Politico: Το τελευταίο “καλό” καλοκαίρι στην Ευρώπη πριν το δύσκολο χειμώνα

Παρόλο που οι μάχες συνεχίζουν να μαίνονται στην Ουκρανία, ο πόλεμος γίνεται ήδη αισθητός σε όλη την ήπειρο, με τη μορφή της αύξησης των τιμών των τροφίμων, των φόβων για έλλειψη φυσικού αερίου και των ανησυχιών για την οικονομία.

Και με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν να δείχνει έτοιμος να χρησιμοποιήσει τρόφιμα, καύσιμα και λιπάσματα ως όπλα πολέμου ενάντια στις δυτικές δημοκρατίες που εξοπλίζουν την Ουκρανία και επιβάλλουν κυρώσεις στη Μόσχα, τα πράγματα θα μπορούσαν να γίνουν γρήγορα χειρότερα.

«Ήταν οι σκληροί ρωσικοί χειμώνες που σταμάτησαν τον Ναπολέοντα», είπε ο πολιτικός επιστήμονας Ivan Krastev σύμφωνα με το politico. «Ήταν οι σκληροί ρωσικοί χειμώνες που το 1941 σταμάτησαν τον Χίτλερ. Τώρα η ιδέα [του Πούτιν] είναι να κάνει τον χειμώνα σκληρό στην Ευρώπη». Καθώς ο πόλεμος παρατείνεται – ή ακόμα και κλιμακώνεται σε αγριότητα – οι ειδικοί προβλέπουν ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα δεχτούν πίεση από φτωχότερους, πιο πεινασμένους και ψυχρότερους ψηφοφόρους.

Προσθέστε σε αυτό μια πιθανή απότομη εισροή προσφύγων από μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση, τα κύματα καύσωνα που αποξήραναν εκτάσεις καλλιεργήσιμων εκτάσεων της Ευρώπης και τον κίνδυνο νέων λοιμώξεων από COVID και διαταραγμένων αλυσίδων εφοδιασμού αυτόν τον χειμώνα — και δεν είναι περίεργο που κάποιοι ρωτούν πόσο καιρό θα κάνουν οι δυτικές κυβερνήσεις μπορούν να διατηρήσουν την ενότητα και την αποφασιστικότητά τους.

«Θα δείτε πολύ μεγαλύτερη πίεση για τους Ευρωπαίους να πουν, «Ας σταματήσουμε τον πόλεμο τώρα», είπε ο Krastev, ο οποίος προεδρεύει της δεξαμενής σκέψης Κέντρου για τις Φιλελεύθερες Στρατηγικές.

Μια έρευνα αυτή την άνοιξη που ανατέθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαπίστωσε ότι σχεδόν το 60 τοις εκατό των πολιτών της ΕΕ δήλωσαν ότι δεν ήταν έτοιμοι να αντιμετωπίσουν αυξήσεις στο κόστος των τροφίμων ή της ενέργειας. Περίπου το 59 τοις εκατό συμφώνησε ότι «οι ευρωπαϊκές αξίες όπως η ελευθερία και η δημοκρατία πρέπει να αποτελούν προτεραιότητα, ακόμα κι αν αυτό επηρεάζει τις τιμές και το κόστος ζωής». Αλλά η έκθεση σημείωσε ότι η υποστήριξη ήταν υψηλότερη μεταξύ των πιο οικονομικά ασφαλών – και έπεσε κάτω από το 50 τοις εκατό μεταξύ εκείνων που μερικές φορές ή τακτικά είχαν δυσκολία να πληρώσουν τους λογαριασμούς.

«Θα μπορούσατε να καταλήξετε με πολλούς ανθρώπους σε μειονεκτική θέση, καθώς και έναν συγκεκριμένο αριθμό ανθρώπων στους δρόμους που διαμαρτύρονται για την απώλεια θέσεων εργασίας ή για να χτυπούν πέτρες σε πολιτικούς σε κίτρινους κίτρινους [και] διαμαρτυρίες τύπου Extinction Rebellion», είπε ο Tim Benton. διευθυντής του προγράμματος κοινωνίας και περιβάλλοντος στο Chatham House.

