Οι λεπτές ισορροπίες στις σχέσεις Ερντογάν – Πούτιν  

Οι σχέσεις του Τούρκου Προέδρου με τον Ρώσο ομόλογό του ήταν και συνεχίζουν να είναι καλές, αν και κινούνται σε ένα σχοινί λεπτών ισορροπιών και ρευστών συμφερόντων.

Πιο πρακτικά, ο Τούρκος Πρόεδρος επιδίδεται, μετά την πρόσφατη απομάκρυνσή του από το δυτικό μπλοκ, σε ασκήσεις διπλωματικής εξισορρόπησης και, παράλληλα, οι εμπορικές συναλλαγές με τη Μόσχα έχουν αυξηθεί από την έναρξη του πολέμου, γεγονός που δείχνει ότι η Τουρκία επιθυμεί να διατηρεί καλές οικονομικές σχέσεις με τη Μόσχα.

Η πιο πρόσφατη συνάντηση των δύο ηγετών έγινε στο Ουζμπεκιστάν, στο πλαίσιο της συνόδου κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας της Συνόδου της Σαγκάης, η οποία έλαβε χώρα στα μέσα Σεπτεμβρίου. Στην εν λόγω σύνοδο, δεν ελήφθησαν ουσιαστικές αποφάσεις τόσο για τον Οργανισμό, όσο και για τις δύο χώρες, αν και οι δύο άνδρες έδειχναν να συμφωνούν σε όλες τις εκτιμήσεις και τις προσεγγίσεις τους.

Η προηγούμενη συνάντησή τους στις αρχές Αυγούστου, στο Σότσι, στις ρωσικές ακτές της Μαύρης Θάλασσας, είχε μεγαλύτερη επίδραση στις σχέσεις τους. Η συνάντηση στο Σότσι είχε συνοδευθεί από σημαντικά ανακοινωθέντα και είχε σηματοδοτήσει την υιοθέτηση από τις τουρκικές τράπεζες του ρωσικού συστήματος πληρωμών Mir.

Επιπλέον, τείνουμε να αμελήσουμε ότι η Τουρκία έχει αρνηθεί, από την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία, να συμμετάσχει στις αμερικανικές και ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Μόσχας και διεθνείς αναλυτές παρατηρούν ότι οι δυτικοί εταίροι της Άγκυρας ανησυχούν τώρα ότι αυτή η στάση της Τουρκίας θα επιτρέψει στη Μόσχα να παρακάμψει τις κυρώσεις αυτές στην πράξη.  Οι ευρωπαϊκές και ασιατικές εταιρείες θα χρησιμοποιούσαν, έτσι, τα τουρκικά λιμάνια ως κόμβους, προκειμένου να συνεχίσουν τις εξαγωγές τους στη Ρωσία, με τη συνδρομή, αν όχι συνενοχή, τουρκικών εταιρειών.

Αυτά εξηγούνται, εν πολλοίς, από το ότι οι τουρκικές προεδρικές εκλογές θα διεξαχθούν πολύ σύντομα, τον Ιούνιο του 2023. Η διακυβέρνηση Ερντογάν χαίρει χαμηλής λαϊκής αποδοχής και καλείται να βελτιώσει τα μακροοικονομικά μεγέθη της άμεσα. Η επαναπροσέγγιση με τις χώρες του Κόλπου που πραγματοποιήθηκε από την αρχή του έτους δεν έφερε τα αναμενόμενα οικονομικά αποτελέσματα. Η μόνη χώρα, που απέμενε στον τουρκικό ορίζοντα, είναι η Ρωσία, με την οποία καλλιεργεί εμπορικές και οικονομικές σχέσεις.

 Από την πλευρά του, ο Πούτιν έχει συμφέρον να διατηρηθεί ο Ερντογάν στην εξουσία και, με αυτόν τον τρόπο, τα συμφέροντα των δύο ηγετών διασταυρώνονται, έστω προς το παρόν, έστω μέχρι σήμερα.

Δεδομένου μάλιστα ότι μεγαλύτερη ρωσική οικονομική στήριξη θα απαιτούσε από την Άγκυρα να κάνει νέες παραχωρήσεις στη Μόσχα, ιδιαίτερα στη Συρία, όπου σημαντικές ρωσικές δυνάμεις είναι εγκατεστημένες για την υποστήριξη του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ.

Ως εκ τούτου, η Ρωσία πιέζει για μια προσέγγιση μεταξύ της Δαμασκού και της Άγκυρας, η οποία εδώ και καιρό υποστηρίζει τους Σύρους αντάρτες. Αυτή η στρατηγική οδήγησε σε βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Και δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο Τούρκος Πρόεδρος δηλώνει ότι δεν σκοπεύει να προκαλέσει την πτώση του Σύρου δικτάτορα, ενώ, παράλληλα, οι επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών των δύο χωρών αύξησαν τις συναντήσεις τους τελευταίους μήνες.

Τα συμφέροντα των δύο χωρών διασταυρώνονται ακόμη. Δεν είναι, όμως, δυνατόν να υποστηριχθεί ότι θα διατηρούνται οι καλές σχέσεις για μακρύ χρονικό διάστημα, κυρίως λόγω της δύσκολης πολιτικής συνθήκης που βιώνει ο Πρόεδρος της Τουρκίας.