Καλαφάτης: Η συνεργασία της Κοινωνίας των Πολιτών και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι σημαντική αναγκαιότητα

«Τα μεγαλύτερα κίνητρα για την περαιτέρω ανάπτυξη του εθελοντισμού στην Ελλάδα  θεσπίστηκαν με νόμο του Υπουργείου Εσωτερικών, που έφερε η Κυβέρνησή μας το 2021. Είναι ο νόμος  για την «Προστασία του εθελοντισμού και την ενίσχυση της δράσης της Κοινωνίας των Πολιτών». Είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα, αποκτά ένα συγκροτημένο νομοθετικό και θεσμικό πλαίσιο με την ελάχιστη δυνατή κρατική παρέμβαση που ρυθμίζει τις σχέσεις κράτους με την  κοινωνία πολιτών και τον εθελοντισμό και ξεκαθαρίζει το θολό τοπίο που επικρατούσε», τόνισε ο Υφυπουργός Εσωτερικών, αρμόδιος για θέματα Μακεδονίας – Θράκης κ. Σταύρος Καλαφάτης σε επιστημονική εσπερίδα με θέμα: «Τοπική Αυτοδιοίκηση και Κοινωνία Πολιτών (Εθελοντισμός, Νεολαία και Κοινωνικές Συνέργειες)», που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο του Connected We Stand Festival που συνδιοργανώνεται από την Πανελλήνια Ένωση Γενικών Γραμματέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης Κλεισθένης, το CWS και την International Forum Training.

Ο κ. Καλαφάτης υπογράμμισε ότι: «Η συνεργασία της Κοινωνίας των Πολιτών και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι μια σημαντική αναγκαιότητα, με πολλά κοινά πεδία δράσης και κοινούς στόχους σε πολλούς τομείς όπως είναι η Εκπαίδευση, η δημόσια υγεία, το περιβάλλον, η ενίσχυση του κράτους πρόνοιας κ.α.»

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας του Υφυπουργού Εσωτερικών:

“Θυμόμαστε όλοι -με περηφάνια πιστεύω- τους νέους  εθελοντές από διάφορες περιοχές της Μακεδονίας που  βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή των πυρκαγιών της  βόρειας Εύβοιας για να βοηθήσουν τους πυρόπληκτους. Ξέρουμε όλοι περιπτώσεις εθελοντών που βρέθηκαν που βρέθηκαν στα δύσκολα χρόνια της πανδημίας  να προσφέρουν βασικές υπηρεσίες σε ηλικιωμένους, να υποστηρίξει τους εργαζόμενους πρώτης γραμμής στην υγεία.

Αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι στην εποχή των μεγάλων, των αιφνιδιαστικών και μαζικών  προκλήσεων, εκεί όπου οι δυνάμεις του Κράτους δεν μπορεί να επαρκούν, η κοινωνία των πολιτών αποκτά μείζονα σπουδαιότητα και ο εθελοντισμός μπορεί να δίνει λύσεις στα αδιέξοδα.

«Ενεργός πολίτης» και «μάχιμος εθελοντής» είναι δύο αλληλένδετες έννοιες που πορεύονται μαζί. Και βρίσκουν ολοένα και μεγαλύτερη έκφραση  στις κοινωνίες του Δυτικού Κόσμου και βεβαίως στην Πατρίδα μας.

Σ’ όλες τις κρίσεις που αντιμετωπίσαμε ο εθελοντισμός μέσω διάδρασης με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, την Εκκλησία και όχι μόνο  κατέγραφε ποσοστά συμμετοχής  κατευθυνόμενος περισσότερο  στην αλληλεγγύη για εκείνους που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη, την υγεία, την πρόνοια, την προστασία του περιβάλλοντος. Αν και πολλές φορές παρατηρείται ελλιπής οργάνωση και στόχευση, οι εθελοντικές οργανώσεις υλοποιούν μια γκάμα δραστηριοτήτων όπως παροχή βοήθειας σε άτομα που έχουν ανάγκη και προσφέρουν υπηρεσίες που ενισχύουν τη λειτουργία αθλητικών, πολιτιστικών και θρησκευτικών δράσεων ενώ συμβάλλουν στην μετάδοση της γνώσης, στην εκπαίδευση, στην υγεία.

Εθελοντές δρουν σήμερα για την προστασία του περιβάλλοντος και για την προστασία των ζώων ενώ οι μεγάλες πυρκαγιές και οι αλλεπάλληλες φυσικές καταστροφές στη χώρα προκάλεσαν πολλές χρονιές κύματα εθελοντισμού και υποστήριξης  προς την  Αυτοδιοίκηση και την Πολιτική Προστασία, που θα μπορούσαν να μετατραπούν σε μια ισχυρή βάση για την περαιτέρω ενίσχυση του εθελοντισμού στην χώρα.

Η χώρα μας σε σύγκριση με τις άλλες χώρες της Ε.Ε. παρουσιάζει χαμηλά ποσοστά εθελοντισμού γεγονός που σχετίζεται μάλλον με το θολό τοπίο που επικρατούσε μέχρι πριν λίγο καιρό γύρω από τις δράσεις κάποιων ΜΚΟ.  Ωστόσο η στατιστική παρουσιάζεται ενθαρρυντική  για τις μελλοντικές τάσεις, καθώς η χώρα μας συμπεριλαμβάνεται στην πρώτη δεκάδα των χωρών της ΕΕ που αναμένουν αύξηση των ποσοστών εθελοντισμού. Βάσιμα μπορούμε να εκτιμούμε ότι ο πρώτος φορέας που θα επιβεβαιώσει άμεσα αυτήν την αυξητική τάση στο προσεχές μέλλον θα είναι η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Εθελοντικός και Αυτοδιοίκηση συχνά άλλωστε συμβαδίζουν, συνδέονται και αλληλοσυμπληρώνονται αφού έχουν κοινό παρονομαστή: τον πολίτη. Είναι δίπλα στον πολίτη και αντιμετωπίζουν προβλήματα, στα οποία  πολλές φορές δεν είναι σε θέση μόνο του το Κράτος να αντεπεξέλθει.

