Ταξίδι Μπάιντεν: Το Ιράν εκτός ατζέντας;

Το πρώτο ταξίδι του Αμερικανού Προέδρου Τζο Μπάιντεν στη Μέση Ανατολή πραγματοποιείται τούτες τις ώρες, έχοντας στο επίκεντρο των συνομιλιών του Μπάιντεν το νέο ενεργειακό τοπίο, χωρίς, ωστόσο, να γίνεται ιδιαίτερη μνεία στο κεφάλαιο «Ιράν», το οποίο φαίνεται να παραμένει αδικαιολόγητα άθικτο.

Κι όμως, τα αραβικά κράτη είναι απίθανον να αντισταθούν στις τακτικές εκφοβισμού που ακολουθεί το Ιράν, εκτός εάν υποστηριχθούν σθεναρά από τις ΗΠΑ. Η διοίκηση Μπάιντεν καλείται, εκ των πραγμάτων, να γίνει πιο ρεαλιστική και να χαράξει μία  στρατηγική κυρώσεων μέγιστης πίεσης, σταματώντας έτσι να κλείνει τα μάτια στις παράνομες εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν στην Κίνα, τον μεγαλύτερο πελάτη του Ιράν. Θα πρέπει πιθανώς να συνεργαστεί με τους Ευρωπαίους συμμάχους της για να επιταχύνει τη διαδικασία των κυρώσεων στο έδαφος του Ιράν. Η επιτάχυνση των κυρώσεων στο Ιράν θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για μια ισχυρότερη και πιο περιοριστική πυρηνική συμφωνία ή, τουλάχιστον, να υποχρεώσει την Τεχεράνη να πληρώσει υψηλότερο τίμημα για την πυρηνική της συμπεριφορά.

Επιπλέον, η Ουάσιγκτον καλείται να επιδιώξει να εμβαθύνει και να διευρύνει τις διμερείς επαφές μεταξύ Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας. Αυτό θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντα των ΗΠΑ, θέτοντας τα θεμέλια για μια διευρυμένη αραβο – ισραηλινή ειρήνη και ανοίγοντας το δρόμο για μεγαλύτερη περιφερειακή συνεργασία κατά του Ιράν. Ο Λευκός Οίκος συνεργάζεται αθόρυβα με τη Σαουδική Αραβία, το Ισραήλ και την Αίγυπτο για μια πιθανή συμφωνία για την οριστικοποίηση της μεταφοράς δύο στρατηγικών νησιών στην Ερυθρά Θάλασσα, του Τιράν και της Σανιφίρ, από την Αίγυπτο στη Σαουδική Αραβία. Εάν αυτή η προσπάθεια διαμεσολάβησης αποδειχθεί επιτυχής, θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω βήματα ομαλοποίησης, όπως το να επιτραπεί στις ισραηλινές αεροπορικές εταιρείες να χρησιμοποιούν τον εναέριο χώρο της Σαουδικής Αραβίας για πτήσεις προς την Ασία. Τέτοια σταδιακά βήματα βοηθούν στη διατήρηση της διπλωματικής δυναμικής προς μια ενδεχόμενη ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας, η οποία είναι θεμελιακή προϋπόθεση για την ανάδειξη μιας ισχυρής αμυντικής συμμαχίας.

Επιπρόσθετα, θα πρέπει να έχουμε υπ’ όψη ότι η δημιουργία μιας περιφερειακής συμμαχίας κατά του Ιράν ήταν από καιρό στόχος των ΗΠΑ, προκειμένου να μειώσουν τα βάρη και τους κινδύνους που επιβάλλονται στις αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις και να επιτρέψουν την στροφή των ΗΠΑ στον Ινδο – Ειρηνικό. Στοιχεία μιας τέτοιας συμμαχίας είναι ήδη σε ισχύ. Η Αίγυπτος και η Ιορδανία, τα πρώτα αραβικά κράτη που υπέγραψαν ειρηνευτικές συνθήκες με το Ισραήλ, συνεργάζονται εδώ και πολύ καιρό με το Ισραήλ σε θέματα ασφάλειας και το Ισραήλ έχει επεκτείνει τη συνεργασία του στον τομέα της ασφάλειας με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν και το Μαρόκο από το 2020 όταν υπέγραψαν τις Συμφωνίες του Αβραάμ. Η Ουάσιγκτον μπορεί να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην υποστήριξη μιας επίσημης συμμαχίας, δεδομένης της ευαίσθητης φύσης της συνεργασίας ασφαλείας μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Ισραήλ.

Ακόμη, ας μην λησμονείται το αντικειμενικό γεγονός, ότι οι Σαουδάραβες υπήρξαν βασικοί εταίροι για τις ΗΠΑ σε θέματα ασφάλειας και ενέργειας για κάπου οκτώ δεκαετίες, αλλά ήταν προβληματικοί εταίροι λόγω των προηγούμενων πολιτικών τους αναφορικά με το Ισραήλ, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την εξαγωγή του Ισλάμ, που συνέβαλε στον ισλαμικό εξτρεμισμό σε όλο τον κόσμο. Παρά την αυταρχική διακυβέρνησή του και τη συμμετοχή του στη δολοφονία Κασόγκι, ο πρίγκιπας Μοχάμεντ έχει κάνει ορισμένα σημαντικά βήματα για τη μεταρρύθμιση των πολιτικών της Σαουδικής Αραβίας στα αραβοϊσραηλινά ζητήματα, την αποθάρρυνση του ισλαμιστικού εξτρεμισμού και την επέκταση των ευκαιριών για τις γυναίκες. Αντί να τιμωρεί δημόσια έναν σημαντικό εταίρο και να τον αντιμετωπίζει σαν παρία, η διοίκηση Μπάιντεν θα μπορούσε να υιοθετήσει μια πιο πραγματιστική προσέγγιση απέναντι στη Σαουδική Αραβία. Ο Πρόεδρος Μπάιντεν δεν πρέπει να θέσει σε κίνδυνο τη σημαντική συνεργασία για την αντιμετώπιση του Ιράν, την ήττα της ισλαμιστικής τρομοκρατίας και τη σταθεροποίηση των αγορών ενέργειας. Όσο φρικτή κι αν ήταν η υπόθεση αυτή, το καθεστώς του Ιράν έχει δολοφονήσει τουλάχιστον 21 πολιτικούς αντιφρονούντες στο εξωτερικό και έχει σκοτώσει εκατοντάδες αλλοδαπούς σε βομβαρδισμούς στο εξωτερικό από την Ιρανική Επανάσταση του 1979, η οποία εξέβαλε στην εγκαθίδρυση ισλαμικού καθεστώτος.

Σε κατακλείδα, ο γεωπολιτικός χάρτης της Μέσης Ανατολής αλλάζει γρήγορα. Οι διαφαινόμενες απειλές του Ιράν έχουν ωθήσει το Ισραήλ και τα σουνιτικά αραβικά κράτη να συνεργαστούν ενάντια σε έναν κοινό αντίπαλο και απαιτούνται αλλαγές στην πολιτική των ΗΠΑ για να υποστηριχθεί μια περιφερειακή αναδιάταξη. Το ταξίδι του Αμερικανού Προέδρου Μπάιντεν στο Ισραήλ και τη Σαουδική Αραβία, τους δύο κύριους περιφερειακούς αντιπάλους του Ιράν, θα μπορούσε να αποτελέσει μια εξαιρετική ευκαιρία, για να τεθούν τα θεμέλια για μια διευρυμένη περιφερειακή συνεργασία, προκειμένου να καταπολεμηθεί η ιρανική επιθετικότητα.