Φυσικό αέριο: Ο κομβικός ρόλος της Κύπρου στην ενέργεια μπορεί να παίξει ρόλο στον γεωπολιτικό χάρτη

Η Κύπρος αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους κόμβους φυσικού αερίου στην Ευρώπη, μιας στο σημείο που βρίσκεται η τοποθεσία της έχει το μεγαλύτερο πλεονέκτημα για άντληση του πολύτιμου αυτού καυσίμου. Τα θαλάσσια οικόπεδα «Κρόνος», ο «Γλαύκος», η «Αφροδίτη», η Καλυψώ κ.α, έχουν στα έγκατα τους τρισεκατομμύρια κυβικά φυσικού αερίου, το οποίο είναι αξιοποιήσιμο και αν προσθέσει κανείς όλα αυτά τα κοιτάσματα – μπορεί να καλύψει όχι μόνον τις ανάγκες της χώρας, αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης για πολλά χρόνια.

Οι πιθανές επιπτώσεις

Στην Αθήνα υποδέχθηκαν με ικανοποίηση τις ανακαλύψεις νέων κοιτασμάτων στην Κύπρο που γίνονται μάλιστα από πετρελαϊκούς κολοσσούς, πλην όμως υπάρχει και ένα είδος προβληματισμού, όπως σημειώνουν “Τα Νέα”  εάν όλος αυτός ο θαλάσσιος πλούτος που προέρχεται από την Κύπρο θα έχει επιπτώσεις και στον γεωπολιτικό χάρτη της περιοχής. Η Τουρκία, ως γνωστόν, δεν αποκλείει να στείλει σε δεύτερη φάση το νέο γεωτρύπανό της, αυτό που τώρα τρυπά τον βυθό της τουρκικής ΑΟΖ, στο οικόπεδο 6 της κυπριακής ΑΟΖ (εκεί όπου βρέθηκε το νέο κοίτασμα).

Βεβαίως εγγύηση είναι οι ενεργειακές συμφωνίες που υπέγραψε η Κύπρος με το Ισραήλ και την Αίγυπτο (με την εποπτεία των Αμερικανών) και το γεγονός ότι τα ενεργειακά συμφέροντα ΗΠΑ, Γαλλίας, Ιταλίας, Κατάρ και Αιγύπτου βρίσκονται στην κυπριακή ΑΟΖ. Ωστόσο ο Ερντογάν έχει αποδείξει ότι δεν σέβεται κανέναν κανόνα διεθνούς δικαίου, και με το πρόσχημα της προστασίας των συμφερόντων του κατοχικού καθεστώτος στη Βόρεια Κύπρο, μπορεί και πάλι να στείλει γεωτρύπανο και φρεγάτες στην περιοχή.

Ο θαλάσσιος πλούτος

Μετά και την ανακάλυψη νέου κοιτάσματος στον στόχο «Κρόνος», στο θαλάσσιο οικόπεδο 6 της κυπριακής ΑΟΖ, εκτιμώμενης δυναμικότητας 2,5 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών (tcf), η συνολική δυνητική δυναμικότητα της Κύπρου σε φυσικό αέριο ανέρχεται στα 11,7 tcf έως και 14,7 tcf (4,2 tcf το «Αφροδίτη», 5-8 tcf ο «Γλαύκος», 2,5 tcf ο «Κρόνος»).

Δεν υπολογίζεται η όποια ποσότητα επιβεβαιωθεί στο κοίτασμα «Καλυψώ», στο 6, καθώς η ΕΝΙ ανακοίνωσε μεν το 2018 ότι εντόπισε κοίτασμα, αλλά δεν προέβη ακόμα σε επίσημη εκτίμηση για την ποσότητα, η οποία υπολογίζεται ανεπίσημα μεταξύ 1 tcf και 3 tcf, χωρίς να είναι βέβαιο ότι είναι ανακτήσιμη, λόγω ιδιαιτεροτήτων στον βυθό. Μιλάμε δηλαδή για πολύ μεγάλη ποσότητα με 11,7 tcf έως 14,7 tcf. Αυτή είναι η εκτίμηση για ήδη εντοπισθέντα αποθέματα από προηγηθείσες γεωτρήσεις, μόνο τα 4,2 tcf της Αφροδίτης είναι μερικώς επιβεβαιωμένα και εκκρεμεί μια δεύτερη επιβεβαιωτική γεώτρηση, η οποία ίσως πραγματοποιηθεί από τη Chevron εντός 2023.

