Ρωσική οικονομία: Το μέγα λάθος του Αντιδυτικισμού

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι επακόλουθες κυρώσεις πιθανότατα θα συνταράξουν τη ρωσική οικονομία. Εάν η χώρα είχε ακολουθήσει μια πιο παραγωγική οικονομική πορεία τις τελευταίες δύο δεκαετίες, θα μπορούσε να κοιτάξει προς ένα διαφορετικό μέλλον – ένα μέλλον στο οποίο οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις θα είχαν ενσωματώσει πραγματικά τη Ρωσία με τις οικονομικά προηγμένες χώρες και θα είχαν ενισχύσει ουσιαστικά τη ρωσική επιρροή και ισχύ.. Αντίθετα, η Ρωσία έχει εκλάβει τη Δύση ως εχθρό της και η επιρροή, η ισχύς, η εμπιστοσύνη και η φήμη της έχουν καταρρεύσει σε όλο το δυτικό ημισφαίριο.

Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991 έδωσε στη Ρωσία την ευκαιρία να επανεκκινήσει τις οικονομικές της μεταρρυθμίσεις και να επανενταχθεί στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, ως μια χώρα ειρηνική και φιλική με τους γείτονές της, παρέχοντας οικονομικές ευκαιρίες και σχετική ελευθερία στους πολίτες της.

Οι αλλαγές στην οικονομική πολιτική ήταν δραματικές τη δεκαετία του 1990 καθώς η Ρωσία στράφηκε προς την οικονομία της αγοράς. Ωστόσο, η δεκαετία του 1990 μετατράπηκε σε μια ταπεινωτική και συγκλονιστική δεκαετία, με το πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ να μειώνεται κατά 42% από το 1990 έως το 1998. Μέσα σε αυτό το οικονομικό πλαίσιο ανδρώθηκε πολιτικά ο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος έγινε πρόεδρος το 2000 υποσχόμενος να δώσει στη Ρωσία την ευκαιρία να επιστρέψει στη σταθερότητα και να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις.

Βοηθούμενος από τις μεταρρυθμίσεις της αγοράς της δεκαετίας του 1990, ο Πούτιν αρχικά έλαβε μέτρα για την βελτίωση των οικονομικών. Αλλά οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις παραμερίστηκαν όταν οι τιμές του πετρελαίου άρχισαν να αυξάνονται, με τη μέση ετήσια τιμή του αργού πετρελαίου να μετακινείται από 24,99 $ το 2002 σε 96,94 $ το 2008, τη χρονιά της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης. Ως ένας από τους κορυφαίους εξαγωγείς πετρελαίου στον κόσμο, τα έσοδα από το πετρέλαιο της Ρωσίας αυξήθηκαν και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 7,3 τοις εκατό ετησίως από το 1999 έως το 2008.

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, προτάθηκαν αλλά δεν υιοθετήθηκαν από τους Ρώσους ποικίλα μεταρρυθμιστικά σχέδια που θα είχαν αυξήσει την παραγωγικότητα και την ανάπτυξη, θα διαφοροποιούσαν την οικονομία και θα βελτίωναν το βιοτικό επίπεδο. Ωστόσο, κανένα δεν ακολουθήθηκε συστηματικά. Αντίθετα, η οικονομία ήταν διαποτισμένη από διαφθορά και κυριαρχούνταν από αναποτελεσματικές και διεφθαρμένες, κρατικά ελεγχόμενες, επιχειρήσεις που διευθύνονταν από μια ομάδα στενών συνεργατών του Πούτιν.

Οι ηγέτες της Ρωσίας ακολούθησαν μια κλειστή και αυτοαναφορική οικονομική πολιτική, δημιουργώντας φραγμούς στις ανταλλαγές με τις πλουσιότερες και κοντινότερες αγορές της χώρας στην Ευρώπη. Η υπερβολική εξάρτηση από τις ασταθείς τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου παρέμεινε δομικά χαρακτηριστικά της ρωσικής οικονομίας. Το μόνο πραγματικά αξιέπαινο οικονομικό επίτευγμα ήταν η επίτευξη σημαντικής μακροοικονομικής σταθερότητας, αλλά η συσσώρευση τεράστιων συναλλαγματικών αποθεμάτων δεν συνοδευόταν από υψηλούς δείκτες ανάπτυξης. .

Η Ρωσία δεν έπρεπε ή, τουλάχιστον, θα μπορούσε να μην έχει επιλέξει αυτόν τον δρόμο. Σε βάρος του ρωσικού λαού, ο Πούτιν απέκτησε μεγαλύτερη ισχύ για τον εαυτό του και τα πιο κοντινά του πρόσωπα, αποφεύγοντας τη μεγαλύτερη ενσωμάτωση στην παγκόσμια οικονομία, τις μεταρρυθμίσεις που προσανατολίζονται περισσότερο στην αγορά και τα ισχυρότερα δικαιώματα για την ιδιωτική ιδιοκτησία. Με τους φυσικούς πόρους της Ρωσίας, τις προηγμένες επιστημονικές και τεχνολογικές δυνατότητες και τη μεγάλη αγορά της, περαιτέρω οικονομικές μεταρρυθμίσεις θα μπορούσαν να τονώσουν την οικονομική ανάπτυξή της.

Αλλά τώρα, με την εισβολή στην Ουκρανία, αυτές οι προοπτικές έχουν ξεθωριάσει. Αντίθετα, μια ενωμένη Δύση εξοπλίζει τις δυνάμεις της, που πολεμούν τους Ρώσους εισβολείς.

Ο ηγεσία του Κρεμλίνου είχε τη δυνατότητα της επιλογής ενός άλλου δρόμου, αλλά κινήθηκε εν τέλει ανορθολογικά. Ίσως ένα μελλοντικό Κρεμλίνο να δημιουργήσει μια υγιή οικονομία, να οικοδομήσει φιλικές σχέσεις με τη Δύση και να δώσει στον ρωσικό λαό μια ευκαιρία για καλύτερες ζωές.