Ρωσοουκρανικός πόλεμος και ιστορικές αναλογίες

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής τείνουν να σκέφτονται, μεταξύ άλλων, και με όρους αναλογιών, όταν έρχονται αντιμέτωποι με νέες διεθνείς κρίσεις. Ο κόσμος αντιμετωπίζεται τόσο μέσω ιστοριών όσο και μέσω δεδομένων και όταν αναδύονται νέες εστίες διεθνούς έντασης, οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής τείνουν να αναζητούν ιστορικές αναλογίες που καθιστούν όψεις της εκάστοτε έντασης πιο αντιληπτές.

Οι Ρώσοι προσπάθησαν σκόπιμα να ενεργοποιήσουν την αναλογική σκέψη, δηλώνοντας χωρίς κανέναν ενδοιασμός ότι ο σκοπός τους είναι να «αποναζιστικοποιήσουν» την ουκρανική κυβέρνηση, έναν ισχυρισμό που σκοπό έχει να υπενθυμίσει σε στρατιώτες και πολίτες τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι Ουκρανοί, από την πλευρά τους, έχουν δανειστεί και επαναπροσδιορίσει άλλες αναλογίες από τη σοβιετική ιστορία, συμπεριλαμβανομένης της ιστορικής υπεράσπισης της περιοχής του Στάλινγκραντ.

Μια έτοιμη αναλογία παραμένει ο  Χειμερινός Πόλεμος, που διεξήχθη ανάμεσα στη Ρωσία και την Φινλανδία τον χειμώνα του 1939 – 1940. Ο Χειμερινός Πόλεμος προσφέρει μια αφήγηση περιφρόνησης ενόψει των συντριπτικών πιθανοτήτων και μια απόδειξη του τι μπορεί να επιτύχει μια μικρή αλλά αφοσιωμένη χώρα όταν πολεμά επίμονα για την υπεράσπιση των εδαφών της. Ωστόσο, η Ρωσία κέρδισε τον Χειμερινό Πόλεμο. Ο Κόκκινος Στρατός της πρώην Σοβιετικής Ένωσης επανεξέτασε την προσέγγισή του και ανασύνταξε τις δυνάμεις του. Εν συνεχεία, ανέλαβε μια νικηφόρα επίθεση που οδήγησε σε φινλανδική υποχώρηση.

Από την άλλη πλευρά, βρίσκεται η Θερινή Επίθεση του Κερένσκυ, γνστή και ως Ιουλιανή Επίθεση, τελευταία ρωσική επίθεση του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στα τέλη του χειμώνα του 1917, οι επαναστάτες της εποχής ανέτρεψαν τη δυναστεία των Ρομανόφ, βάζοντας τέλος σε αιώνες αυτοκρατορικής κυριαρχίας και απειλώντας να βγάλουν τη Ρωσία από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η σφοδρή συμμαχική πίεση ασκήθηκε άμεσα στη νέα προσωρινή κυβέρνηση, με επικεφαλής τον Αλεξάντερ Κερένσκυ, προκειμένου να συνεχίσει τον πόλεμο και, μάλιστα, να εξαπολύσει επίθεση κατά των δυνάμεων των Κεντρικών Δυνάμεων. Η επίθεση, που ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1917 και διεξήχθη στη σημερινή Δυτική Ουκρανία, είχε σκοπό να επαναλάβει την επιτυχία της επίθεσης Μπρουσίλοφ του 1916 και να καταδείξει ότι οι Βρετανοί, οι Γάλλοι και οι Αμερικανοί οδήγησαν σε ρωσική δέσμευση στον πόλεμο.

Ο τρέχων πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας δημιουργεί τις δικές του ιστορίες, οι οποίες τελικά θα γίνουν αφηγήσεις, που, προοπτικά, θα γίνουν αναλογίες για τη συμπεριφορά των μελλοντικών υπευθύνων χάραξης πολιτικής. Ο ουκρανικός ηρωισμός στη Μαριούπολη και στα περίχωρα του Κιέβου θα γίνει, αναμφίβολα, μια νέα εθνική ιστορία αναφοράς.  Η ορατότητα του πολέμου, ο οποίος συνεχίζει να κυριαρχεί στις ειδήσεις εξωτερικής πολιτικής σε ολόκληρο τον πλανήτη, θα τον καταστήσει, αναντίρρητα, λίθο για τον τρόπο που σκέπτονται και προσλαμβάνουν οι άνθρωποι τον πόλεμο και την ειρήνη για τις επόμενες δεκαετίες.