Στη δημοκρατία δεν υπάρχει αδιέξοδο;

Η ρήση του αείμνηστου Παύλου Μπακογιάννη, που έμελλε να γίνει πασίγνωστη, χρησιμοποιούμενη κατά κόρον από το πολιτικό μας προσωπικό, αποκτά μια άκρως υψηλή σημασία στο επίπεδο της τρέχουσας πολιτικής επικαιρότητας και μάλιστα, στη Γαλλία,  μια χώρα με πλούσια μεταπολεμική παράδοση στους φιλελεύθερους δημοκρατικούς θεσμούς. Την ώρα που γράφονται οι γραμμές αυτές, η Πρωθυπουργός της Γαλλίας, Ελίζαμπεθ Μπορν, αναζητεί λύσεις κυβερνησιμότητας μετά από σχετική εντολή του επανεκλεγέντος στην Προεδρία Μακρόν μα ατυχήσαντος στις βουλευτικές εκλογές που έγιναν λίγες μέρες μετά. Η Γαλλία ανακαλύπτει εκ νέου τη λογική του (συναινετικού) κοινοβουλευτικού πολιτεύματός της.

Και είναι αλήθεια ότι, μεταξύ των προπτυχιακών της πολιτικής επιστήμης, οι κλασικές διδασκαλίες Πολιτειολογίας και Πολιτικών Θεσμών χάνουν διαρκώς ερευνητικό έδαφος προς χάριν νέων περιοχών, όπως είναι οι ομάδες πίεσης, τα κοινωνικά κινήματα ή η διεθνής πολιτική οικονομία. Η εκδίκηση, όμως, είναι ένα πιάτο που τρώγεται κρύο, κατά τη γαλλική και κάπως ευρύτερα γνωστή έκφραση, και το ξεσκόνισμα των κλασικών εγχειριδίων Πολιτειολογίας έγινε αναγκαίο, προκειμένου να αποκρυπτογραφηθεί το θεσμικό παράδοξο, που βιώνει η πατρίδα του Διαφωτισμού και το οποίο κεντρίζει το εύλογο ενδιαφέρον της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης.

Για το τι σημαίνει από θεσμική σκοπιά η αδυναμία συγκέντρωσης της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας από το κόμμα του Προέδρου Μακρόν, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι η Γαλλία ξαναμαθαίνει πώς λειτουργεί το πολίτευμα της, το οποίο είναι κοινοβουλευτικό: ούτε σύμπτωση των δύο πλειοψηφιών (προεδρικής και κοινοβουλευτικής), όπως ήταν ο στόχος της συνταγματικής αναθεώρησης του 2000, ούτε όμως συγκατοίκηση βασισμένη σε μία στέρεη κοινοβουλευτική πλειοψηφία άλλης παράταξης. Βρισκόμαστε σε μία ενδιάμεση κατάσταση, σε ένα σύστημα που κινείται μεταξύ κοινοβουλευτικού και προεδρικού πολιτεύματος, καθώς δεν γνωρίζει μεν την αρχή της δεδηλωμένης, αλλά λειτουργεί επί τη βάσει της πολιτικής ευθύνης της Κυβέρνησης ενώπιον του Κοινοβουλίου. Κατά συνέπεια, μπορεί να θεωρηθεί ως νοητός ο διορισμός μιας Κυβέρνησης, η οποία, ενδεχομένως, δεν διαθέτει τη στήριξη του Κοινοβουλίου, υπό την προϋπόθεση όμως ότι αυτό δεν θα αμφισβητηθεί στην πράξη.

Και στη σκέψη όλων, αναδύεται το ενδεχόμενο της ακυβερνησίας και, ίσως η διάλυση της Βουλής. Εδώ, θα έχει ενδιαφέρον να δούμε πώς θα επιλέξει να κινηθεί ο Μακρόν, για τον οποίον ανοίγονται δύο δρόμοι: είτε να κινηθεί προεδρικά, διαλύοντας τη Βουλή, είτε να κινηθεί κοινοβουλευτικά σχηματίζοντας μία Κυβέρνηση, με άλλον Πρωθυπουργό ή Υπουργούς, που θα επιδιώξει να δελεάσει το κόμμα της γκωλικής δημοκρατικής δεξιάς  ή κόμματα της κεντροαριστεράς, δεδομένου ότι το άλλοτε κραταιό Σοσιαλιστικό Κόμμα και οι Πράσινοι βρίσκονται με το ένα πόδι εκτός του εκλογικού συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς υπό τον Ζαν – Λυκ Μελανσόν που προσπαθεί να συγκρατήσει, όπως και όσο μπορεί, την ενότητα αυτού του ετερόκλητου συνονθυλεύματος.

Το πολιτικό σήριαλ έχει ακόμη επεισόδια μπροστά του, αλλά πρόκειται να λήξει οριστικά και μάλλον συντόμως.