Φυσικό αέριο: Φέρνει… διχασμό σε πολλά κράτη ο νέο σχέδιο της Κομισιόν

Χθες 20 Ιουλίου η Κομισιόν προχώρησε στην πρόταση ενός σχεδίου, όπου ο σκοπό της είναι η μείωση του φυσικού αερίου στην Ευρώπη στο 15%, μέχρι τον επόμενο χρόνο και πιο συγκεκριμένα την άνοιξη του 2023 και έχει φέρει μεγάλο διχασμό σε πολλά κράτη της Ευρώπης.

«Η ΕΕ αντιμετωπίζει τον κίνδυνο περαιτέρω περικοπών του εφοδιασμού με φυσικό αέριο από τη Ρωσία, λόγω της εργαλειοποίησης των εξαγωγών φυσικού αερίου από το Κρεμλίνο, με σχεδόν τα μισά κράτη μέλη της ΕΕ να έχουν ήδη επηρεαστεί από μειωμένες παραδόσεις», αναφέρει η ανακοίνωση της Επιτροπής. «Η ανάληψη δράσης τώρα μπορεί να μειώσει τόσο τον κίνδυνο όσο και το κόστος για την Ευρώπη σε περίπτωση περαιτέρω ή πλήρους διακοπής, ενισχύοντας την ευρωπαϊκή ενεργειακή ανθεκτικότητα», επισημαίνεται στη συνέχεια.

Συγκεκριμένα, η Επιτροπή προτείνει ένα νέο νομοθετικό εργαλείο – ένα νέο κανονισμό προς το Συμβούλιο, για συντονισμένα μέτρα μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου, βάσει του άρθρου 122 της Συνθήκης. Όταν εγκριθεί ο νέος κανονισμός θα θέτει ως στόχο για όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ να μειώσουν τη ζήτηση φυσικού αερίου κατά 15% μεταξύ 1ης Αυγούστου 2022 και 31ης Μαρτίου 2023.

Ο νέος κανονισμός θα δώσει επίσης στην Επιτροπή τη δυνατότητα να κηρύξει, μετά από διαβούλευση με τα κράτη μέλη, «Ενωσιακό Συναγερμό» (Union Alert) για την ασφάλεια του εφοδιασμού, επιβάλλοντας υποχρεωτική μείωση της ζήτησης αερίου σε όλα τα κράτη μέλη και μπορεί να ενεργοποιηθεί όταν υπάρχει σημαντικός κίνδυνος σοβαρής έλλειψης αερίου ή εξαιρετικά μεγάλης ζήτησης αερίου.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να επικαιροποιήσουν τα εθνικά τους σχέδια έκτακτης ανάγκης έως τα τέλη Σεπτεμβρίου για να δείξουν πώς σκοπεύουν να επιτύχουν τον στόχο μείωσης και θα πρέπει να αναφέρουν στην Επιτροπή την πρόοδο κάθε δύο μήνες. Τα κράτη μέλη που ζητούν προμήθειες φυσικού αερίου αλληλεγγύης θα πρέπει να αποδείξουν τα μέτρα που έχουν λάβει για τη μείωση της εγχώριας ζήτησης.

«Τα κράτη μέλη θέλουν να έχουν τη δυνατότητα να ενεργοποιούν μόνα τους μηχανισμούς αντιμετώπισης κρίσεων. Αυτό δεν είναι κάτι που θα ήθελαν να εκχωρήσουν στην Κομισιόν», εξηγεί ένας Ευρωπαίος αξιωματούχος μιλώντας στο Reuters.

