Πόλεμος στην Ουκρανία: Ευάλωτα παιδιά κινδυνεύουν από παράνομη υιοθεσία

Μετά την εισβολή της Ρωσίας, ο εκτεταμένος εσωτερικός εκτοπισμός των οικογενειών στην Ουκρανία έχει οδηγήσει σε επισφαλή κατάσταση για τα ευάλωτα παιδιά, με αναφορές για αναγκαστικές απελάσεις και παράνομες υιοθεσίες στη Ρωσία να προκαλούν ιδιαίτερες ανησυχίες.

Περισσότερες από πέντε εκατομμύρια άνθρωποι, στην πλειονότητά τους γυναίκες και παιδιά έχουν εγκαταλείψει την Ουκρανία από το ξέσπασμα της σύγκρουσης στις 24 Φεβρουαρίου.

Σύμφωνα με αναφορές Ουκρανών αξιωματούχων , η Ρωσία έχει αναγκάσει πάνω από 150.000 παιδιά να εγκαταλείψουν την Ανατολική Ουκρανία και να εισέλθουν στο σύστημα υιοθεσίας της Ρωσίας – αν και αυτά τα στοιχεία βασίζονται σε περιορισμένες πληροφορίες για το πού βρίσκονται τα παιδιά.

«Κατά παράβαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και των βασικών προτύπων ανθρωπιάς, η Ρωσία εμπλέκεται σε κρατικά οργανωμένη απαγωγή παιδιών», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το ουκρανικό υπουργείο Εξωτερικών .

Τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι τα παιδιά της Ουκρανίας από την περιοχή του Ντονμπάς ενσωματώνονται στο σύστημα υιοθεσίας τους. Η Ρωσίδα Συνήγορος του Πολίτη Maria Lvova-Belova τόνισε τη σημασία της τοποθέτησης αυτών των ορφανών, που μπορεί να έχουν ή να μην έχουν ζωντανούς συγγενείς, σε ρωσικές οικογένειες. 

Το ρωσικό κοινοβούλιο αλλάζει τους νόμους περί υιοθεσίας για να επιταχύνει την υιοθεσία αυτών των παιδιών, δήλωσε η Ewa Kopacz, Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κατά τη διάρκεια συνεδρίασης της κοινής επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την Πέμπτη (21 Απριλίου). 

Στη συνάντηση, πολιτικοί και ειδικοί συμφώνησαν ότι η αντιμετώπιση των ανησυχιών σχετικά με τη συνεχιζόμενη κρίση της παράνομης υιοθεσίας, συμπεριλαμβανομένων των αναγκαστικών απελάσεων και της έλλειψης καταγραφής προσφύγων, απαιτεί μια πιο συνεκτική προσέγγιση.

«Το χάος είναι το τέλειο περιβάλλον για παράνομη υιοθεσία», δήλωσε ο Adrián Vázquez Lázara, πρόεδρος της επιτροπής νομικών υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Η Θεώνη Κουφονικολάκου, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Διαμεσολαβητών για τα Παιδιά, δήλωσε ότι τα παιδιά υψηλού κινδύνου πρέπει να ταυτοποιούνται και να τοποθετούνται σε κοινωνικά ιδρύματα και να ορίζονται νόμιμοι κηδεμόνες για την προστασία τους. 

Ουκρανικό θεσμικό σύστημα

Τα πιο ευάλωτα παιδιά είναι εκείνα που αποτελούν μέρος του ουκρανικού θεσμικού συστήματος, το οποίο περιλαμβάνει ορφανοτροφεία, οικοτροφεία και ομαδικά σπίτια παιδιών. Περίπου οι μισοί από αυτούς που ζουν σε εγκαταστάσεις κατοικίας έχουν αναπηρία, γεγονός που αυξάνει την ευαλωτότητά τους.

Το ουκρανικό θεσμικό σύστημα διαφέρει από αυτό πολλών άλλων χωρών και πολλά παιδιά σε αυτό το σύστημα έχουν ζωντανούς συγγενείς ή γονείς, δήλωσε η Anna Krawczak, ερευνήτρια παιδιών στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας. Ωστόσο, η κατάστασή τους σημαίνει ότι είναι απίθανο να ταξιδέψουν στην ΕΕ ως πρόσφυγες με την οικογένειά τους και επομένως είναι πιο πιθανό να χωριστούν.

