Γερμανικό «όχι» στο νομικά ανυπόστατο τουρκολιβυκό μνημόνιο

Η Γερμανία αρνείται να αναγνωρίσει ως νομικά έγκυρο το μνημόνιο, που συνήψαν η Τουρκία και η Λιβύη, σύμφωνα με όσα δήλωσε ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών κ. Κρίστοφερ Μπούργκερ.

Συγκεκριμένα, ο κ. Μπούργκερ τόνισε, σήμερα, ότι το μνημόνιο για τους υδρογονάνθρακες, το οποίο υπεγράφη από τη Λιβύη και την Τουρκία, στερείται νομικής ισχύος, διότι παραβιάζει θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς δικαίου.

Στην προκειμένη περίπτωση, δύο κρατικές οντότητες δεν τους επιτρέπεται δικαιικά να συνάπτουν συμφωνία εις βάρος των συμφερόντων ενός τρίτου κράτους. Η Τουρκία και η Λιβύη υπέγραψαν ένα μνημόνιο συνεργασίας, το οποίο βάλλει ευθέως εναντίον των συμφερόντων της πατρίδας μας.

Κινούμενος στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Μπούργκερ δήλωσε ότι «εάν δύο κράτη συνάπτουν μια συμφωνία εις βάρος της Ελλάδας, τότε σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα δεν δεσμεύεται από αυτήν και υπό αυτή την έννοια δεν έχει καμία νομική επίπτωση».

Ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών της Γερμανίας συμπλήρωσε ότι «επί της αρχής θα ήθελα να πω ότι αρχή του διεθνούς δικαίου είναι ότι δεν μπορούν κράτη μεταξύ τους να κάνουν συναλλαγές σε βάρος τρίτων. Αυτό το γνωρίζουμε και από το αστικό δίκαιο. Δεν μπορούν δύο μέρη να συνεννοηθούν ότι κάτι τους ανήκει και δεν ανήκει σε κάποιον τρίτο. Εάν σε αυτή την περίπτωση δύο χώρες συνάπτουν μια συμφωνία εις βάρος της Ελλάδας, τότε σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα δεν δεσμεύεται από αυτήν και υπό αυτή την έννοια δεν έχει καμία νομική επίπτωση. Αυτό είναι μια αρχή του διεθνούς δικαίου, ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα δύο κράτη να συνάψουν συμφωνία εις βάρος ενός τρίτου κράτους. Για λεπτομερή αξιολόγηση αυτού του πρόσφατου βήματος θα πρέπει να επανέλθω».

Παραβίαση της αρχής «res inter alios acta»

Ο εκπρόσωπος του γερμανικού Υπουργείου Εξωτερικών υπενθυμίζει εύστοχα ότι την εν λόγω αρχή συναντάμε και στο ιδιωτικό δίκαιο και, πιο συγκεκριμένα, στο πλαίσιο του αστικού δικαίου.

Η αρχή αυτή κατοχυρώνεται και στο επίπεδο του δημοσίου διεθνούς δικαίου και δικαιώνει τις θέσεις μας, αφού το εν λόγω μνημόνιο στερείται νομικής υπόστασης και από αυτήν την άποψη. Κι αφού αυτή η αρχή δεν βρίσκει εμπειρική εφαρμογή στο μνημόνιο Τουρκίας – Λιβύης, δεν έχει το απαραίτητο νομικό υπόβαθρο για να μπορέσει να παράγει έννομα αποτελέσματα.

Πράγματι, η αρχή αυτή προσβάλλεται στη συγκεκριμένη περίπτωση.

Σε πλήρη αντίθεση προς τα όσα προβάλλει η τουρκική πλευρά και η κυβέρνηση της Λιβύης, η Συνθήκη της Βιέννης για το Δίκαιο των Διεθνών Συνθηκών του 1969 κατοχυρώνει ρητά την αρχή «res inter alios acta». Η αρχή θεσπίζεται στα άρθρα 34, 35 και 36.

Με βάση τις διατάξεις, μία συνθήκη δεσμεύει μόνο τα συμβαλλόμενα μέρη και, επιπλέον, μια Συνθήκη δημιουργεί δικαιώματα για τρίτο κράτος, μόνον εφόσον τα συμβαλλόμενα μέρη επιδιώκουν με τη Συνθήκη «εκχώρηση δικαιώματος στο τρίτο κράτος» και το τρίτο κράτος συγκατατίθεται ρητώς και εγγράφως» για τον σκοπό αυτό.

Οι διεθνολόγοι της τουρκικής πλευράς είναι εξαιρετικά απίθανο να μην έχουν γνώση της αρχής αυτής του διεθνούς δικαίου, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι οι σχέσεις τους με τη διεθνή νομιμότητα δεν είναι πάντοτε αγαστές.