Σύμφωνα με την κυπριακή εφημερίδα «Φιλελεύθερος», για την επιβεβαιωτική γεώτρηση της ExxonMobil στο κοίτασμα «Γλαύκος» (τον περασμένο Μάρτιο) δεν εξεδόθη ανακοίνωση για τη δυναμικότητα του κοιτάσματος, η οποία αρχικά είχε εκτιμηθεί μεταξύ 5 tcf και 8 tcf. Εάν επισημοποιηθούν όλα αυτά και προστεθούν στα ήδη ανακοινωθέντα, τότε θα μιλάμε για ποσότητες που αγγίζουν τα 20 tcf.

Τον Μάρτιο του 2019 η κυπριακή κυβέρνηση έχοντας δίπλα της τον αντιπρόεδρο της Exxon, Τρίσταν Ασπρεϊ, έκανε τα «αποκαλυπτήρια» ενός κοιτάσματος µεγέθους µεταξύ 5 και 8 τρισεκατοµµυρίων κυβικών ποδών στη θέση «Γλαύκος» του οικοπέδου 10. Το Οικόπεδο 11 είναι θαλάσσιο οικόπεδο στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας το οποίο βρίσκεται στα νότια ανοιχτά της Λεμεσού. Στο τεμάχιο αυτό έχει εντοπιστεί το κοίτασμα φυσικού αερίου «Ονησίφορος».

Εχει επιβεβαιωθεί ότι όντως υπάρχουν κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Κύπρο, αλλά μήπως αυτά δεν είναι όλα αξιοποιήσιμα; Και με ποιους αγωγούς θα μεταφερθούν στην Ευρώπη, μετά την (αμερικανική) «τορπίλη» στον EAST MED; Στο κοίτασμα «Αφροδίτη» του οικοπέδου 12, δυτικά του «Λεβιάθαν» (το μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου που ανακαλύφθηκε την τελευταία δεκαετία) του Ισραήλ έχει επιβεβαιωμένα 4,5 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια. Ωστόσο το μεγάλο βάθος (1.700 μέτρα), το δύσκολο πέτρωμα και η μεγάλη απόσταση από την Κύπρο καθιστούν το κόστος εξόρυξης απαγορευτικό. Εκτός εάν το προσπαθήσει η Exxon Mobil.

Τα οφέλη για την Κύπρο

Θεωρητικά, η ποσότητα φυσικού αερίου που εκτιμάται ότι βρίσκεται στα βάθη του «Κρόνου» αρκεί για να καλύψει τις σημερινές ανάγκες της Κύπρου σε καύσιμο ηλεκτροπαραγωγής για 60-70 χρόνια, ενώ για σχεδόν διπλάσια περίοδο θα μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες ηλεκτροπαραγωγής το «Αφροδίτη».

Ωστόσο, κυβέρνηση, τεχνοκράτες υπουργείων αλλά και οι ίδιες οι εταιρείες θεωρούν πως είναι οικονομικά ασύμφορη η μεταφορά του «κυπριακού» φυσικού αερίου αποκλειστικά στη στεριά για την παραγωγή ηλεκτρισμού, χωρίς να προηγηθεί η άντληση αποθεμάτων στο πλαίσιο ενός ευρύτερου σχεδιασμού εκμετάλλευσης, με πώληση των περισσότερων ποσοτήτων σε άλλους αγοραστές. Συνεπώς, όπως επισήμανε και η υπουργός Ενέργειας της Κύπρου, Νατάσα Πηλείδου, η μεταφορά του αερίου στην Αίγυπτο για υγροποίηση και πώλησή του σε (πιθανόν Ευρωπαίους) αγοραστές παραμένει το επικρατέστερο σενάριο.