηση να καταδείξει διαχειριστική επάρκεια και να μην ανακύψουν φαινόμενα ελλείψεων στους τομείς της ενέργειας και των τροφίμων.

Οι έλεγχοι

Για το θέμα της επισιτιστικής επάρκειας, την περασμένη Δευτέρα πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου ειδική σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό. Η «Κ» παρουσίασε αναλυτικά το σχέδιο που εγκρίθηκε κατόπιν σχετικής εισήγησης του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης Γιώργου Γεωργαντά και αφορά: μηχανισμούς και ελέγχους για τη διασφάλιση της επάρκειας προϊόντων που έως τώρα προέρχονταν από Ουκρανία και Ρωσία, δηλαδή μαλακό σιτάρι, αραβόσιτο και ηλιέλαιο. Αναζήτηση εναλλακτικών πηγών για εισαγωγές και, τέλος, κατά το δυνατόν ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής.

Σε σχέση με την παρακολούθηση και τους ελέγχους για την επάρκεια στην αγορά, τα βήματα που προβλέπονται, μεταξύ άλλων, είναι τα εξής: η ήδη συντελεσθείσα επανασύσταση και συνεχής λειτουργία της επιτροπής Επισιτιστικής Ασφάλειας. Η έκδοση –αύριο– υπουργικής απόφασης που υποχρεώνει τις επιχειρήσεις του κλάδου να δηλώνουν τα στοιχεία αποθεματικού τους. Και, τρίτον, η δημιουργία βάσης δεδομένων με διασύνδεση όλων των υπαρχόντων εργαλείων καταγραφής αποθεμάτων. Στο συγκεκριμένο «μέτωπο» θα αξιοποιηθεί ο μηχανισμός που είχε δημιουργηθεί από το υπουργείο Ανάπτυξης για τη διασφάλιση της επάρκειας αντισηπτικών την περίοδο της πανδημίας.

Σχετικά με τον κυβερνητικό σχεδιασμό για τα σιτηρά

Αναφορικά με την αντικατάσταση των εισαγόμενων ποσοτήτων από τη Ρωσία και την Ουκρανία, διευκολύνεται για την εισαγωγή μαλακού σιταριού, αραβόσιτου και ηλιέλαιου η πρόσβαση σε εναλλακτικές αγορές όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς, αλλά και, εάν απαιτηθεί, η Αργεντινή. Και για τις ζωοτροφές σε χώρες, όπως η Ινδία, η Μαλαισία, αλλά και η Νότιος Αμερική. Τέλος, για την αύξηση της εγχώριας παραγωγής ιδιαίτερη σημασία έχουν κινήσεις όπως η ένταξη στη συνδεδεμένη επιδότηση του αραβοσίτου (προβλέπονται σε συνεννόηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδοτήσεις για πέντε χρόνια), η διευκόλυνση των καλοκαιρινών καλλιεργειών, που έως τώρα απέφευγαν οι αγρότες λόγω χαμηλότερου δυνητικού κέρδους και η μείωση του ποσοστού του ηλίανθου για την παραγωγή βιοκαυσίμου, ώστε να γίνει στροφή στον τομέα της σίτισης.

Η σημασία του ανωτέρω κυβερνητικού σχεδιασμού για την αποτροπή μιας πιθανής επισιτιστικής κρίσης προκύπτει από το γεγονός ότι, για παράδειγμα, οι εισαγωγές καλαμποκιού ανέρχονται έως τώρα σε 500.000 τόνους. Επίσης το 70% των αναγκών της χώρας σε μαλακό σιτάρι καλυπτόταν από την Ουκρανία και τη Ρωσία, που βεβαίως είναι άγνωστο εάν και πότε θα είναι σε θέση να προχωρήσουν και πάλι σε εξαγωγές. Σημειώνεται, τέλος, ότι τα αποθέματα που έχει η αλευροβιομηχανία στη χώρα μας επαρκούν για δύο περίπου μήνες.