Το ερώτημα είναι, σε ποιο βαθμό οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είναι έτοιμες να αντέξουν μια ρωσική οικονομική επίθεση;

«Η ενέργεια ως όπλο»

Ως τεράστιος εξαγωγέας τροφίμων, λιπασμάτων, πετρελαίου και φυσικού αερίου, η Ρωσία απολαμβάνει σημαντική μόχλευση στην ευρωπαϊκή οικονομία. Αυτό θα γίνει πιο έντονο, όπως σημειώνει το politico, καθώς οι θερμοκρασίες πέφτουν και τα παγωμένα νοικοκυριά αρχίζουν να ανταγωνίζονται τους κατασκευαστές για φυσικό αέριο.

Ήδη, 12 χώρες της ΕΕ έχουν υποστεί πλήρη ή μερική διακοπή του ρωσικού αερίου. Και αυτή την εβδομάδα, η Ρωσία έκλεισε τον αγωγό Nord Stream 1 που τροφοδοτεί με φυσικό αέριο τη Γερμανία —καθώς και τη Γαλλία, την Ιταλία και την Αυστρία— απογοητεύοντας τις ευρωπαϊκές προσπάθειες για τη δημιουργία αποθεμάτων για το χειμώνα. Η προγραμματισμένη συντήρηση υποτίθεται ότι θα διαρκέσει έως τις 21 Ιουλίου, αλλά υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία στις εθνικές πρωτεύουσες ότι η Μόσχα θα βρει μια δικαιολογία για να παρατείνει το κλείσιμο, ίσως επ’ αόριστον.

Ο Ρόμπερτ Χάμπεκ, υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας, προειδοποίησε αυτόν τον μήνα για έναν «πολιτικό εφιάλτη» που θα απειλούσε την κοινωνική συνοχή, εάν οι προμήθειες φυσικού αερίου είναι τόσο σπάνιες που πρέπει να διανεμηθούν από την κυβέρνηση. Και την Κυριακή, ο υπουργός Οικονομίας της Γαλλίας Μπρούνο Λεμέρ είπε ότι πιστεύει ότι η «ολική διακοπή του ρωσικού φυσικού αερίου» είναι «η πιο πιθανή επιλογή».

Στη Γερμανία, οι πολιτικοί έχουν ετοιμάσει σχέδια έκτακτης ανάγκης για το φυσικό αέριο που θα μπορούσαν να υπαγορεύσουν ποιες εταιρείες θα πρέπει να διακοπούν πρώτα. Οι τοπικές αρχές χαμηλώνουν τα φώτα των δρόμων και μειώνουν τις θερμοκρασίες στις υπαίθριες πισίνες. Το Βερολίνο εξετάζει επίσης ένα εντυπωσιακό πακέτο διάσωσης 9 δισεκατομμυρίων ευρώ του κολοσσού των επιχειρήσεων κοινής ωφελείας Uniper, του μεγαλύτερου εισαγωγέα αερίου της Γερμανίας.

Ορισμένοι πολιτικοί της ΕΕ έχουν κάνει μια προκλητική πρόβλεψη «Ο Πούτιν χρησιμοποιεί την ενέργεια ως όπλο και θα προσπαθήσει να μας διχάσει, ανεπιτυχώς», δήλωσε ο Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς του μπλοκ Τιερί Μπρετόν.

Η ΕΕ ψήφισε νέους κανόνες, καλώντας τις χώρες να φορτώσουν εγκαίρως το φυσικό αέριο για τον χειμώνα, με τα αποθέματα αυτή τη στιγμή στο 62%. Όμως, με τους εναλλακτικούς αγωγούς να είναι ήδη γεμάτοι και οι εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου με περιορισμένες λιμενικές εγκαταστάσεις, υπάρχει μικρή ικανότητα κάλυψης ενός πιθανού ελλείμματος – που σημαίνει ότι οι κυβερνήσεις θα αναγκαστούν να ζητήσουν από τους καταναλωτές να μειώσουν τη ζήτηση ή να κάνουν δραστικές τομεακές περικοπές.

Σε περίπτωση ρωσικής αποκοπής, οι πολιτικοί πιθανότατα θα ξεκινούσαν αποκόπτοντας μη ουσιαστικούς τομείς όπως ο τομέας της αυτοκινητοβιομηχανίας, ακολουθούμενοι από άλλες βιομηχανίες, μετά τις κοινωνικές υπηρεσίες και τέλος τη θέρμανση κατοικιών, σύμφωνα με τη Simone Tagliapietra, ανώτερη ενεργειακή αναλυτή στο think tank Bruegel. . «Αυτή θα είναι μια πολύ δύσκολη πολιτική δοκιμασία», λέει. «Νομίζω ότι θα ήταν πολύ δύσκολο για τις κυβερνήσεις μας».