Φίλοι και εχθροί στο ίδιο τραπέζι για μια ενωμένη Ευρώπη του Μακρόν

Στις 9 Μαΐου, ανήμερα της «Ημέρας της Ευρώπης», ο Εμανουέλ Μακρόν, απευθυνόταν ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο. Σε αυτή του την ομιλία μοιράστηκε την εξής ιδέα: τη συγκρότηση της «Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας» με σκοπό τα ευρωπαϊκά κράτη -όσα βρίσκονται εντός, αλλά και όσα βρίσκονται εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης- να έρθουν πιο κοντά.

Παρά τον σκεπτικισμό πολλών, την Πέμπτη, 44 αρχηγοί κρατών από τον Καύκασο έως τη Μαύρη Θάλασσα και τη Μεσόγειο συναντήθηκαν στην Πράγα.

Ανάμεσα σε αυτούς ήταν όσοι επιθυμούν να είναι μέλη της Ένωσης, όπως η Ουκρανία και η Μολδαβία, και όσοι επέλεξαν να αποχωρήσουν από αυτή, όπως η Βρετανία. Φυσικά, η Ρωσία και η Λευκορωσία δεν ήταν στη λίστα των προσκεκλημένων, ενώ ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, συμμετείχε στη σύνοδο μέσω βίντεο.

Η Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα δεν αντικαθιστά υφιστάμενους οργανισμούς. Όπως σημειώνεται στον ιστότοπο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αποστολή της είναι η προώθηση του πολιτικού διαλόγου. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι μοιάζει περισσότερο με ένα διπλωματικό φόρουμ παρά με έναν οργανισμό.

Όπως η G7, αλλά χωρίς τα δελτία Τύπου. Σκοπός της είναι η ενίσχυση και προώθηση συνεργασιών μεταξύ των μελών της, αλλά σε εθελοντική βάση σύμφωνα με την Αθηνά Παπακώστα.

Επίσης, στόχος είναι να αποκτήσει φωνή η ευρύτερη Ευρώπη, ειδικά εκείνη που βρίσκεται (και) υπό τη σφαίρα επιρροής της Μόσχας και του Πεκίνου. Κλειδί όμως για όλα τα παραπάνω καθώς, και έναντι των προκλήσεων, είναι η ενότητα.

Δεν πρόκειται για μία νέα ιδέα. Τριάντα δύο χρόνια πριν, και ενώ το Τείχος είχε πια πέσει, ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας, Φρανσουά Μιτεράν, είχε διατυπώσει την ιδέα για μία ευρωπαϊκή πολιτική συνομοσπονδία. Κάτι τέτοιο τότε δεν συνέβη. Σήμερα όμως, εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία, τα δεδομένα άλλαξαν και η πρώτη Σύνοδος είναι πλέον γεγονός.

Εν μέσω του εν εξελίξει ενεργειακού πολέμου που κήρυξε η Ρωσία κατά της Ένωσης, το «παρών» στην Πράγα έδωσαν Νορβηγία και Αζερμπαϊτζάν.

Και οι δύο χώρες είναι τεράστιοι παραγωγοί φυσικού αερίου και πετρελαίου. Έτσι λοιπόν, Γάλλος αξιωματούχος σχολίαζε ότι εν όψει του χειμώνα ότι η παρουσία τους είναι μία ευκαιρία και όχι απλώς μία ευκαιρία για ένα (ακόμη) φωτογραφικό κλικ ηγετών. Το τάιμινγκ δεν θα μπορούσε να είναι καταλληλότερο. Έχει προηγηθεί το «δώρο»της Σαουδικής Αραβίας στη Μόσχα μέσω ΟΠΕΚ+ για μείωση της ημερήσιας παραγωγής πετρελαίου κατά 2 εκατ. βαρέλια.

Oι Times της Νέας Υόρκης σημειώνουν ότι η πρόσκληση που δεν έλαβε ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ήπια πρόκληση.

