Θέλει η Τουρκία να ενταχθεί στην Ευρώπη;

Μια από τις σταθερές της στρατηγικής της χώρας μας απέναντι στην Τουρκία είναι η διαρκής ενθάρρυνση της ευρωπαϊκής προοπτικής της Άγκυρας.

Διαχρονικά, οι ελληνικές κυβερνήσεις υποστηρίζουν την προοπτική της ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, για λόγους που συνδέονται με τις σχέσεις καλής γειτονίας ανάμεσα σε εμάς και τους Τούρκους και που αναφέρονται, συνολικότερα, με την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή.

Ο ευρωπαϊκός δρόμος της Τουρκίας, όπως και κάθε άλλου υποψηφίου μέλους, περνάει μέσα από την επίτευξη ενδιάμεσων στόχων, την κάλυψη ορισμένων κριτηρίων.

Το προσχέδιο της έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη διεύρυνση δεν είναι, όμως, ενθαρρυντικό, διότι, όπως αναφέρεται στο κείμενο σύμφωνα με το Αθηναϊκό  Πρακτορείο Ειδήσεων, η Άγκυρα «πρέπει να σέβεται την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα όλων των κρατών μελών» και «οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία παραμένουν σε τέλμα».

Επιπλέον, στο προσχέδιο της Κομισιόν γίνεται λόγος για οπισθοδρόμηση «σε τομείς όπως η δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα θεμελιώδη δικαιώματα, η ανεξαρτησία του δικαστικού συστήματος» και επισημαίνονται «σοβαρές ελλείψεις στην λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών της Τουρκίας, καθώς και το ότι συνεχίζεται η επιδείνωση των ανθρωπίνων και θεμελιωδών δικαιωμάτων».

Η εξέλιξη αυτή δεν μπορεί παρά να λυπεί τη χώρα μας, αλλά και την Ευρώπη των 27 στο σύνολό της.

Η χώρα μας έχει σπουδαία οφέλη να αποκομίσει από την ουσιαστικοποίηση της ευρωπαϊκής προοπτικής της γειτονικής χώρας, γιατί, πριν από όλα, αυτή υπηρετεί και προάγει την αρχή της καλής γειτονίας, πέρα από αβασάνιστες εθνοκεντρικές προσεγγίσεις.

Τα οφέλη είναι ευρύτερα, καθώς η γεωπολιτική θέση της Τουρκίας είναι πραγματικά σημαντική, δεδομένου ότι συνδέει την Ευρώπη με την Ασία και τις περιοχές όπου αντλούνται πολύτιμα καύσιμα για την γηραιά ήπειρο. Επιπρόσθετα, η Τουρκία είναι η μόνη χώρα της ηπείρου, στην οποία τα δημογραφικά δεδομένα δίνουν μια εικόνα θετική ως προς την ηλικακή κατανομή του πληθυσμού.

Εντούτοις, παρουσιάζονται δυσεπίλυτα προβλήματα αναφορικά με τη δομή του σύγχρονου τουρκικού κράτους, τα οποία επισημαίνει και το προσχέδιο της Commission.

Πιο ειδικά, η δομή της τουρκικής κρατικής οντότητας παρουσιάζει αρκετές διαφοροποιήσεις από τη σύγχρονη αντίληψη της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το τουρκικό κράτος κατέβαλε κατά το πρόσφατο παρελθόν προσπάθειες για την προσαρμογή του θεσμικού πλαισίου προς το κοινοτικό κεκτημένο. Η εκπλήρωση των διαδικασιών προσαρμογής της χώρας προς το κοινοτικό κεκτημένο θα της δώσει τη δυνατότητα για εισδοχή στην Ε.Ε.

Η πορεία, που ακολουθεί η τουρκική πολιτική ηγεσία κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση, δηλοί ένα κράτος που τηρεί μια επαμφοτερίζουσα στάση, υποδηλώνει μια πολιτική πλειοψηφία που δεν επιθυμεί πραγματικά να ανταποκριθεί στο βασικό κριτήριο της Κοπεγχάγης περί σταθερών θεσμών που εγγυώνται τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα μειονοτήτων.

Η Commission επισημαίνει ορθά την πορεία αυτή, μια εξέλιξη αρνητική η οποία θέτει την Τουρκία ακόμη πιο μακριά από το ευρωπαϊκό μπλοκ δυνάμεων.