«Ζούμε στην ίδια χώρα αλλά σε εντελώς διαφορετικές πραγματικότητες», δήλωσε η Πρωθυπουργός της Σουηδίας Μαγκνταλένα Άντερσον, αναφερόμενη στις βίαιες ταραχές που ξέσπασαν στο σκανδιναβικό βασίλειο, όπου ένας στους πέντε κατοίκους είναι μετανάστης. Η πρώτη αντίδραση έκανε λόγο για «ξενοφοβική δήλωση» της Άντερσον, αλλά η πραγματικότητα κάθε άλλο παρά προσφέρεται για αβίαστες και επιδερμικές προσεγγίσεις.
Επί δεκαετίες, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Σουηδία ήταν μια από τις πιο ομοιογενείς πληθυσμιακά χώρες της Ευρώπης. Σήμερα, όμως, περισσότεροι από 2 εκατομμύρια κάτοικοι έχουν μεταναστευτική καταγωγή. Πρόκειται για έναν αριθμό, που διπλασιάστηκε μέσα σε είκοσι χρόνια και το μεγαλύτερο μέρος του οποίου είναι μη ευρωπαϊκής προέλευσης.
Ωστόσο, η πολιτική της οικονομικής και κοινωνικής ενσωμάτωσης των μεταναστών αναγνωρίζεται ως αποτυχημένη. Η δήλωση αυτή δεν ανήκει στον αρχηγό ενός ρατστιστικού ή, τουλάχιστον, ξενοφοβικού κόματος, αλλά από την επικεφαλής του ιστορικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Χώρας, την Μαγκνταλένα Άντερσον.
Η κεντροαριστερή Πρωθυπουργός πήγε ένα βήμα παραπέρα, κάνοντας λόγο για «παράλληλες κοινωνίες» στο εσωτερικό της Σουηδίας: «Έχει ανθίσει ένας τέτοιος διαχωρισμός στη χώρα, έτσι ώστε η σουηδική κοινωνία είναι πλέον κατακερματισμένη σε παράλληλες κοινωνίες. Ζούμε στην ίδια χώρα αλλά σε εντελώς διαφορετικές πραγματικότητες. Η ενσωμάτωση των μεταναστών ήταν πολύ αδύναμη».
Το ζήτημα που προκύπτει δεν είναι ρατσιστικό ή ξενοφοβικό. Οι μετανάστες αναγνωρίζουν τα πλεονεκτήματα που παρουσιάζουν το αξιακό σύστημα της Δύσης και ο δυτικός τρόπος ζωής. Αλλά η παρουσία εκατοντάδων χιλιάδων μεταναστών υπονομεύει μακροπρόθεσμα τη συνοχή της κοινωνίας και βάλλει, τελικά, εναντίον των κοινωνικών δεσμών.
Οι μετανάστες έλκονται από τον ανεκτικό και φιλελεύθερο τρόπο ζωής αρχικά, αλλά, εν συνεχεία, είτε αδυνατούν να σεβαστούν τις πολιτισμικές συντεταγμένες της χώρας υποδοχής, είτε οι κυβερνητικές μεταναστευτικές πολιτικές δεν επιτυγχάνουν τον κεντρικό τους στόχο, που είναι η κοινωνική και οικονομική ενσωμάτωση των μεταναστών.
Τα αδιέξοδα τέτοιων ελλειμμάτων έχουν το κοινωνικό και πολιτισμικό τους κόστος, το οποίο καλούνται να καταβάλουν εκ των υστέρων οι κυβερνητικές πλειοψηφίες, όπως αυτή της Σουηδίας, με την πλούσια σοσιαλδημοκρατική – κεντροαριστερή παράδοση.