Στο ίδιο πλαίσιο, σύμφωνα με την σχετική ανακοίνωση της Κομισιόν, «τα κράτη μέλη θα πρέπει να επικαιροποιήσουν τα εθνικά τους σχέδια έκτακτης ανάγκης έως το τέλος Σεπτεμβρίου στα οποία θα παρουσιάζουν τον τρόπο με τον οποίο προτίθενται να επιτύχουν τον στόχο μείωσης και θα πρέπει να υποβάλλουν έκθεση προόδου στην Επιτροπή κάθε δύο μήνες», ενώ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από την πλευρά της, «για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να επιτύχουν τις αναγκαίες μειώσεις της ζήτησης», ενέκρινε ένα ευρωπαϊκό σχέδιο «το οποίο καθορίζει τα μέτρα, τις αρχές και τα κριτήρια για συντονισμένη μείωση της ζήτησης».

Στην σχετική επίσημη ανακοίνωση αναφέρεται, όμως, και κάτι άλλο: πως «Ο νέος κανονισμός θα δώσει επίσης στην Επιτροπή τη δυνατότητα να κηρύξει, μετά από διαβούλευση με τα κράτη μέλη, “κατάσταση επιφυλακής στην Ένωση” σχετικά με την ασφάλεια του εφοδιασμού, επιβάλλοντας υποχρεωτική μείωση της ζήτησης αερίου σε όλα τα κράτη μέλη.»

Μόλις λίγες ώρες ωστόσο έπειτα από την προαναφερθείσα ανακοίνωση, θα άρχιζαν να βγαίνουν στο προσκήνιο οι πρώτες ενδοευρωπαϊκές αντιδράσεις.

«Η Ισπανία δεν υποστηρίζει αυτήν την πρόταση», δήλωσε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου η υπουργός Οικολογικής Μετάβασης Τερέζα Ριμπέρα, εκφράζοντας λύπη που αυτό το σχέδιο δεν αποτέλεσε προηγουμένως αντικείμενο συζήτησης.

«Θα αντιταχθούμε στην επιβολή υποχρεώσεων που υπερβαίνουν, σε επίπεδο προσπαθειών, αυτό μου μας αναλογεί», δήλωσε χαρακτηριστικά η Ισπανίδα υπουργός σύμφωνα με την οποία το συγκεκριμένο σχέδιο δεν είναι ούτε το πιο αποτελεσματικό ούτε το πιο δίκαιο.

Αντιδράσεις είχαμε όμως και από την πλευρά της Πορτογαλίας, με τον αρμόδιο για την Ενέργεια υπουργό να διαμηνύει πως η χώρα του δεν πρόκειται να υποστηρίξει το σχέδιο που αποσκοπεί στη μείωση κατά 15% της ευρωπαϊκής ζήτησης φυσικού αερίου.

Δεν είναι, ωστόσο, μόνο η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα που αντιδρούν.

Σύμφωνα με όσα αναφέρει το πρακτορείο Reuters, επικαλούμενο ευρωπαϊκές πηγές, τουλάχιστον 12 από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ έχουν εκφράσει ανησυχίες και ενστάσεις αναφορικά με το σχέδιο του 15% που ανακοινώθηκε.

Για πολλούς, το βασικό αγκάθι έχει να κάνει με το εάν η ΕΕ μπορεί να έχει την εξουσία να επιβάλλει κάποιους στόχους ως δεσμευτικούς. Σύμφωνα με το Reuters, η Δανία, η Γαλλία, η Ιρλανδία, η Ιταλία, η Μάλτα, η Ολλανδία, η Πολωνία και η Πορτογαλία ήταν μεταξύ των κρατών που δήλωσαν ότι οι Βρυξέλλες δεν γίνεται να κάνουν κάτι τέτοιο χωρίς να έχουν προηγουμένως λάβει υπόψη τις θέσεις (και τα ενδεχόμενα βέτο) όλων των μεμονωμένων κρατών μελών.

«Τα κράτη μέλη θέλουν να έχουν τη δυνατότητα να ενεργοποιούν μόνα τους μηχανισμούς αντιμετώπισης κρίσεων. Αυτό δεν είναι κάτι που θα ήθελαν να εκχωρήσουν στην Κομισιόν», εξηγεί ένας Ευρωπαίος αξιωματούχος μιλώντας στο Reuters.