ΝΑΤΟ: Οι όροι της συμφωνίας για την άρση του τουρκικού βέτο στην ένταξη Σουηδίας – Φινλανδίας

Σε συμφωνία κατέληξαν στο περιθώριο της Συνόδου ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, Τουρκία Σουηδία και Φινλανδία με την Άγκυρα να προχωρά σε άρση του βέτο της, ανοίγοντας τον δρόμο της ένταξης στη βορειοατλαντική Συμμαχία στις δύο σκανδιναβικές χώρες, δίνοντας τέλος σε ένα θρίλερ που εξελίχθηκε από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

Το επίτευγμα ήρθε μετά από τέσσερις ώρες συνομιλιών λίγο πριν από την έναρξη της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, αποτρέποντας ένα ενοχλητικό αδιέξοδο στη συγκέντρωση 30 ηγετών που στοχεύει να δείξει αποφασιστικότητα κατά της Ρωσίας, η οποία θεωρείται πλέον από τη συμμαχία υπό την ηγεσία των ΗΠΑ ως άμεση απειλή για την ασφάλεια και όχι ένας πιθανός αντίπαλος.

Σημαίνει ότι το Ελσίνκι και η Στοκχόλμη μπορούν να προχωρήσουν στην αίτησή τους για ένταξη στη συμμαχία με πυρηνικά όπλα, εδραιώνοντας τη μεγαλύτερη αλλαγή στην ευρωπαϊκή ασφάλεια εδώ και δεκαετίες, καθώς οι δύο, μακροχρόνια ουδέτερες σκανδιναβικές χώρες αναζητούν προστασία από το ΝΑΤΟ.

«Οι υπουργοί Εξωτερικών μας υπέγραψαν ένα τριμερές μνημόνιο το οποίο επιβεβαιώνει ότι η Τουρκία θα… υποστηρίξει την πρόσκληση της Φινλανδίας και της Σουηδίας να γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ», δήλωσε ο Φινλανδός πρόεδρος Νιινίστο σε δήλωση του.

Τα βήματα για την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ θα συμφωνηθούν τις επόμενες δύο ημέρες, είπε ο Νιινίστο.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ και η τουρκική προεδρία επιβεβαίωσαν τη συμφωνία σε ξεχωριστές δηλώσεις.

“Μόλις επιτεύχθηκε βασικό μνημόνιο μεταξύ Σουηδίας, Φινλανδίας και Τουρκίας. Ανοίγει ο δρόμος για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ”, ανέφερε η Σουηδή πρωθυπουργός σε ανάρτησή της στο Twitter.

Απάντηση στη Ρωσία

Η επίλυση του αδιεξόδου εδραιώνει την απάντηση της συμμαχίας στη Ρωσία – ιδιαίτερα στη Βαλτική Θάλασσα, όπου η ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας θα δώσει στρατιωτική υπεροχή στο ΝΑΤΟ.

Στην ευρύτερη σκανδιναβική περιοχή, η Νορβηγία, η Δανία και τα τρία κράτη της Βαλτικής είναι ήδη μέλη του ΝΑΤΟ. Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία, βοήθησε στην ανατροπή δεκαετιών σουηδικής αντίθεσης για την ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον χαιρέτησαν τη συμφωνία.

Ο Μπάιντεν, σε ανάρτησή του στο Twitter, το χαρακτήρισε «ένα κρίσιμο βήμα προς μια πρόσκληση του ΝΑΤΟ στη Φινλανδία και τη Σουηδία, η οποία θα ενισχύσει τη Συμμαχία μας και θα ενισχύσει τη συλλογική μας ασφάλεια».

Ο Τζόνσον χαρακτήρισε «φανταστικά νέα» την έναρξη της συνόδου κορυφής.

