El Pais: Παγκόσμια κρίση χρέους εν όψει;

Δεν είναι υπερβολικό να υποστηριχθεί ότι ποτέ άλλοτε στην οικονομική ιστορία ο πλανήτης δεν ήταν τόσο χρεωμένος. Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι το παγκόσμιο χρέος που εκδόθηκε μπορεί να έχει ξεπεράσει τα 296 τρισεκατομμύρια δολάρια, σχεδόν το 350% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Τι συνέπειες μπορεί να έχει ένα τέτοιο «τσουνάμι» χρέους; Θα μπορέσει η αντίδραση των κεντρικών τραπεζών να θωρακίσει αυτή την κατάσταση;

Σύμφωνα με έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, μόνο το 2020, η οικονομική δραστηριότητα μειώθηκε στο 90% των χωρών, η παγκόσμια οικονομία συρρικνώθηκε κατά περίπου 3% και η φτώχεια αυξήθηκε σε ολόκληρο τον πλανήτη για πρώτη φορά σε μια γενιά. Η διετής πανδημία έχει εκτοξεύσει το δημόσιο χρέος λίγο περισσότερο από 25%.

Με την οικονομία ήδη σοβαρά πληγείσα, η εισβολή στην Ουκρανία εντείνει την κρίση. Οι δυτικές κυβερνήσεις αναγκάστηκαν να δανειστούν περισσότερα κεφάλαια για να χρηματοδοτήσουν τις αναμενόμενες αμυντικές δαπάνες. Το παγκόσμιο οικονομικό σενάριο σχεδόν δεν μοιάζει με αυτό του τέλους του 2019. Οι σοβαρές συνέπειες σε τομείς, όπως η ενέργεια, οι προμήθειες logistics και τα δημητριακά, είναι μόνον οι κορυφές του παγόβουνου.

Ποτέ άλλοτε στην ιστορία η παγκόσμια οικονομία δεν ήταν τόσο χρεωμένη, τόσο σε απόλυτες τιμές, όσο και ως ποσοστό του ΑΕΠ. Τις τελευταίες δεκαετίες, οι κάτοικοι του πλανήτη έχουν συνηθίσει να ζουν σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από πιστώσεις, χρέη και κάθε είδους χρηματοοικονομικά προϊόντα.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που δημοσιεύθηκαν από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), ο όγκος του χρέους που εκδόθηκε σε όλο τον κόσμο ανέρχεται σε περίπου 296 δισ. δολάρια.

Την τελευταία δεκαετία αυτή η τεράστια συσσώρευση χρέους είχε δύο βασικούς πρωταγωνιστές: τον δημόσιο τομέα και την Κίνα.

Από τη μία πλευρά, τα τελευταία χρόνια οι κυβερνήσεις έχουν εκτοπίσει εταιρείες ως τους μεγαλύτερους δανειολήπτες χρέους. Στην πραγματικότητα, σήμερα ο όγκος του εκδοθέντος δημόσιου χρέους είναι ήδη ισοδύναμος με σχεδόν το 100% του παγκόσμιου ΑΕΠ, σχεδόν όσο το χρέος που οι ίδιες οι εταιρείες, οι οικογένειες και οι κυβερνήσεις συγκέντρωσαν τη δεκαετία του 1970. Πρόκειται για μια εξέλιξη που έχει επιταχυνθεί από το αναπόδραστο σοκ που προκάλεσε ο κορωνοϊός.

Από την άλλη, το ηφαίστειο της Κίνας συνεχίζει να κοχλάζει. Από την κρίση του 2008, η οικονομία του ασιατικού γίγαντα έχει διπλασιάσει τον όγκο του χρέους της σε σύγκριση με την ανάπτυξη 20% που καταγράφηκε παγκοσμίως. Στην προκειμένη περίπτωση, κύριοι πρωταγωνιστές ήταν οι δημόσιες εταιρείες, οι οποίες αύξησαν σημαντικά τον όγκο των επενδύσεων και των δαπανών τους σε μια προσπάθεια να τροφοδοτήσουν την ανάπτυξη της οικονομίας της χώρας.

Στην άλλη πλευρά του παγκόσμιου χάρτη, κανείς δεν αγνοεί το φαινόμενο συνεχούς ανάκαμψης. Μεταξύ των μεγάλων ανεπτυγμένων οικονομιών, μια παραδοσιακή ατμομηχανή όπως η Γερμανία έχει σημειώσει τη μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση, με αύξηση του χρέους της τάξης του 14,7%, σχεδόν διπλάσιο από τον παγκόσμιο μέσο όρο.