Η Γαλλία σε κρίσιμο σταυροδρόμι

Μετά τα προχθεσινά αποτελέσματα, ο Μακρόν γίνεται η μόνη απάντηση στην προέλαση του λαϊκισμού και στην επικράτηση των μετριοπαθών δυνάμεων.

Τούτο δεν σημαίνει ότι η Γαλλία δεν βρίσκεται σε ένα πολιτικά κρίσιμο σταυροδρόμι.   Ο σημερινός πρόεδρος ξεκινά με πλεονέκτημα για να μπορέσει να νικήσει, στις 24 Μαρίου, την ακροδεξιά αντίπαλό του Μαρίν  Λε Πεν και έτσι, να αποφευχθεί ένας πραγματικός κίνδυνος για την δημοκρατία στη Γαλλία, αλλά και στην Ευρώπη συνολικά. Κι όμως, αυτές οι εκλογές, στις οποίες τα ιστορικά κόμματα της κεντροδεξιάς και της κεντροαριστεράς έχουν φτάσει στο χείλος του αφανισμού και οι λαϊκιστικές δυνάμεις όλων των πλευρών αποτελούν την πλειοψηφία, εκπέμπουν ανησυχητικά μηνύματα. Η Γαλλία δεν είναι οποιαδήποτε χώρα: είναι θεμελιώδης δημοκρατία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πυρηνική δύναμη και μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Η εκλογική ήττα που υπέστη το Σοσιαλιστικό Κόμμα είναι άνευ προηγουμένου, αφού δεν κατάφερε να υπερβεί ούτε το 2%. Όντας μέλος της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατικής οικογένειας, το Σοσιαλιστικό Κόμμα των Προέδρων Φρανσουά Μιτεράν και Φρανσουά Ολάντ συνέβαλε αποφασιστικά στην οικοδόμηση της σύγχρονης Γαλλίας και στην διαδικασία ολοκλήρωσης της Ε.Ε. Οι Ρεπουμπλικάνοι, το κόμμα της Γκωλικής Κεντροδεξιάς, κινείται κάτω από το 5%. Έτσι, τα δύο κόμματα, που εναλλάσσονται από τη δεκαετία του 1980 και έχουν αποτελέσει τη ραχοκοκαλιά αυτής της χώρας, δεν φθάνουν το 7% των ψήφων.

Αυτό που συνέβη σε αυτές τις εκλογές είναι το αποτέλεσμα μιας διαδικασίας που είχε ήδη ξεκινήσει στο πλαίσιο των προεδρικών εκλογών του 2017, όταν επεκράτησε ο Μακρόν. Ο φιλελεύθερος υποψήφιος δημιούργησε μεγάλες προσδοκίες, αλλά έχασε σημαντικά σε ενθουσιασμό, λόγω των κοινωνικών προβλημάτων που αντιμετώπισε, της πανδημικής κρίσης της covid – 19 και του πρόσφατου ρωσσο – ουκρανικού πολέμου. 

Πλέον, υπάρχει ένα χωρισμένο στα τρία εκλογικό τοπίο, που αποκαλύπτει πόσο έχει αλλάξει η λεγόμενη παλιά πολιτική σκηνή και επιβάλλονται σχηματισμοί που ελάχιστη σχέση έχουν με τον τρόπο διαχείρισης των δημοσίων υποθέσεων που κυριαρχούσε μέχρι πριν από λίγα χρόνια. Στη μέση βρίσκεται το ευρύ κέντρο του Μακρόν, που περιλαμβάνει —μεταξύ των ηγετών του και μεταξύ των ψηφοφόρων του— πρώην σοσιαλδημοκράτες ήδη απογοητευμένους από τους Ρεπουμπλικάνους. Και στα δύο άκρα, η εθνικιστική και λαϊκιστική δεξιά της Λεπέν και η ριζοσπαστική αριστερά του Μελανσόν. 

Δεν φταίει ο Μακρόν —ούτε η Λεπέν ή ο Μελανσόν— που τόσο οι σοσιαλιστές όσο και οι ρεπουμπλικάνοι, θύματα της ιδεολογικής τους έλλειψης ορισμού, των εσωτερικών τους διαμαχών και της αποσύνδεσής τους με τις προκλήσεις αυτού του κόσμου, θυσιάστηκαν και ότι οι ψηφοφόροι τους πέρασαν μαζικά σε άλλους σχηματισμούς. Όμως, ο Μακρόν το εκμεταλλεύτηκε για να εδραιωθεί ως η μόνη αξιόπιστη επιλογή στο πολιτικό σύστημα. 

Εντούτοις, τόσο η Λεπέν όσο και ο Μελανσόν, από ανταγωνιστικές θέσεις σε ζητήματα όπως η μετανάστευση, αλλά που συμπίπτουν στη ρητορική του λαού ενάντια στις ελίτ, αμφισβητούν το σύστημα, εμφανίζονται ως «αντισυστημικές δυνάμεις». Στη Γαλλία δεν υπάρχει πλέον δυνατότητα εναλλαγής στη σύνεση και στην αίσθηση του μέτρου, αλλά ελλοχεύει ο κίνδυνος μιας ακροδεξιάς λαϊκιστικής υποψηφιότητας.