Γαλλικές εκλογές 2022 – Guardian: Χτυπούν καμπάνες κινδύνου

Οι Γάλλοι προσέρχονται σήμερα στις κάλπες για την ανάδειξη του νέου προέδρου της Δημοκρατίας, σε μία εκλογική αναμέτρηση που γίνεται στη σκιά του πολέμου στην Ουκρανία και με πολλά ζητήματα ανοιχτά.

«Καλύτερα μια ψήφος που βρωμάει παρά μια ψήφος που σκοτώνει»

Στα βραβευμένα απομνημονεύματά της “The Years”, η συγγραφέας Annie Ernaux θυμήθηκε τον συλλογικό πανικό στη γαλλική αριστερά το 2002, όταν ο Ζαν Μαρί Λε Πεν πέρασε απροσδόκητα στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών εκείνης της χρονιάς.

«Πριν προλάβουμε να σκεφτούμε», έγραψε, «παρασυρθήκαμε στη φρενίτιδα μιας μαζικής κινητοποίησης για να σώσουμε τη γαλλική δημοκρατία». Ένα βιαστικά συγκεντρωμένο δημοκρατικό μέτωπο εξασφάλισε ότι ο Ζακ Σιράκ, ο κεντροδεξιός υποψήφιος για τα Ηλύσια, κέρδισε το συντριπτικό 82% των ψήφων στον δεύτερο γύρο. Οι προοδευτικοί ψηφοφόροι κράτησαν τη μύτη τους και έκαναν τα απαραίτητα.

Όπως το έθεσε η κ. Ernaux: «Καλύτερα μια ψήφος που βρωμάει παρά μια ψήφος που σκοτώνει».

Δύο δεκαετίες αργότερα, φαίνεται πιθανό ότι ο Εμανουέλ Μακρόν θα χρειαστεί να βασιστεί σε παρόμοιο πνεύμα στις προεδρικές εκλογές αυτού του μήνα.

“Ψαλίδισμα” της διαφοράς

Μετά από ένα αργό και σπασμωδικό ξεκίνημα της εκστρατείας της Μαρίν Λεπέν, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τώρα ότι έχει καλές πιθανότητες να επιτύχει το καλύτερο εκλογικό αποτέλεσμα της ακροδεξιάς από τότε που ο πατέρας της ίδρυσε το Front National το 1972.

Μια πρόσφατη έρευνα την τοποθετούσε μόλις τρεις ποσοστιαίες μονάδες πίσω από τον Μακρόν σε έναν πιθανό δεύτερο γύρο. Σε μια στήλη εφημερίδας που σχεδιάστηκε ως επείγουσα κλήση αφύπνισης, ο Γάλλος πρώην πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς έγραψε το περασμένο Σαββατοκύριακο: «Είναι ένα λεπτό για τα μεσάνυχτα… Η Μαρίν Λεπέν θα μπορούσε να εκλεγεί πρόεδρος της δημοκρατίας».

Αυτό το τρομερό αποτέλεσμα – το οποίο θα είχε σεισμικές συνέπειες για την Ευρώπη σε μια εποχή πολλαπλών κρίσεων – παραμένει απίθανο. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η ανάκαμψη που απολάμβανε ο Μακρόν, περιορίστηκε μετά την υποχώρηση των διπλωματικών προσπαθειών του για την Ουκρανία, αλλά εξακολουθεί να απολαμβάνει ένα άνετο προβάδισμα στις περισσότερες. Και ενώ το ταμπού για την ψήφο της ακροδεξιάς μπορεί να μην έχει τη δύναμη που είχε το 2002, εξακολουθεί να υπάρχει: σε μια έρευνα , το 50% των Γάλλων ψηφοφόρων είπε ότι δεν θα ψήφιζαν ποτέ τη Λεπέν. Ωστόσο, σε σύγκριση με το 2017, όταν ταπεινώθηκε από τον Μακρόν στη συζήτηση και έχασε στον δεύτερο γύρο με διαφορά 66% έναντι 34%, έχει δυναμική και ζωτικοί παράγοντες έχουν ευθυγραμμιστεί υπέρ της.

Η εμμονική ισλαμοφοβία και ο ρατσισμός του ακροδεξιού αντιπάλου της Λεπέν, του τηλεοπτικού πολεμιστή Έρικ Ζεμούρ, της επέτρεψαν να παρουσιάζεται ως το μετριοπαθές πρόσωπο του εθνικισμού. Ακόμη πιο σημαντικό, η στρατηγική εστίαση στην οικονομία και την κρίση του κόστους ζωής – η υπ’ αριθμόν ένα ανησυχία για τους Γάλλους ψηφοφόρους – έχει αποδειχθεί θεαματικά επίκαιρη.

Οι προεκλογικές “δεσμεύσεις”

Ενώ ο Μακρόν είναι αποφασισμένος να αυξήσει την ηλικία σύνταξης στα 65 και να σκληρύνει τους κανόνες πρόνοιας, η Λεπέν είπε ότι θα επιτρέψει τη συνταξιοδότηση στα 60 και δεσμεύτηκε να αυξήσει την αγοραστική δύναμη των λιγότερο ευκατάστατων. Κρύβονται στο παρασκήνιο, οι ακροδεξιές φιλοδοξίες και το επίκεντρο του προγράμματος της Λεπέν παραμένει τόσο διχαστικό και μεροληπτικό όσο ποτέ. Οι ριζοσπαστικές αντιμεταναστευτικές προτάσεις και οι νέοι έλεγχοι στα σύνορα θα έβαζαν τη Γαλλία σε σύγκρουση με το δίκαιο της ΕΕ και η δέσμευση για προστασία «της σύνθεσης και της ταυτότητας του γαλλικού λαού» διοχετεύει τις υποθέσεις της θεωρίας αντικατάστασης λευκών. Αλλά έχει σε μεγάλο βαθμό “παρκάρει” τα τοξικά πράγματα εκτός σκηνής, διευρύνοντας με επιτυχία την απήχησή της και αμβλύνοντας την πολιτική της.

Μια πολύ πιο στενή κούρσα σημαίνει ότι εάν η ψηφοφορία στον πρώτο γύρο της Κυριακής φέρει όντως άλλον έναν μετωπικό δεύτερο γύρο μεταξύ του Μακρόν και της Λεπέν, ο πρόεδρος θα βασίζεται στις ψήφους της αριστεράς για να τον κερδίσει. Ωστόσο, σχεδόν οι μισοί υποστηρικτές της σκληρής αριστεράς του τρίτου υποψηφίου, Ζαν Λυκ Μελανσόν, δήλωσαν ότι θα απόσχουν αντ’ αυτού. Ορισμένοι κεντροδεξιοί ψηφοφόροι έχουν εν τω μεταξύ δηλώσει ότι θα επέλεγαν τη Λεπέν.

Σε σύγκριση με το 2002, ακόμη και με το 2017, το παραδοσιακό δημοκρατικό μέτωπο φαίνεται έτσι επικίνδυνα χτυπημένο και μελανιασμένο. Όμως είναι ζωτικής σημασίας για τη Γαλλία και την Ευρώπη, δεδομένης της αυταρχικής, ξενοφοβικής φύσης της εναλλακτικής λύσης, που έχει.