Μετά από αναφορές των μέσων ενημέρωσης για εξαφανισμένες ομάδες παιδιών κατά τη μεταφορά, ειδικοί απευθυνόμενοι στις επιτροπές του Κοινοβουλίου τόνισαν την ανάγκη υποχρεωτικής εγγραφής όλων των παιδιών και των νόμιμων κηδεμόνων τους που εισέρχονται στα κράτη μέλη της ΕΕ, παράλληλα με μια μορφή επαλήθευσης ότι οι ρυθμίσεις μεταξύ παιδιών και φροντιστών είναι ασφαλείς.

Εν τω μεταξύ, ορισμένοι αντιτίθενται εντελώς στην υιοθεσία κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, καθώς περιπλέκει τη διαδικασία της οικογενειακής επανένωσης εάν το παιδί έχει ζωντανούς συγγενείς.

Ο Άαρον Γκρίνμπεργκ, ανώτερος περιφερειακός σύμβουλος της UNICEF στην Ευρώπη και την Κεντρική Ασία, τόνισε την ανάγκη να σταματήσει η υιοθεσία μεταξύ των χωρών κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσης.

«Η υιοθεσία δεν είναι η κατάλληλη απάντηση για ασυνόδευτα και χωρισμένα παιδιά. Τα παιδιά που χωρίζονται από τους γονείς τους κατά τη διάρκεια μιας ανθρωπιστικής έκτακτης ανάγκης δεν μπορούν να θεωρηθούν ορφανά», είπε ο Γκρίνμπεργκ.

Η έλλειψη ελέγχου για αυτά τα παιδιά και η ελεύθερη μετακίνηση πέρα ​​από τα σύνορα έχει τροφοδοτήσει αυτήν την παράνομη κρίση υιοθεσίας, πρόσθεσε.

Η ΕΕ και η υιοθεσία

Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν νόμοι της ΕΕ για την υιοθεσία. Το οικογενειακό δίκαιο εμπίπτει στην αρμοδιότητα των εθνικών αρχών, πράγμα που σημαίνει ότι η ΕΕ δεν έχει αρμοδιότητες σχετικά με το δίκαιο της υιοθεσίας και είναι περιορισμένη στην απόκρισή της. 

Ο Greenberg είπε ότι τα παιδιά πρέπει να προστατεύονται στα εθνικά συστήματα παιδικής μέριμνας, όχι σε ΜΚΟ και ιδιώτες, για να διασφαλιστεί η λογοδοσία. 

«Βρισκόμαστε σε μια πολύ μοναδική κατάσταση όπου εκατομμύρια παιδιά έχουν περάσει τα σύνορα χωρίς να γνωρίζουν αν χρειάζονται ή όχι όντως φροντίδα και προστασία», είπε ο Γκρίνμπεργκ.

Τον Ιούνιο του 2021, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε ένα νέο σύστημα για τη διασφάλιση της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, υγειονομικής περίθαλψης, διατροφής, στέγασης και εκπαίδευσης, που ονομάζεται Ευρωπαϊκή Εγγύηση για τα Παιδιά.

Εμπειρογνώμονες και ευρωβουλευτές υποστηρίζουν τώρα ότι  τα δικαιώματα που θεσπίζονται σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να επεκταθούν στα παιδιά της Ουκρανίας στα κράτη μέλη της ΕΕ, ώστε να επιτρέπεται στους πρόσφυγες να έχουν ομοιόμορφη πρόσβαση σε κοινωνικά ιδρύματα και προστασίες που επί του παρόντος δεν είναι εγγυημένες. 

Πολλοί βουλευτές συμφώνησαν να χρησιμοποιήσουν τη χρηματοδότηση της Εγγύησης για τα Παιδιά για να παρέχουν σε αυτά τα ευάλωτα παιδιά για να τα προστατεύσουν από παράνομα προγράμματα υιοθεσίας μέσω νομικής προστασίας και αυξημένων δικαιωμάτων, αντί της υπερβολικής εξάρτησης από ΜΚΟ ή ιδιώτες. 

πηγή:euractive