Ο Στόλτενμπεργκ είπε ότι οι 30 ηγέτες του ΝΑΤΟ θα προσκαλέσουν τώρα τη Φινλανδία, η οποία μοιράζεται σύνορα 1.300 km  με τη Ρωσία, και τη Σουηδία να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ και ότι θα γίνουν επίσημοι «προσκεκλημένοι». Είπε στους δημοσιογράφους: «Η πόρτα είναι ανοιχτή – η ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ θα πραγματοποιηθεί».

Ωστόσο, ακόμη και με επίσημη πρόσκληση που έχει δοθεί, τα 30 συμμαχικά κοινοβούλια του ΝΑΤΟ πρέπει να επικυρώσουν την απόφαση από τους ηγέτες, μια διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει έως και ένα χρόνο.

Οι όροι της συμφωνίας

Οι κύριες απαιτήσεις της Τουρκίας, που προκάλεσαν έκπληξη για τους συμμάχους του ΝΑΤΟ στα τέλη Μαΐου, ήταν οι σκανδιναβικές χώρες να σταματήσουν να υποστηρίζουν κουρδικές μαχητικές ομάδες που βρίσκονταν στο έδαφός τους και να άρουν τις απαγορεύσεις ορισμένων πωλήσεων όπλων στην Τουρκία.

Ο Στόλτενμπεργκ είπε ότι οι όροι της συμφωνίας περιελάμβαναν την εντατικοποίηση των εργασιών της Σουηδίας για τα τουρκικά αιτήματα έκδοσης υπόπτων μαχητών και την τροποποίηση της σουηδικής και φινλανδικής νομοθεσίας για να σκληρύνει τη στάση της απέναντί ​​τους.

Ο Στόλτενμπεργκ είπε ότι η Σουηδία και η Φινλανδία θα άρουν τους περιορισμούς τους στην πώληση όπλων στην Τουρκία.

Η Τουρκία έχει εκφράσει σοβαρές ανησυχίες ότι η Σουηδία φιλοξενεί, όπως λέει, μαχητές από το απαγορευμένο Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο πήρε τα όπλα εναντίον του τουρκικού κράτους το 1984. Η Στοκχόλμη αρνείται την κατηγορία.

Η ανακοίνωση της τουρκικής προεδρίας ανέφερε ότι η συμφωνία που επιτεύχθηκε την Τρίτη σημαίνει «πλήρη συνεργασία με την Τουρκία στον αγώνα κατά του PKK και των θυγατρικών του».

Ανέφερε επίσης ότι η Σουηδία και η Φινλανδία «επιδεικνύουν αλληλεγγύη με την Τουρκία στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας σε όλες τις μορφές και εκδηλώσεις της».

Ο Μπάιντεν, σε δημόσια σχόλια με τον Ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσες και τον βασιλιά Φελίπε της Ισπανίας, τόνισε την ενότητα της συμμαχίας,.

Ανώτερος κυβερνητικός αξιωματούχος είπε ότι η Ουάσιγκτον είχε ακολουθήσει μια προσέγγιση χαμηλών τόνων και επέμεινε ότι η Τουρκία δεν είχε συνδέσει το μακροχρόνιο αίτημά της για μαχητικά αεροσκάφη F-16 για να εξασφαλίσει τη συμφωνία.

Σήμερα εξάλλου είναι προγραμματισμένη η συνάντηση του Αμερικανού προέδρου με τον Τούρκο ομόλογό του, ο οποίος αναχωρωντας χθες για τη Μαδρίτη ανέφερε ότι θα πιέσει τον Μπάιντεν για την αγορά των μαχητικών αεροσκαφών F-16.

Είπε επίσης ότι θα συζητήσει με τον Μπάιντεν το θέμα της προμήθειας από την Άγκυρα συστημάτων αεράμυνας S-400 από τη Ρωσία – που οδήγησε σε κυρώσεις από τις ΗΠΑ – καθώς και κιτ εκσυγχρονισμού από την Ουάσιγκτον και άλλα θέματα.