Ποιους ενοχλεί η ένταξη Φινλανδίας – Σουηδίας στο ΝΑΤΟ;

Η Φινλανδία και η Σουηδία γίνονται πλέον μέλη το ΝΑΤΟ, παρά τις αντιρρήσεις που διατύπωνε η Τουρκία όλο το τελευταίο διάστημα. Κι όμως, οι δυνάμεις της άρνησης και της καχυποψίας επανήλθαν για να υποστηρίξουν πως «η Τουρκία τα πήρε όλα», προκειμένου να συναινέσει στη διεύρυνση της Συμμαχίας.

Πρώτον, το αντικειμενικά καταγεγραμμένο γεγονός είναι ότι η Σουηδία και η Φινλανδία είναι, παρά τις επανειλημμένες περί του αντιθέτου θέσεις του Ερντογάν, στην τελική ευθεία προς την ένταξή τους στην Συμμαχία. Αυτό δεν είναι αρεστό σε μια ορισμένη εκδοχή της αριστεράς, που περίμενε ότι οι δύο χώρες θα επέλεγαν τη μετάβασή τους στο σοσιαλισμό και τη συναφή κοινωνικοποίηση των μεγάλων μέσων παραγωγής. Αυτό δεν είναι, επίσης, αρεστό σε μια ορισμένη έκφραση της δεξιάς, που είναι βαθιά εθνοκεντρική και δεν έχει κρύψει, ουσιαστικά, τα αισθήματα συμπάθειας που τρέφει για το ορθόδοξο ξανθό γένος, το οποίο έχει τώρα στην αυλή του και σε μήκος 1.300 χιλιομέτρων σύνορα με την Φινλανδία και, άρα, με το ΝΑΤΟ.

Δεύτερον, για να μπορέσουν  αυτές οι δύο χώρες να γίνουν μέρος της Συμμαχίας, η Τουρκία έπρεπε να αποσύρει τις έντονες επιφυλάξεις της σχετικά με το PKK, το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν. Όπως και να διαβάσει κάποιος το σκεπτικό του συνοδευτικού κειμένου, η Τουρκία οδηγήθηκε στην άρση των σχετικών αντιρρήσεών της.

Τρίτον, δεν είναι ανακριβές ότι υπήρξε έντονο παρασκήνιο, προκειμένου να αποσύρει η Τουρκία τις επιφυλάξεις της. Συγκεκριμένα, Ο Ερντογάν συναντήθηκε με την κεντροαριστερή Πρωθυπουργό της Σουηδίας και τον Πρόεδρο της Φινλανδίας, λίγο πριν από τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη. Της τρίωρης συνεδρίασης προήδρευσε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ. Η τουρκική πλευρα ισχυρίστηκε σε ανακοίνωσή της ότι «κατάφερε να πετύχει σοβαρά κέρδη» στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας. Η Σουηδία και η Φινλανδία συμφώνησαν επίσης «να μην επιβάλουν περιορισμούς εμπάργκο στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας» στην Τουρκία και να λάβουν «συγκεκριμένα μέτρα για την έκδοση τρομοκρατών εγκληματιών», προστίθεται στην ανακοίνωση. Με την Τουρκία να αίρει το veto της, το ΝΑΤΟ απέφυγε μια δυνητικά ενοχλητική κατάσταση λίγο πριν από τη σύνοδο κορυφής στην οποία ελπίζει να δείξει ένα συνεχές ενιαίο μέτωπο ενάντια στη ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρανία.

Τέταρτον, υπάρχει πλέον ένα μνημόνιο, όσο και αυτό αντιστρατεύεται στους ευφάνταστους σχεδιασμούς μιας ορισμένης εκδοχής της αριστεράς, που δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει αν είναι υπέρ ή κατά της ένταξη των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ, και μιας ορισμένης εκδοχής της δεξιάς, που αρδεύεται από εξ αποκαλύψεως πολιτικές ρητορικές. Οι τρεις χώρες υπέγραψαν ένα μνημόνιο, το οποίο αντιμετωπίζει τις ανησυχίες της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένων των εξαγωγών όπλων και της καταπολέμησης της δράσης του PKK.

Πέμπτον, αυτό που μπορεί να θεωρηθεί ως κέρδος για την Τουρκία είναι τα F – 16, τα οποία είναι πολύ πιθανόν να αποτελέσουν αντικείμενο συναλλαγής ανάμεσα στην Άγκυρα και την Ουάσιγκτον, αλλά που, από ό,τι είναι σε θέση να γνωρίζει όλος ο διεθνής Τύπος, δεν είναι ακόμη αντικειμενική πραγματικότητα. Είναι όμως λίαν πιθανόν να υπάρξει συμφωνία. Περί ποιας συμφωνίας όμως θα πρόκειται; Αυτό δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε ακόμη. Αυτό που σίγουρα γνωρίζουμε είναι ότι ο Τζον Μπάιντεν πρόκειται να συναντηθεί με τον Ερντογάν στη Μαδρίτη, όπου ο Τούρκος ηγέτης αναμένεται να πιέσει για μια εκτεταμένη συμφωνία αγοράς για το πρόγραμμα μαχητικών F-16. Η κατά καιρούς φιλική σχέση της Τουρκίας με τον Πούτιν οδήγησε την Άγκυρα να αγοράσει το σύστημα αεράμυνας S-400 από τη Ρωσία, και με τη σειρά της η Τουρκία αποβλήθηκε από το πρόγραμμα μαχητικών F-35.

Έκτον, η πιθανότατη αγορά δεν αίρει το γεγονός ότι οι σχέσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Τουρκίας ήταν και παραμένουν ψυχρές από τότε που ανέλαβε η κυβέρνηση Μπάιντεν. Οι ΗΠΑ επικρίνουν το ιστορικό της παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την πλευρά της Τουρκίας και του Ερντογάν.

Τα ερώτημα, όμως, παραμένει για τον αναλυτή: επιθυμούν οι συγκεκριμένοι κύκλοι, της αριστεράς και της δεξιάς, την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ ή τους είναι δυσάρεστη;