Μνήμη Σίνζο Άμπε

Δεν ήταν παρά πριν από ελάχιστες ημέρες που ο Σίνζο Άμπε έπεφτε από άνανδρο πυροβολισμό, που τελικά του κόστισε την ίδια του τη ζωή. Ο φιλελεύθερος πρωθυπουργός των εκατομμυρίων Ιαπώνων αφήνει το πολιτικό αποτύπωμά του, αν και είναι προφανές ότι είναι ακόμη εξαιρετικά νωρίς να κριθεί στο ζύγι της Ιστορίας.

Πριν και πάνω από όλα, ο Άμπε δεν αστόχησε στην περίπτωση της Κίνας. Για αυτόν, η Κίνα ήταν ένα ξεκάθαρα ολοκληρωτικό καθεστώς, που συνιστά απειλή. Για τον λόγο αυτόν, συνεργάσθηκε στενά με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Γνώριζε ότι η παρουσία και η αμυντική συνεισφορά της μεγαλύτερης φιλελεύθερης δημοκρατίας στον πλανήτη θα ήταν αποφασιστικής σημασίας για την ειρήνη στην περιοχή και για την προάσπιση των εθνικών συμφερόντων της χώρα του.

Επιπλέον, προχώρησε στην ευρεία αναδιοργάνωση του τομέα της εθνικής ασφάλειας της Ιαπωνίας. Δημιούργησε το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας. Το Συμβούλιο αυτό επέτρεψε τον αρτιότερο συντονισμό ανάμεσα στην κυβέρνηση και τις πολυπλόκαμες και πολυεπίπεδες αμυντικές δυνάμεις. Προήγαγε ουσιαστικά τα αμυντικά αντανακλαστικά της χώρας σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. 

Εκτός όμως από την ορθή ανάγνωση του κινεζικού απειλητικού παράγοντα και την αμυντική ανασυγκρότηση, ο Άμπε επέφερε σημαντικές αλλαγές και στην αμυντική βιομηχανική πολιτική της Ιαπωνίας. Από την επαύριον του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ιαπωνία είχε απαγορεύσει την εξαγωγή στρατιωτικού αμυντικού εξοπλισμού. Ο Άμπε δεν δίστασε, όμως, να έρθει κόντρα στη μακρόχρονη αυτή παράδοση και να ωθήσει τη βιομηχανία στις λεωφόρους του διεθνούς ανταγωνισμού. Ως ένας πεπεισμένος φιλελεύθερος, ο πρώην πρόεδρος της Ιαπωνίας προέβη σε αυτήν την τολμηρή μεταρρύθμιση, η οποία γρήγορα καρποφόρησε. Ενδεικτικά, η οικονομικά εύρωστη Αυστραλία έσπευσε να γνωστοποιήσει στην Ιαπωνία το ενδιαφέρον της για την αγορά στρατιωτικών συστημάτων.

Βέβαια, δεν πρόκειται εδώ για μια προσπάθεια «αγιοποίησης» του δολοφονηθέντος Προέδρου, ο οποίος δεν θα ήταν αυθαίρετο να υποτεθεί ότι θα δυσφορούσε σε πιθανές προσωπικές «αγιογραφίες».

Ο Άμπε διέπραξε και λάθη, όπως κάθε μάχιμος πολιτικός της δράσης, του αγωνιστικού πολιτεύεσθαι. Δεν ανέγνωσε σωστά την εκλογή Τραμπ και ό,τι σηματοδοτούσε η άνοδος στην αμερικανική εξουσία της πολιτισμικής δεξιάς. Με κάποια δόση αφέλειας, πίστεψε ότι η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ δεν διασαλευόταν από τη νέα διοίκηση. Υπήρξε ο πρώτος ξένος ηγέτης που επισκέφθηκε και συνεχάρη για την εκλογή του τον τότε ηγέτη του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος και συνομίλησε μαζί του για την περαιτέρω συνεργασία, οικονομική και στρατιωτική, ανάμεσα στις δύο χώρες. Οι ελπίδες του Άμπερ σύντομα διαψεύστηκαν, αφού ο Τραμπ όχι μόνον ακολούθησε μια φοβική εξωτερική πολιτική γενικά, αλλά και γιατί δεν είδε ποτέ με καλό μάτι την ιστορική χώρα με τα εκατομμύρια κατοίκων, με τις ριζικά διαφορετικές πολιτισμικές ιδιομορφίες και με την ισχυρή παρουσία στην ηφαιστειακή ζώνη του Ειρηνικού Ωκεανού.

Επιπροσθέτως, ο δολοφονημένος Πρωθυπουργός προκάλεσε, με την πολιτική που εφάρμοσε, ζημιά στις σχέσεις του Τόκυο με τη Νότια Κορέα. Οι σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες τραυματίστηκαν. Η τόνωση της κινεζικής ισχύος και ο παράλληλος πυρηνικός τυχοδιωκτισμός της Βόρειας Κορέας ωθούσαν τις εξελίξεις προς την αντίθετη κατεύθυνση, αυτή της εξεύρεσης νέων κοινών λύσεων από την Ιαπωνία και την Νότια Κορέα στους τομείς της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής άμυνας.

Το στοιχείο, όμως, που εκτιμούμε ότι υπήρξε το πλέον καθοριστικό της σύνολης πολιτικής πορείας του Άμπε, ήταν η επικοινωνιακή αποτελεσματικότητα του ηγέτη. Αυτή του επέτρεπε να απευθύνεται άμεσα στους πολίτες και να τους πείθει για τις δύσκολες αποφάσεις που έπρεπε να λάβει. Η πειθώ και η επικοινωνιακά αποτελεσματική χρήση της δημόσιας εικόνας λέγεται ότι είναι και φυσιογνωμικό πολιτικό χαρακτηριστικό του διαδόχου του στο τιμόνι της κυβέρνησης. Και ο χρόνος είναι ο καταλληλότερος κριτής για αυτό.