Atlantic: Το Instagram αυξάνει το άγχος;

Αναμφίβολα, ζούμε στην εποχή των μέσω κοινωνικής δικτύωσης. Ανάμεσα σε αυτά πρωταγωνιστική τείνει να γίνει η θέση του Instagram, αφήνοντας πίσω του άλλα μέσα, όπως το άλλοτε κραταιό Facebook. Το Instagram, όμως, έχει την τάση να αυξάνει το άγχος των χρηστών του, με κύρια «θύματα» τις κοπέλες και τα άτομα που υποφέρουν από τελειομανία και θέλουν να ακολουθήσουν τα, συχνά εξωπραγματικά, πρότυπα ομορφιάς και ζωής διάσημων χρηστών.

Πρόσφατα το Instagram υπερασπίστηκε τον εαυτό του ενάντια σε ένα δημοσίευμα ότι βλάπτει την ψυχική υγεία νεαρών κοριτσιών, καθώς οι αναρτήσεις προωθούν μύθους για όμορφα σώματα. Η επικεφαλής της δημόσιας πολιτικής του Instagram, Karina Newton, αντέδρασε στο δημοσίευμα της εφημερίδας Wall Street Journal που η ανέφερε ότι η φωτοκεντρική κουλτούρα του Instagram επηρεάζει αρνητικά τους εφήβους, και ειδικά τα κορίτσια. Η Newton επικαλέστηκε μια μελέτη του Χάρβαρντ, σύμφωνα με την οποία δεν υπάρχουν μόνο αρνητικές εμπειρίες για τους εφήβους από τη χρήση των κοινωνικών μέσων δικτύωσης αλλά και θετικές.

Η εφημερίδα κατηγόρησε το Instagram ότι αυξάνει το άγχος και την κατάθλιψη τους νέους. Ανέφερε επίσης ότι το Instagram υποβάθμισε τη ζημιά που γίνεται σε εκατομμύρια νέους που συνδέονται καθημερινά, ειδικά όταν έχουν την τάση να νιώθουν ντροπή για το σώμα τους, συγκρίνοντάς το με τις επώνυμες ομορφιές. «Τα θέματα όπως η αρνητική κοινωνική σύγκριση και το άγχος υπάρχουν στον κόσμο, επομένως θα υπάρχουν και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», είπε η Newton. Και συμπλήρωσε ότι το Instagram έχει εργαστεί για να αντιμετωπίσει προβλήματα εκφοβισμού, αυτοκτονίας, αυτοτραυματισμού και διατροφικών διαταραχών που εκτίθενται στην πλατφόρμα.

Βρισκόμαστε κάτω από το ξόρκι των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και, ενώ υπάρχουν οφέλη από τη χρήση τους, συχνά προκαλούν συναισθηματικό κόστος. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι γεμάτα με όμορφα μοντέλα, ανθρώπους που ζουν τέλειες ζωές και ανέφικτα ιδανικά για το σώμα. Οι φωτογραφίες τροποποιούνται χρησιμοποιώντας φίλτρα και εμφανίζονται μόνο οι καλύτερες στιγμές ενός ατόμου. Τα έφηβα κορίτσια είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στα πρότυπα ομορφιάς. Τα social media συχνά εντείνουν τις ανασφάλειες και τα άγχη. Και, μπροστά στις επεξεργασμένες, τέλειες ζωές των άλλων, πολλά κορίτσια αισθάνονται ανεπαρκή, κάτι που έχει ψυχολογικές συνέπειες.

Αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρέχουν στις έφηβες έναν τρόπο για να συγκρίνουν την εμφάνισή τους με άλλες. Δυστυχώς, η έρευνα δείχνει ότι οι γυναίκες συχνά αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους αρνητικά σε τέτοιες συγκρίσεις. Μια μελέτη εξέτασε τα καθημερινά αποτελέσματα των πληροφοριών σύγκρισης σε γυναίκες που δεν ήταν ικανοποιημένες από το σώμα τους και βρήκε ότι οι συγκρίσεις δημιουργούν ένα καθημερινό αρνητικό συναίσθημα. Η σύγκριση εντείνει τις ανησυχίες για την εικόνα του γυναικείου σώματος, μειώνει την ευτυχία και αυξάνει τα συναισθήματα κοινωνικής αποξένωσης. Οι ερευνητές της μελέτης είπαν ότι η «αυτοκριτική τελειομανία» είναι ένα χαρακτηριστικό που μπορεί να κάνει τις νεαρές γυναίκες ευάλωτες στις βλαβερές συνέπειες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Η τελειομανία είναι χαρακτηριστικό της προσωπικότητας. Διακρίνεται από παράλογα πρότυπα και σκληρή αυτοκριτική. Τα άτομα με υψηλή αυτοκριτική τελειομανία είναι πιθανό να θέτουν ασυμβίβαστα πρότυπα για την εμφάνισή τους και να συγκρίνουν τον εαυτό τους αρνητικά με τους άλλους. Μπορούν επίσης να έχουν την τάση να αισθάνονται ότι άλλοι άνθρωποι ή η κοινωνία γενικότερα απαιτούν την τελειότητα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιες ανησυχίες σχετικά με τις προσδοκίες των άλλων.

Τα άτομα με υψηλότερη αυτοκριτική τελειομανία πιστεύεται ότι είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε αρνητικές κοινωνικές συγκρίσεις. Αυτό συμβαίνει επειδή αντλούν την αυτοεκτίμησή τους από το να θεωρούνται από τους άλλους ως εμφανισιακά άψογα. Επιπλέον, τα ατελείωτα likes, σχόλια και follows μπορούν να προκαλέσουν συναισθήματα ανεπάρκειας. Οι αρνητικές συγκρίσεις επιδεινώνουν την υποκείμενη αίσθηση κατωτερότητας των τελειομανών.

Αν και τα σόσιαλ μίντια αποτελούν αναπόφευκτο μέρος της σύγχρονης κοινωνίας, οι ειδικοί λένε ότι οι έφηβοι που είναι πιο ευάλωτοι στις αρνητικές επιπτώσεις πρέπει να περνούν περισσότερο χρόνο εκτός σύνδεσης. Θα πρέπει επίσης να ελέγχουν τις ροές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης -αποκλείοντας ή κάνοντας σίγαση των λογαριασμών που τους προκαλούν άγχος. Τέλος, θα πρέπει να αποφεύγουν ή να επανεκτιμούν τις συγκρίσεις που γίνονται με άλλους. Ειδικότερα, οι έφηβοι θα ωφελούνταν από το να αμφισβητήσουν τα μη ρεαλιστικά πρότυπα ομορφιάς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να είναι πιο επιφυλακτικοί με τις τέλειες εικόνες που απεικονίζονται στο διαδίκτυο.