Ραγδαίες εξελίξεις πυροδοτεί η υπογραφή της συμφωνίας συνεργασίας χθες στη Λιβύη για έρευνα υδρογονανθράκων στο παράνομο τουρκολυβικό μνημόνιο, τορπιλίζοντας την περιφερειακή σταθερότητα.
“Ο Ερντογάν έπρεπε να κάνει μία κίνηση πριν από τις εκλογές”, λένε όσοι παρακολουθούν τον Τούρκο Πρόεδρο και ερμηνεύουν τα λεγόμενα του, όπως τη φράση που είπε προχθές στην τουρκική εθνοσυνέλευση: “Η Τουρκία δεν μπορεί να περιοριστεί μόνο στα 785.000 τετραγωνικά μέτρα”, σημείωσε, δίνοντας το στίγμα του και κάνοντας μία ακόμη προβολή ισχύος της Τουρκίας.
Το μνημόνιο συνεργασίας προβλέπει ότι τουρκικές εταιρίες θα μπορούν να κάνουν έρευνες για υδρογονάνθρακες στην ξηρά και στην ΑΟΖ της Λιβύης, ακόμη και νότια της Κρήτης, αγνοώντας την ελληνοαιγυπτιακή ΑΟΖ, η οποία οριοθετήθηκε τον Αύγουστο του 2020, με μία καθ’ όλα νόμιμη διαδικασία, με βάση το δίκαιο της θάλασσας και τις διεθνείς συνθήκες.
Γι’ αυτόν τον λόγο άλλωστε η αντίδραση της Αθήνας δια του υπουργείου Εξωτερικών ήταν άμεση: “Η Ελλάδα έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή, τα οποία προτίθεται να υπερασπιστεί με όλα τα νόμιμα μέσα, με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας”.
Μετά την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο και τις απειλές για γεωτρήσεις στην Κύπρο, η Τουρκία απειλεί με νέα εστία έντασης νοτίως της Κρήτης, μετά την υπογραφή της νέας ενεργειακής συμφωνίας με τη Λιβύη.
Ακόμη και η κυβέρνηση εθνικής ενότητας της Λιβύης θεωρεί βέβαια ότι το μνημόνιο του 2019 δεν έχει τεθεί σε ισχύ, κάτι με το οποίο διαφώνησε ευθαρσώς όμως μετά την υπογραφή ο κ.Τσαβούσογλου, υποστηρίζοντας ότι ο ΟΗΕ δεν έχει κανένα δικαίωμα να εγκρίνει ή να απορρίψει μία διακρατική συμφωνία.
Ο κίνδυνος τώρα είναι η Τουρκία να επιχειρήσει έρευνες με δικά της σκάφη νοτίως της Κρήτης σε περιοχές που σύμφωνα με το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019 ανήκουν στη Λιβύη, στην πραγματικότητα όμως περιλαμβάνονται στην περιοχή κυριαρχίας της Κρήτης.
Για αυτό και το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών διαμήνυσε ότι: “Η Ελλάδα έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή, τα οποία προτίθεται να υπερασπιστεί με όλα τα νόμιμα μέσα, με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας”.
Απορρίπτει το λιβυκό κοινοβούλιο
Λίγες ώρες αφού έπεσαν οι υπογραφές για το memorandum Τουρκίας- Λιβύης, βάσει του οποίου τουρκικές εταιρίες μπορούν να κάνουν έρευνες στην ΑΟΖ της τελευταίας, ήρθε η πρώτη ένσταση… ακυρότητας από το λυβικό κοινοβούλιο: “Απορρίπτουμε τη συμφωνία για τους υδρογονάνθρακες που υπογράφηκε σήμερα ανάμεσα στην Τουρκία και την κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας”. Μάλιστα σύμφωνα με τον πρόεδρο της λιβυκής βουλής Ακιλα Σάλεχ, η κυβέρνηση του Ντμπειμπά, της οποίας η θητεία έχει λήξει, δεν είναι εξουσιοδοτημένη να υπογράφει διεθνείς συμφωνίες.
Αργά χθες το βράδυ, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν για θέματα εξωτερικών υποθέσεων Πίτερ Στάνο, ξεκαθάρισε τη θέση Ευρώπης απέναντι στη συμφωνία λέγοντας ότι βασίζεται σε ένα μνημόνιο που υπεγράφη το 2019 (σ.σ το τουρκολυβικό), το οποίο “παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασας και δεν μπορεί να έχει νομικές συνέπειες για τρίτα κράτη”. Και καταλήγει αναφέροντας: “Τέτοιες ενέργειες που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την περιφερειακή σταθερότητα, πρέπει να αποφεύγονται”.