Γι΄αυτό η συνεργασία της Κοινωνίας των Πολιτών και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι μια σημαντική αναγκαιότητα, με πολλά κοινά πεδία δράσης και κοινούς στόχους σε πολλούς τομείς όπως είναι η Εκπαίδευση, η δημόσια υγεία, το περιβάλλον, η ενίσχυση του κράτους πρόνοιας κ.α. Ειδικά στην παροχή υπηρεσιών σε άτομα που διαμένουν στο σπίτι τους και δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν πλήρως δεν νοείται απουσία συνεργασίας εθελοντών και αυτοδιοίκησης.

Τα μεγαλύτερα κίνητρα για την περαιτέρω ανάπτυξη του εθελοντισμού στην Ελλάδα  θεσπίστηκαν με νόμο του Υπουργείου Εσωτερικών, που έφερε η Κυβέρνησή μας το 2021. Είναι ο νόμος  για την «Προστασία του εθελοντισμού και την ενίσχυση της δράσης της Κοινωνίας των Πολιτών».

Είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα, αποκτά ένα συγκροτημένο νομοθετικό και θεσμικό πλαίσιο με την ελάχιστη δυνατή κρατική παρέμβαση που ρυθμίζει τις σχέσεις κράτους με την  κοινωνία πολιτών και τον εθελοντισμό και ξεκαθαρίζει το θολό τοπίο που επικρατούσε. Με απώτερο σκοπό τη διαφάνεια και τη λογοδοσία ο νόμος αυτός θεσπίζει μια σειρά από κανόνες και υποχρεώσεις. Λειτουργεί και ως ρυθμιστικός συνδετήριος κρίκος όλων των εμπλεκομένων, εθελοντών- οργανώσεων-κοινωνίας- φορέων-δομών και υπηρεσιών. Οι ρυθμίσεις του, αφορούν όλα τα σωματεία και τις Αστικές μη Κερδοσκοπικές Εταιρείες.

Για πρώτη φορά επίσης συστήνεται στο Υπουργείο Εσωτερικών Διεύθυνση Οργανώσεων Κοινωνίας των Πολιτών και Κοινωφελών Οργανώσεων με αντικείμενο τη διαχείριση του αντίστοιχου μητρώου αλλά και του εθελοντισμού.

• Δημιουργείται Δημόσια Βάση Δεδομένων στην οποία μπορούν να εγγραφούν ηλεκτρονικά όλα τα σωματεία και οι ΑΜΚΕ.
• Οι φορείς που θα εγγραφούν στη Δημόσια Βάση λαμβάνουν κρατική επιχορήγηση μέχρι 50.000 € το χρόνο. Με τη διευκρίνιση ότι η  χρηματοδότηση από προγράμματα ΕΣΠΑ, ευρωπαϊκά προγράμματα κτλ δεν περιλαμβάνεται σε αυτόν τον περιορισμό.
• Δημιουργία Ειδικού Μητρώου Οργανώσεων Κοινωνίας Πολιτών, με  κατηγορίες όπως Υγεία, Κοινωνική Αλληλεγγύη και Πρόνοια, Περιβάλλον, Πολιτική Προστασία, Ποιότητα Ζωής, Δικαιώματα του Ανθρώπου, Δικαιοσύνη, Διακυβέρνηση, Παιδεία, Έρευνα, Πολιτισμός κ.α
• Οι φορείς που απασχολούν εθελοντές έχουν και υποχρεώσεις απέναντί τους ενώ αναγγέλλουν τους εθελοντές στην ειδική εφαρμογή του πληροφοριακού συστήματος  ΕΡΓΑΝΗ. Και βέβαια  αναλαμβάνουν έξοδα ταξιδίου, διαβίωσης, καταλύματος, επαναπατρισμού και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης του εθελοντή, ενώ  καλύπτουν δαπάνες διαμονής, μετακίνησης, διατροφής ή άλλες δαπάνες που σχετίζονται με την εθελοντική απασχόληση.

Με όλα αυτά είναι πλέον φανερό ότι ο εθελοντισμός στην Ελλάδα αλλάζει επίπεδο. Γίνεται ταυτόχρονα πράξη η δέσμευση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για τη διαμόρφωση ενός θεσμικού πλαισίου για τον εθελοντισμό ανάλογο με εκείνα που ισχύουν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Φίλες και φίλοι,

Ξέρουμε όλοι ότι ο εθελοντισμός «πάει» στους νέους. Τα παιδιά μας  με τις νέες ιδέες με την δημιουργικότητά τους, την εξοικείωσή τους στην τεχνολογία, την όρεξη για προσφορά, τη δίψα της συμμετοχής μπορούν να απαντήσουν στις προκλήσεις των καιρών. Να ανοίξουν νέους δρόμους εκεί όπου εντοπίζονται αδιέξοδα, αδράνειες ανεπάρκειες. Να δώσουν νέα υπόσταση, νέα δυναμική στον εθελοντισμό, στην οργάνωση της κοινωνίας των πολιτών, στις κοινωνικές συνέργειες. Ο εθελοντισμός έχει την γεύση της ομαδικής επιτυχίας περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη συλλογική προσπάθεια. Ο εθελοντισμός είναι απάντηση στον κοινωνικό ρατσισμό και στον ατομικισμό. Είναι υπερηφάνεια. Είναι μαγκιά.”