Ενέργεια: Ποιοι είναι οι “νικητές” από τα μέτρα στήριξης – Τι θέση είναι η Ελλάδα

Ο ευρωπαϊκός Νότος [Ελλάδα και Ιταλία], αλλά και η Ολλανδία είναι τα κράτη που θα επωφεληθούν λιγότερο από τα μέτρα στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αγορά ενέργειας, σύμφωνα με την ανάλυση που έβγαλε η Citigroup.

Μάλιστα υπάρχουν τρια βασικά ερωτήματα που έχουν προκύψει σχετικά με την αγορά ενέργειας, έπειτα και από τις δηλώσεις της προέδρου της Κομισιόν για παρεμβάσεις προσεχώς, σημειώνει η Citi, τα εξής:

• – Μετά τη μείωση των τιμών, η Ευρώπη έχει ξεφύγει από τον κίνδυνο;
• – Ποιο είναι το πιθανό αποτέλεσμα του σχεδίου της ΕΕ να πληρώσει για το πλαφόν των τιμών της ενέργειας;
• – Και ποιες χώρες θα ωφεληθούν;

Η Citi πιστεύει ότι ο κίνδυνος για την Ευρώπη εξακολουθεί να υφίσταται, ένας συνδυασμός πράσινων επιδοτήσεων και χρηματοδότησης του NGEU θα μπορούσε να βοηθήσει, αλλά εντός της Ευρωζώνης, η Ολλανδία, η Ιταλία και η Ελλάδα φαίνονται ιδιαίτερα ευάλωτες.

Σε ότι αφορά το πρώτο ερώτημα, η Citi επισημαίνει πως οι τιμές του φυσικού αερίου μειώθηκαν πρόσφατα, ενώ τα ευρωπαϊκά επίπεδα αποθήκευσης έφτασαν τον στόχο του 80% δύο μήνες νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα. Αν και ενθαρρυντικό, το ζήτημα είναι ότι η Ευρώπη έχει προμηθευτεί αυτήν την αποθήκευση σε απίστευτα υψηλές τιμές και η παγκόσμια αγορά φυσικού αερίου παραμένει πολύ σφιχτή.

Οι τιμές ήταν εξαιρετικά ασταθείς και δύο από τα βασικά στοιχεία – ο καιρός και οι ρωσικές ροές ενέργειας – είναι επίσης εξαιρετικά αβέβαια. Εν τω μεταξύ, το ευρώ δυσκολεύτηκε να “τρέξει” σημαντικά έναντι του δολαρίου κατά τα πρόσφατα άλματα του φυσικού αερίου. Όλα αυτά κάθε άλλο παρά ενθουσιασμό φέρνουν, με τον κίνδυνο για την Ευρώπη να παραμένει.

Τι μπορούν να κάνουν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής;

Όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στην ανακοίνωση της 14ης Σεπτεμβρίου από την επικεφαλής της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ σχεδιάζει να περιορίσει τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας για τους καταναλωτές.

Οι υπουργοί Ενέργειας συναντώνται στις 9 του μήνα οπότε θα υπάρξουν κάποια σχετικά νέα νωρίτερα. Εάν προκύψει ένα αποφασιστικό και συνεκτικό σχέδιο από την ΕΕ (ίσως παρόμοιο με το NGEU τον Ιούνιο του 2020), τότε θα μπορούσε να υπάρξει σημαντική ανοδική πορεία για το ευρώ. Στις μετοχές οι κυκλικοί κλάδοι θα καταγράψουν ισχυρό ράλι ανακούφισης, ενώ είναι πιθανό ένα ράλι και στα ομόλογα της ευρωζώνης. Πάντως, όπως τονίζει η Citi, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί έχουν… ιστορικό απογοήτευσης της αγοράς.

Σε ό,τι αφορά τις πιθανές λύσεις που υπάρχουν για τη στήριξη της αγοράς ενέργειας, οι οικονομολόγοι της Citi, βλέπουν τέσσερις κύριες επιλογές:

1) Ιταλική πρόταση – καρτέλ αγοραστών: Η ΕΕ θα ενημερώσει τους πωλητές φυσικού αερίου ότι υπάρχει ένα ανώτατο όριο που είναι διατεθειμένη να πληρώσει. Κατά τη Citi, αυτό φαίνεται πολύ απίθανο. Θα απαιτούσε η Ρωσία να είναι ανοιχτή σε μια τέτοια συμφωνία και θα εξακολουθούσε να αντιμετωπίζει τον ανταγωνισμό από Ασιάτες αγοραστές LNG που είναι πρόθυμοι να πληρώσουν υψηλότερες τιμές στην ανοιχτή αγορά.

2) Πρόταση της Ελλάδας – Να χωριστεί η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας σε δύο καλάθια, ορυκτά καύσιμα και πράσινη ενέργεια. Αυτό είναι δύσκολο να εφαρμοστεί χωρίς ποσοτικά πλαφόν και τεράστια δομική αναδιάρθρωση στον ισχύοντα μηχανισμό οριακής τιμολόγησης, επισημαίνει η Citi. Οι τελικοί χρήστες θα εξαντλούσαν αρχικά τις φθηνότερες προμήθειες πράσινης ενέργειας, και στη συνέχεια οι τιμές θα αυξανόντουσαν στο πιο ακριβό καλάθι. Οι ποσοτικοί περιορισμοί – τιμή με μικτή τιμή των δύο καλαθιών – θα μπορούσαν να λειτουργήσουν, αλλά σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα ισοδυναμούσαν ουσιαστικά με την επιδότηση χωρών με υψηλή χρήση φυσικού αερίου από χώρες με χαμηλή χρήση αερίου.

3) Η “ιβηρική εξαίρεση” – Η πράσινη ενέργεια αντικαθιστά το πλαφόν των τιμών φυσικού αερίου: η Ισπανία και η Πορτογαλία ουσιαστικά μειώνουν την εγχώρια τιμή του φυσικού αερίου σε δημοπρασίες ηλεκτρικής ενέργειας χρησιμοποιώντας κέρδη από τον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Υπάρχουν ορισμένοι οικονομολόγοι στον πυρήνα της Ευρώπης που τάσσονται κατά της αποτελεσματικής επιδότησης του τομέα των ορυκτών, κάτι που μπορεί να καθιστά πολιτικά δύσκολη την εφαρμογή του. Ωστόσο, αν υποτεθεί ότι αυτό θα μπορούσε να επεκταθεί σε ολόκληρη την ΕΕ, η πρωτοβουλία θα λειτουργήσει πραγματικά μόνο για χώρες με μεγάλους τομείς ανανεώσιμων πηγών ενέργειας/πυρηνικής ενέργειας που μπορούν να αντισταθμίσουν τον άνθρακα.

4) Δημοσιονομική λύση: Για όσους δεν έχουν μεγάλους μη ορυκτούς τομείς, το βάρος θα μπορούσε στη συνέχεια να πέσει σε μεμονωμένα κράτη για να καλύψουν το κενό ή να ανακατευθύνουν τα κεφάλαια του NGEU. Είτε έτσι είτε αλλιώς, μια ανακοίνωση σχετικά με αυτό το είδος λύσης φαίνεται η πιο bullish για το ευρώ, σύμφωνα με τη Citi.