Ευρώπη: Από την άγνοια πολέμου στη στρατιωτική ενηλικίωση

Η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ ξεκινά τις εργασίες του στη Μαδρίτη. Ο υπερατλαντικός, πάντα κακόφημος για αμερικανική επικυριαρχία, αμυντικός οργανισμός ανέκτησε πολύτιμα μέτρα νομιμότητας και νομιμοποίησης με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Από την άλλη πλευρά, το σχέδιο της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας, που συχνά αποκαλείται «Ευρώπη της άμυνας» φαίνεται βαλτωμένο, ως εάν να επρόκειτο για ένα έμμεσο θύμα της σύγκρουσης.

Βέβαια, οι Ευρωπαίοι έχουμε ένα κάποιο ελαφρυντικό. Είχαμε όλοι συνηθίσει, δεξιοί και αριστεροί, να ζούμε σε μια κατάσταση οικονομικής άνεσης, που έφθανε στα σύνορα της ευωχίας, έχοντας ξεχάσει τι είναι πόλεμος ή, έστω απειλή πολέμου, μετά την πτώση του τείχους το 1989. Σκεφτόμασταν με όρους οικονομικής ανάπτυξης μέσα στην άνεση και την αύρα μιας ηπείρου σε ειρήνη.

Η ρωσική επιθετικότητα, αυτή η χονδροειδής συνεχιζόμενη θηριωδία Πούτιν στην Ουκρανία, έρχεται σαν μια επείγουσα έκκληση για τάξη, λειτουργεί σαν μια κλήση αφύπνισης που σηματοδοτεί το τέλος της γλυκερής αφέλειας, το τέλος της ψευδαίσθησης ότι μπορεί μια ολόκληρη ήπειρος να είναι προορισμένη να ζει και να συμπεριφέρεται μόνο σαν μια ήρεμη και ατάραχη δύναμη.

Ένας ολάκερος γίγαντας, μια γεωγραφικώς τεράστια Ομοσπονδία, που είναι ή αφήνει να εννοηθεί ότι είναι κάτι σαν «πάνοπλος Γίγαντας», βρίσκεται στο κατώφλι μας, ικανός για πράξεις βαρβαρότητας και θηριωδίες ανά πάσα στιγμή, ακόμη και ενάντια σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες με πυραύλους μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς.

Εκ των πραγμάτων, λοιπόν, ο πόλεμος στην Ουκρανία έθεσε το στρατιωτικό ζήτημα ξανά στο επίκεντρο της συζήτησης. Ώθησε την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναθεωρήσει αυτό που αποκαλεί «στρατηγική πυξίδα». Και προκάλεσε αμέσως αύξηση στους στρατιωτικούς προϋπολογισμούς σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, με την πανίσχυρη Γερμανία να πρωτοστατεί.

Η αναγκαία, όμως, στρατιωτική ομπρέλα δεν έχει ακόμη ολόκληρη την υπογραφή της ΕΕ, αλλά κυρίως του ΝΑΤΟ. Η άμεση ανάγκη για άμυνα και ασφάλεια προέρχεται από την Βορειοατλαντική Συμμαχία.

Και πράγματι, τα επιχειρησιακά μέσα της ΕΕ έχουν έναν εξαιρετικά περιορισμένο πρακτικό χαρακτήρα, σε αντίθεση προς το ΝΑΤΟ που διαθέτει το μόνο επιχειρησιακό εργαλείο έως σήμερα. Εξάλλου, η Βορειοατλαντική Συμμαχία ιδρύθηκε πρωταρχικά ως ένας υπερατλαντικός επιχειρησιακός οργανισμός για την αντιμετώπιση της απειλής που αντιπροσώπευε η Μόσχα.

Και εντός του ΝΑΤΟ, η μόνη δύναμη με την ικανότητα να ενεργεί γρήγορα εναντίον της Ρωσίας είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες. Η Αμερική συνεχίζει να λειτουργεί σαν ένας επιχειρησιακός και στρατιωτικός χορηγός για την ΕΕ, η οποία αποδεικνύεται ένας βραδυκίνητος οργανισμός στην πράξη.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία επανέφερε, λοιπόν, το ΝΑΤΟ στο επίκεντρο και επέστρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες το καθεστώς της de facto στρατιωτικής κυριαρχίας τους, σε αντιδιαστολή προς την Ευρώπη που περιορίζεται στους συνήθεις τομείς της, την οικονομία και τις υλικές κυρίως κυρώσεις, αν και είναι πλέον ορατή δια γυμνού οφθαλμού η επιχειρησιακή και στρατιωτική της αυτονόμηση.