Σαν πρόκες να καρφώνονται οι λέξεις

Απροσμέτρητο το βάθος που χωρίζει τον ιδεαλιστή από τον υλιστή, έναν πεπεισμένο υλιστή του θεάτρου. Και ο πρωταγωνιστής Κώστας Καζάκος είχε κάνει τις επιλογές του, τις υλιστικές επιλογές του από νωρίς, σε αντίθεση με όσους ήρθανε σε ρήξη με αυτές τις ιδέες σε πιο μεγάλη ηλικία. Επιλογές σαφείς, διαυγείς, ξεκάθαρες, στις σχέσεις που με συνέπεια καλλιέργησε, στην υποκριτική που τόσο αγάπησε, στο Κόμμα που αταλάντευτα υπηρέτησε.

Στις σχέσεις του, ήταν δεμένος νύχι – κρέας, κατά την ορολογία της γενιάς του, με τον πατέρα του «ενός ορισμένου χώρου». Από αυτόν κληρονόμησε εκείνο το αδιόρατο γείσο που σχηματιζόταν πάνω από τα μάτια του, τα οποία, όμως, σε ξάνοιγαν ανοιχτά και με κάποια απορία, όταν έφτανε στο συμπέρασμα της κουβέντας του. Λάτρεψε και λατρεύθηκε από γυναίκες που είχαν έναν αέρα καθαρότητας, δέθηκε αργά μα σταθερά με ανθρώπους που έβλεπε «κάτι» πάνω τους, στάθηκε σαν αδελφός στα δύσκολα απέναντι σε συναδέλφους του σε περιόδους δύσκολες για τον καλλιτεχνικό κόσμο, περιόδους μετεμφυλιακές, όταν ακόμη οι ηθοποιοί αντιμετωπίζονταν σαν κοινωνικοί παρίες και αμφιλεγόμενοι εργαζόμενοι.

Στην υποκριτική, ήταν, και πάλι, πλήρως και πιστά αφοσιωμένος εργάτης. Σπουδάζει υποκριτική, αν και αγαπούσε τη φιλολογία και τα παιδαγωγικά. Δεν υπέγραψε όμως το πιστοποιητικό, με το οποίο «θα αποκήρυσσε τον κομμουνισμό και παραφυάδες αυτού». Επιλέγει την Σχολή Σταυράκου, που φροντίζει να προσφέρει, μέχρι και στις μέρες μας ακόμη,μαθήματα ευρύτερης παιδείας και αρτιότερης πνευματικής κατάρτισης, στην ιστορία της τέχνης, στη θεατρολογία, στην κοινωνική επιστήμη. Και με πάθος εφηβικό και με ορμητικότητα δυσεύρετη, νεανική, «στρώνεται στη δουλειά», όπως συνήθιζε να λέει, χαρακτηρίζοντας τον εαυτό του, ανυπόκριτα, «εργάτη του θεάτρου».

Με δασκάλους τον Καμπανέλη και τον Κουν. Και σε κείμενα εξόχως απαιτητικά του Σοφοκλή, του Ουίλιαμς, του Γκολντόνι, του Μπρεχτ.

Μα και στην πολιτική, παρέμεινε – μέχρι τέλους – ένας πιστός του Περισσού. Όχι από αδιαλλαξία, από κάποια λενινιστική παραφθορά του τρόπου σκέψης. Ούτε από αναφυλαξία απέναντι στο γλυκερό και ρεβιζιονιστικό «Εσωτερικό». Μα από πίστη ότι, στο τέλος, όπως έλεγε με ύφος δεκαεξάχρονου δόκιμου κομματικού μέλους, μόνο τα δικά μας λάβαρα θα απομείνουν. Μιλώντας, στη σύντομη κοινοβουλευτική θητεία, με λέξεις, που γίνονταν όλο και πιο κοφτές, σαν καρφιά. Για την αναγκαιότητα της αλλαγής αυτού του κόσμου. Για τα εκατομμύρια βλέμματα των παιδιών που ζητάνε όλη τη χαρά που τους αξίζει από το αύριο. Για να γεύονται αύριο τα ίδια τον πλούτο που τα χέρια τους παράγουν.

Ένας μεγάλος ηθοποιός, σίγουρα. Ένας άνθρωπος δοτικός, κατά τις μαρτυρίες γνωστών και φίλων. Που θα τον ήθελαν, πιθανότατα, για συνάδελφο στις θεατρικές παραστάσεις τους πολλοί άλλοι «εργάτες του θεάτρου» για την ιδιοσυγκρασιακή ευθύτητα, μα και τον αδήριτο καλλιτεχνικό του πλούτο.