Ωστόσο, πέρα από το προφανές «Ευρωπαϊκή»… Πολιτική Κοινότητα, ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν ανησυχεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μείνει στην ιστορία ως θεατής του πολέμου, ενώ, μάλιστα, αυτός συμβαίνει στο κατώφλι της ή όπως γράφει ο Roger Cohen των ΝΥΤ, η «ΕΕ να μην καταφέρει να ελέγξει τη μοίρα της στον 21ο αιώνα» προσθέτοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ενεργειακά ανεξάρτητες, ενώ η ΕΕ δεν είναι.

Επομένως, δεν βιώνουν αυτόν τον πόλεμο με τον ίδιο τρόπο.

Βεβαίως, υπάρχουν και οι σκεπτικιστές όπως το Politico το οποίο παίζει με τους συμβολισμούς και αναρωτιέται γιατί να προσκληθεί στην Πράγα ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Γιατί του προσφέρεται μία θέση στο τραπέζι των συζητήσεων ενώ, κλείνει το μάτι στη Ρωσία και ταυτόχρονα εντείνει τις απειλές του κατά της Ελλάδας που είναι και Κράτος – Μέλος της Ένωσης;

Από τον μεγεθυντικό φακό της αμφισβήτησης και των αμφιβολιών δεν λείπει ούτε η πρόσκληση στη βρετανίδα πρωθυπουργό, Λιζ Τρας. Η Βρετανία ήταν στην ΕΕ και το 2016 έγινε το πρώτο Κράτος – Μέλος που αποφάσισε να αποχωρήσει από αυτή. Όπως σημειώνει το Politico, παραχωρείται μία ευκαιρία σε έναν… πρώην να μεταφέρει το μετα-Brexit μήνυμά του εντός της Ένωσης δείχνοντας στους ευρωσκεπτικιστές τον δρόμο της… εξόδου.

Φίλοι και εχθροί στο ίδιο τραπέζι

Η Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα του Μακρόν – και πλέον όλων των συμμετεχόντων επέτρεψε στην Πράγα – όπου το 1968 εισέβαλαν τανκς του «Συμφώνου της Βαρσοβίας» – να συνυπάρξουν στον ίδιο χώρο «ηγέτες – εχθροί», όπως ο Νικόλ Πασινιάν της Αρμενίας με τον Ιλχάμ Αλίγιεφ του Αζερμπαϊτζάν, οι «ηγέτες – κομμάτι του βίαιου παρελθόντος της περιοχής των Βαλκανίων» Βιόσα Οσμάνι του Κοσόβου και Αλεξάντραρ Βούτσιτς της Σερβίας αλλά και οι «αιώνιοι» εχθροί Ελλάδα και Τουρκία.

Έδωσε επίσης την ευκαιρία σε ηγέτες από την Ισλανδία μέχρι το Αζερμπαϊτζάν, με διαφορετική ατζέντα και… προσωπικότητες, να συναντηθούν και να συνομιλήσουν ενώ, από κοινού ανήκουν στην ίδια στέγη εν μέσω κρίσης και προκλήσεων.

Εάν το πνευματικό παιδί του Μακρόν θα αντέξει, θα το (από)δείξει ο χρόνος, εάν θα βλάψει την ΕΕ αποδυναμώνοντάς της, επίσης. Θα μπορούσε όμως να ανοίξει ευκαιρίες είτε σε πολιτικό, είτε σε οικονομικό είτε ακόμη και σε κοινωνικό επίπεδο. Όλα όμως θα εξαρτηθούν από τους κανόνες του παιχνιδιού των «27» της Ένωσης και των 17 γειτόνων τους σε ένα γεωπολιτικό ντεμπούτο λεπτών ισορροπιών. Προς το παρόν, ο λόγος στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που και μπορεί να λάβει αποφάσεις (εν αντιθέσει με την Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα) και που θα έπρεπε να τις είχε λάβει… χθες.