Νίκος Κανέλλος στο pagenews.gr: Σχεδόν 1 χρόνος μεγάλης ακρίβειας

Η ακρίβεια που ταλαιπωρεί εδώ και έναν χρόνο περίπου όλους τους Έλληνες πολίτες ξεκίνησε ως μια παράπλευρη συνέπεια του κορονοϊού. Το άνοιγμα των αγορών μετά τα πολύμηνα lockdowns οδήγησαν σε αυξημένη ζήτηση προϊόντων παγκοσμίως, με αποτέλεσμα οι μεγάλες βιομηχανίες και οι επιχειρήσεις να μην μπορούν να ανταποκριθούν σε αυτήν. Έτσι, προκειμένου να ισορροπηθεί η κατάσταση ανέβηκαν σημαντικά οι τιμές καθώς και το κόστος μεταφοράς των ενδιάμεσων και τελικών αγαθών. Μάλιστα, κάποιες εταιρείες-κολοσσοί αποφάσισαν να ακυρώσουν την προγραμματισμένη παραγωγή τους, όπως για παράδειγμα η Apple με τη ματαίωση 10 εκατ. iPhone 13, εξαιτίας των σοβαρών ελλείψεων που δημιουργήθηκαν στην αλυσίδα εφοδιασμού. Όλα αυτά τα γεγονότα προβλημάτισαν αρκετά τους επιστήμονες, και κάποιοι μίλησαν τότε για το τέλος της καταναλωτικής κοινωνίας. Δηλαδή, μπαίνουμε σε μια εποχή που ο κόσμος θα ικανοποιεί τις ανάγκες του με λιγότερα αλλά -ταυτόχρονα- ακριβότερα αγαθά.

Ωστόσο, κανείς δεν περίμενε η κατάσταση να επιδεινωθεί δραματικά μετά τη ρώσικη επίθεση στην Ουκρανία πριν από 5 μήνες περίπου. Το πρόβλημα, πλέον, εξελίχθηκε σε ενεργειακό, και η ακρίβεια που βασίστηκε στο αυξημένο κόστος παραγωγής των επιχειρήσεων προκάλεσε ανατιμήσεις «φωτιά» σε είδη πρώτης ανάγκης. Ταυτόχρονα, οι τιμές των υγρών καυσίμων πήραν την ανιούσα, ενώ στην Ελλάδα η αμόλυβδη διατηρείται σταθερά πάνω από 2 ευρώ το λίτρο από τον περασμένο Φεβρουάριο. Η ενεργειακή ακρίβεια έχει ανατρέψει πλήρως τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, χωρίς να αχνοφαίνεται το φως στην άκρη του τούνελ. Μόνο για τον Αύγουστο αναμένεται νέος γύρος ανατιμήσεων σε βασικά είδη όπως: τα χαρτικά (+3% με 11%), τα γιαούρτια (+9%), τα δημητριακά (+8%), τα προϊόντα ντομάτας και κέτσαπ (+15%) και τα παξιμάδια (+10%). Αυξήσεις θα υπάρξουν και στον καφέ, τα αλλαντικά, τις φρυγανιές και το γάλα έως 6%. Τον Σεπτέμβριο θα υπάρξει και δεύτερος γύρος ανατιμήσεων στα εξής προϊόντα: κρασιά και καθαριστικά πανάκια (έως 12%), τυριά (έως 12%), αλκοολούχα ποτά (έως 10%), σαπούνια, αλουμινόχαρτο, υγρά πιάτων και αποσμητικά (έως 9%), ζυμαρικά, καθαριστικά, χυμοί και οδοντόκρεμες (έως 8%) και ρύζι, τσάι και βούτυρο (έως 5%).

Οι πληθωριστικές πιέσεις είναι φυσικό να έχουν προκαλέσει μεγάλη αγωνία στα νοικοκυριά που βλέπουν το ράλι τιμών να μην έχει σταματημό. Το ζήτημα της ακρίβειας βρίσκεται στο επίκεντρο και την πολιτικής αντιπαράθεσης, με την Κυβέρνηση να υποστηρίζει ότι θα εξαντλήσει κάθε δημοσιονομικο περιθώριο προκειμένου να στηρίξει τους Έλληνες πολίτες. Παρόλα αυτά, η στρατηγική που έχει ακολουθήσει όλο αυτό το διάστημα δε φαίνεται να αποδίδει καρπούς για τους πληττόμενους καταναλωτές, αλλά περισσότερο ευνοεί τα κρατικά ταμεία. Κι αυτό μπορεί να υποστηριχθεί με ένα απλό στοιχείο: το πρώτο 5μηνο του 2022 υπολογίζονταν φορολογικά έσοδα της τάξεως των 11,2 δις. ευρώ αλλά τελικά ξεπέρασαν τα 12 δις. ευρώ.

Η μάχη κατά της ακρίβειας θα κριθεί από δύο πράγματα: (1) τις εισοδηματικές ενισχύσεις που θα βελτιώσουν την αγοραστική δύναμη όλων των Ελλήνων (πέρα από τα επιδόματα και με αύξηση των συντάξεων και εκ νέου του κατώτατου μισθού) και (2) τον έλεγχο κατά της αισχροκέρδειας. Είναι γεγονός ότι τα τουριστικά έσοδα δίνουν σημαντικές ανάσες αυτή τη στιγμή στην οικονομία, όμως από το φθινόπωρο θα χρειαστεί νέο μεγαλύτερο πακέτο στήριξης για τον εφιάλτη της ακρίβειας.

*Ο Νίκος Κανέλλος είναι Οικονομολόγος – Διδάκτωρ ΕΜΠ