Προϊούσα υποβάθμιση της επιστήμης στη Ρωσία

Μια χώρα με αναμφίβολο πολιτισμικό πλούτο και θαυμαστά επιστημονικά επιτεύγματα υποβαθμίζει ολοένα και περισσότερο την επιστημονική γνώση. Από την έναρξη της ρωσο-ουκρανικής σύγκρουσης, οι επιστημονικές συνεργασίες με τη Ρωσία συνεχίστηκαν, παρά τις αυξανόμενες σημαντικές δυσκολίες. Αλλά στην ίδια τη Ρωσία, οι ερευνητές πληρώνουν ακριβά τη ρήξη του Κρεμλίνου με τη διεθνή κοινότητα.

Μετά τη ρωσο-ουκρανική σύγκρουση, η σειρά κυρώσεων που επιβλήθηκαν κατά της Ρωσίας είχε ως άμεση συνέπεια να υπονομεύσει σοβαρά τη διεθνή επιστημονική συνεργασία. Η Ευρώπη, ειδικότερα, πολύ συχνά συνεργάζεται με τη Ρωσία, μια χώρα με την οποία διατηρεί, από πλευράς έρευνας, προνομιακούς δεσμούς.

Όσον αφορά την έρευνα, η συνεργασία είναι ακόμη πιο περίπλοκη καθώς η ρωσική κοινότητα σταδιακά εξοστρακίζεται, με δική της συνειδητή απόφαση, από τη διεθνή κοινότητα. Εάν, στα χαρτιά, οι συνεργασίες μεταξύ ερευνητών συνεχιστούν, στην πραγματικότητα Ρώσοι ερευνητές, αποκομμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο, αγωνίζονται διαρκώς και περισσότερο για να συνεχίσουν το έργο τους.

Ταυτόχρονα, η διεθνής επιρροή της ρωσικής έρευνας μαραίνεται σταδιακά: συνέδρια, σεμινάρια, εξειδικευμένα μεταπτυχιακά προγράμματα και άλλες εκδηλώσεις χάνουν αργά μα σταθερά τον διεθνή χαρακτήρα τους, λόγω της άρνησης συμμετοχής επιστημόνων από χώρες εκτός Ρωσίας ή Λευκορωσίας.

Στο ζήτημα του μέλλοντος της ρωσικής έρευνας, τα κύρια ενδιαφερόμενα μέρη δεν εμφανίζονται απαισιόδοξα. Περιμένουν μια ταχεία και ολοκληρωτική υποβάθμιση της επιστήμης στη Ρωσία, ιδιαίτερα των ανθρωπιστικών σπουδών, ακόμη πιο σοβαρή από ό,τι ήταν στη σοβιετική εποχή.  Η απομόνωση της διεθνούς ακαδημαϊκής κοινότητας, η απομάκρυνση από βάσεις δεδομένων και πληροφοριακών πόρων, η ικανότητα ανταλλαγής προβληματισμών και ερευνητικών πορισμάτων είναι στοιχεία υπαρξιακά για την επιστήμη όσο και οι διεθνείς αγορές για τη σφαίρα της οικονομίας. Στις συνθήκες του διεθνοποιημένου περιβάλλοντος του εικοστού πρώτου αιώνα, η βύθιση στο τέλμα του σκοταδισμού μπορεί να συμβεί πολύ πιο γρήγορα σε σχέση με περασμένους χρόνους.

Μόνο, ίσως, οι εφαρμοσμένες επιστήμες, αυτές ακριβώς που μπορούν να αξιοποιηθούν σε στρατιωτικό επίπεδο, φαίνεται ότι θα συνεχίσουν να απολαμβάνουν της αρωγής της ρωσικής κυβέρνησης. Αλλά ολόκληρες επιστημονικές περιοχές (οικονομία, κοινωνιολογία, πολιτική, διεθνείς σχέσεις) είναι τα πεδία έρευνας που κινδυνεύουν να πληρώσουν το υψηλό τίμημα της ρωσικής αυτοεξορίας από τον διεθνή περίγυρο.