Ενεργειακή κρίση: Σε χίλια κομμάτια η ΕΕ – Όλοι εναντίον όλων

Μετ’ εμποδίων προχωρούν οι κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας, λόγω διαφωνιών ανάμεσα στα κράτη-μέλη με συνέπεια οι όποιες προσπάθειες για κοινή ευρωπαϊκή γραμμή να πέφτουν στα βράχια των εθνικών συμφερόντων, τα οποία υπερτερούν των ευρωπαϊκών.

Η επιστολή της φον ντερ Λάιεν

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κατέβαλε μια ακόμη προσπάθεια να γεφυρώσει τις αντιθέσεις που υπάρχουν ανάμεσα στους «27». Αυτό είναι, άλλωστε, το περιεχόμενο της επιστολής της την οποία έλαβαν όλοι οι ηγέτες, ενόψει της έκτακτης συνόδου κορυφής της Πράγας, την Παρασκευή.

Σε αυτή την επιστολή, η πρόεδρος της Κομισιόν προτείνει την υιοθέτηση ενός «προσωρινού» πλαφόν στις τιμές αγοράς φυσικού αερίου και ειδικότερα εκείνου που προορίζεται για την παραγωγή ενέργειας.

Η ίδια ανακοίνωσε, παράλληλα, ότι επετεύχθη συμφωνία για την επιβολή πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου το οποίο μεταφέρεται σε τρίτες χώρες με ασφαλιστική κάλυψη της ΕΕ. Πρόκειται για ένα μέτρο που περιλαμβάνεται στο όγδοο κατά σειρά πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας, που επιταχύνθηκε μετά την προσάρτηση των τεσσάρων περιφερειών της Ουκρανίας. Αναμένεται δε να εγκριθεί και επισήμως αύριο το πρωί, εφόσον κανένα κράτος-μέλος δεν προβάλει αντιρρήσεις ή δεν θέσει βέτο.

Ωστόσο, όλα αυτά απέχουν πολύ από αυτά που είχαν ζητήσει τόσο το Κίεβο όσο και ορισμένοι από τους εταίρους. Η διακοπή της συνεργασίας με τη Ρωσία στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας δεν επετεύχθη λόγω των αντιρρήσεων της Γαλλίας και των συμμάχων της. Το εμπάργκο στις εισαγωγές διαμαντιών απορρίφθηκε μετά το βέτο του Βελγίου, καθώς η Αμβέρσα αποτελεί κόμβο παγκόσμιου εμπορίου του πολύτιμου λίθου. Ο δε Πατριάρχης Κύριλλος εξαιρέθηκε πάλι από τις κυρώσεις, όπως απαίτησε η Ουγγαρία.

Στην πράξη, μάλιστα, και η απόφαση για πλαφόν στο πετρέλαιο δεν έχει άμεσες συνέπειες για τους «27», καθώς παραμένει σε ισχύ η προηγούμενη απόφαση για εμπάργκο στις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου στην ΕΕ μέσω θαλάσσης από τον Δεκέμβριο, εξαιρουμένων των αγωγών (κυρίως του Druzhba) που καταλήγουν στη Ουγγαρία και άλλες χώρες της ανατολικής Ευρώπης.

Όσο για το πλαφόν στο φυσικό αέριο, οι γνωρίζοντες αναφέρουν ότι η άρνηση της Γερμανίας και αρκετών χωρών του Βορρά δεν έχει καμφθεί και το περιεχόμενο της επιστολής των «15» συνεχίζει να μην γίνεται δεκτό. Κι αυτό διότι αρκετοί παραμένουν σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένες από την Gazprom και τρέμουν τις συνέπειες που θα έχει η υλοποίηση της απειλής του Πούτιν – ότι σε περίπτωση επιβολής πλαφόν, τότε οι στρόφιγγες θα κλείσουν πλήρως.

Ο εθνικισμός της Γερμανίας

Αυτή, όμως, δεν είναι η μοναδική ενέργεια του Βερολίνου που προκαλεί την αντίδραση και την οργή των εταίρων του. Ειδικά μετά την ανακοίνωση του πακέτου ενίσχυσης των γερμανικών νοικοκυριών και επιχειρήσεων με ένα «πακέτο» 200 δισ. ευρώ, που είναι εφικτό εξαιτίας των πλεονασμάτων των προηγούμενων ετών και του μικρού ποσοστού δημόσιου χρέους – την ίδια στιγμή που υπάρχει άρνηση για ουσιαστικά χαλάρωση των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης για τους υπόλοιπους.

Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά το Politico σε ανάλυσή του, «το ενεργειακό σχέδιο του Σολτς με τίτλο “Πρώτα η Γερμανία” πυροδοτεί την έκρηξη Γαλλίας και Ιταλίας στις Βρυξέλλες». Κι αυτό αποτυπώθηκε στο κοινό άρθρο του Πάολο Τζεντιλόνι και του Τιερί Μπρετόν, των Επιτρόπων της Ιταλίας και της Γερμανίας, που δημοσιεύτηκε την Τρίτη σε αρκετά ευρωπαϊκά ΜΜΕ, «καρφώνοντας» το Βερολίνο και προσωπικά τον καγκελάριο.

«Ο Επίτροπος Μπρετόν σίγουρα βλέπει τι συμβαίνει γύρω του, ακόμη και εκεί από όπου προέρχεται και για τον λόγο αυτό, γνωρίζει ότι τα μέτρα που λαμβάνουμε δεν είναι εξαίρεση, αλλά αφορούν και άλλες χώρες και έχουν καλό σκοπό», απάντησε ο Όλαφ Σολτς, που σήκωσε το «γάντι» και δεν άφησε την αιχμή να πάει αναπάντητη.

Το Παρίσι, πάντως – αν και αναγνωρίζει ότι επίσης λαμβάνει γενναία μέτρα στήριξης της εγχώριας οικονομίας – έδωσε συνέχεια, στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο. «Το ζήτημα που τίθεται αφορά το τεράστιο μέγεθος αυτού του προγράμματος στήριξης, που μπορεί να αποδυναμώσει οικονομίες που διαθέτουν μικρότερο δημοσιονομικό χώρο», δήλωσε σύμβουλος του προέδρου της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, κατά την διάρκεια συνέντευξης Τύπου – απηχώντας, προφανώς, τις ανησυχίες τόσο της χώρας του όσο και της (πολύ πιο χρεωμένης) Ιταλίας.

Το βέτο του Μακρόν

Η εικόνα για την κατάσταση στην Ευρώπη γίνεται ακόμη πιο σκοτεινή εάν προστεθούν και άλλες πλευρές, που αναδεικνύουν ξεκάθαρα τον έντονο ανταγωνισμό και την πρόταξη των εθνικών συμφερόντων. Μία από αυτές, μάλιστα, αφορά τη Γαλλία, η οποία μπορεί να επικρίνει τους Γερμανούς, αλλά δεν πάει πίσω όταν απειλούνται τα δικά της συμφέροντα.

Πράγματι, ενώ Βερολίνο και Μαδρίτη έχουν ήδη συμφωνήσει – όπως επιβεβαιώθηκε και κατά τη συνάντηση του Σολτς με τον Πέδρο Σάντσεθ, για την κατασκευή ενός αγωγού φυσικού αερίου μέσω των Πυρηναίων που θα καταλήγει σε γερμανικό έδαφος, το Παρίσι συνεχίζει να προβάλει βέτο. Επικαλούμενο φυσικά διάφορους λόγους – αλλά, επί της ουσίας, φοβούμενο μήπως αποδυναμωθεί ο ρόλος της Γαλλίας στις ενεργειακές ισορροπίες εντός της ΕΕ.

Το «καμπανάκι» της ΙΕΑ

Σε αυτό το φόντο, αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία η προειδοποίηση του προέδρου της Διεθνούς Επιτροπής Ενέργειας (ΙΕΑ) για την εξέλιξη και την πορεία της κρίσης.

«Αυτός ο χειμώνας θα είναι δύσκολος, αλλά ο επόμενος ίσως αποδειχθεί εξίσου δύσκολος», είπε χαρακτηριστικά ο Φατίχ Μπιρόλ. Κι αυτό διότι, όπως υπογράμμισε, θα προκύψει τεράστιο πρόβλημα στις αρχές της άνοιξης, όταν η πλήρωση των αποθηκευτικών χώρων θα φτάνει μόλις στο 25-30%, ενώ πιθανότατα δεν θα υπάρχουν πλέον οι ροές του ρωσικού αερίου για να γεμίσουν γρήγορα και με ασφάλεια.

Με πληροφορίες από ot/politico