Απειλείται πράγματι η Δύση;

O Ολιβιέρ Σμιτ (Olivier Schitt) είναι, παρά το αρκετά νεαρό της ηλικίας του, μια διακεκριμένη μορφή στη μελέτη των γεωπολιτικών εξελίξεων και εργάζεται ως πολιτικός επιστήμονας στο Κέντρο Πολεμικών Μελετών του Πανεπιστημίου της Βόρειας Δανίας.

Αυτήν την εβδομάδα, έγινε πλατύτερα γνωστός χάρη στον Ζοζέπ Μπορέλ, ο οποίος δεν έκρυψε ότι μελετά τακτικά τα άρθρα και τα βιβλία του.

Συγκεκριμένα, ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης,  Ζοζέπ Μπορέλ, μίλησε σκληρά αυτήν την εβδομάδα για την ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική σε μια εποχή που ο κόσμος βιώνει, όπως τόνισε, «ριζική αβεβαιότητα», καθώς αδιανόητα γεγονότα «συμβαίνουν το ένα μετά το άλλο».

Σε ετήσια ομιλία προς τους διπλωμάτες της ΕΕ με στόχο να «ταρακουνήσει τα θεμέλια» της ευρωπαϊκής διπλωματίας, ο Μπορέλ τόνισε ορισμένες από τις αναδυόμενες διπλωματικές και δημοκρατικές αδυναμίες της Ευρώπης.

Επαίνεσε επίσης ιδιαίτερα το έργο του Σμιτ για τον προσδιορισμό της οικονομικής και ενεργειακής εξάρτησης από τη Ρωσία και την Κίνα στην ευημερία της ΕΕ και την εξάρτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες για την ασφάλεια.

Ο Γάλλος διεθνολόγος παραχώρησε συνέντευξη αναφορικά με τα μέλλον του δυτικού κόσμου, στην διαμορφούμενη νέα διεθνή σκηνή.  Ο Ολιβιέ Σμιτ μιλά για κινδύνους και κλυδωνισμούς που επηρεάζουν τις οικονομικές σχέσεις και καλεί σε εγρήγορση τις πολιτικές ηγεσίες, οι οποίες πρέπει να κινητοποιηθούν προς την κατεύθυνση της αφύπνισης των εκπροσώπων του big business.

Σύμφωνα με τον Σμιτ, οι συνεντεύξεις και τα κείμενα το οποίου φιλοξενούνται κυρίως στον ιστότοπο ενημέρωσης και προβληματισμου atlantico.fr, από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η ευρωπαϊκή ευημερία βασίζεται στο όφελος της προστασίας από τις ΗΠΑ, από το ρωσικό πετρέλαιο και το αέριο, καθώς και από το εμπόριο με την Κίνα. Ζούμε μια αλλαγή από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, όταν οι ΗΠΑ ήταν ταυτόχρονα ο εγγυητής της ασφάλειας και ο κύριος εμπορικός εταίρος για τη Δυτική Ευρώπη (ενώ οι πηγές ενέργειας ήταν πάντα διαφορετικές).

Ο διαχωρισμός των πόρων ασφάλειας και ευημερίας και η διάθεση της ευημερίας στα χέρια παραγόντων με (δυνητικά) εχθρικές πολιτικές ατζέντες, συνέβαλε στη γεωπολιτική ευπάθεια της Ευρώπης.

Στην ερώτηση σχετικά με το εάν αυτή η αλλαγή συνέβαλε σε πρόσφατα γεγονότα στη διεθνή σκηνή, όπως η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο Σμιτ απαντά: «Σε κάποιο βαθμό. Πιστεύω ότι ο κ. Πούτιν έμαθε από τις αλληλεπιδράσεις του με δυτικούς ηγέτες ότι μόλις χρησιμοποιούσε βία, θα έσπευδαν να καταλήξουν σε συμφωνία και ότι μέσω προσοδοφόρων θέσεων ήταν σχετικά εύκολο να επηρεαστούν πρώην πολιτικοί υψηλού επιπέδου (όπως Γερμανοί καγκελάριοι ή Γάλλοι πρωθυπουργοί)».

Συμπληρώνει ότι «σίγουρα, o Πούτιν πίστευε επίσης ότι η εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο θα ωθούσε τους Ευρωπαίους ηγέτες να εγκαταλείψουν την Ουκρανία (και ίσως εξακολουθεί να πιστεύει ότι αυτό θα συμβεί κάποια στιγμή αυτόν τον χειμώνα). Φυσικά, αυτή δεν είναι η μόνη εξήγηση για την εισβολή στην Ουκρανία, η οποία έχει επίσης μεγάλη σχέση με τη νεο-ιμπεριαλιστική της ιδεολογία, αλλά σίγουρα οδήγησε τον κ. Πούτιν να πιστέψει ότι είχε ισχυρό στρατηγικό πλεονέκτημα».

Στο ερώτημα σχετικά μe το τι είδους διεθνή αρχιτεκτονική αναμένει να αναδυθεί τον 21^ο αιώνα, σε αυτόν τον μεταλλασσόμενο κόσμο, ο Σμιτ απαντά: «Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι αναμφίβολα ότι αυτή η διαίρεση δίνει σε εξωτερικούς και δυνητικά εχθρικούς παράγοντες πολλές ευκαιρίες να διαμορφώσουν και να επηρεάσουν την ασφάλεια και την πολιτική ζωή των ευρωπαϊκών χωρών. Τους επιτρέπει να προωθούν τα συμφέροντά τους από συγκεκριμένα λόμπι, τους παρέχει ευκαιρίες να επιβάλλουν οικονομικές υποχρεώσεις κ.λπ. Γενικά, υπάρχει ανάγκη συμφιλίωσης της γνώμης της επιχειρηματικής κοινότητας και των ειδικών σε θέματα ασφάλειας: αυτές οι δύο κοινότητες είναι πολύ μακριά η μία από την άλλη.

Σχετικά με το εάν το σύγχρονο επιχειρείν παίζει κάποιο ρόλο και, αν ναι, ποιον ρόλο, ο Σμιτ υποστηρίζει ότι οι επιχειρήσεις διευρύνουν το χάσμα, τη διαίρεση ανάμεσα σε Δύση και Ανατολή και, εδώ, παρεισφρέει ο ρόλος των πολιτικών: «Είναι κατανοητό ότι οι επιχειρήσεις οδηγούνται από το κέρδος: η πολιτική πάντα παρεμποδίζει, από τη σκοπιά τους. Είναι όμως ευθύνη των πολιτικών ηγετών να εξισορροπήσουν τις ανάγκες ευημερίας και τις ανάγκες ασφάλειας για τις πολιτικές τους κοινότητες: μερικές φορές, όταν είναι απαραίτητο, περιορίζοντας τα επιχειρηματικά συμφέροντα».