Στη μνήμη της γενιάς των γενναίων

Κοιτάζοντας – στα κλεφτά, ομολογώ – τα στιγμιότυπα από τις σημερινές παρελάσεις, προκλήθηκαν κυρίως δύο συναισθήματα: θαυμασμός για τους νέους και τις νέες της πατρίδας που παρήλασαν υπερήφανα σε σημείο που να βροντά σε κάποιες στροφές ο βηματισμός τους και η εικόνα των ελάχιστων που είναι ακόμη εν ζωή από εκείνη τη γενιά της νίκης.

Και δεν είναι αναγκαίο να είναι κάποιος δεξιός, αριστερός, κεντρώος ή όποια άλλη παραλλαγή υπάρχει στον κομματικό χάρτη, για να αισθανθεί μια υπερηφάνεια για τα «παιδιά – οθόνες», όπως συνηθίζουμε να αποκαλούμε υποτιμητικά οι μεγαλύτεροι και (δήθεν;) πιο εγγράμματοι τα νέα αυτά παιδιά, αλλά και μια ζεστασιά για όσους αγωνίστηκαν μέχρι τέλους (κυριολεκτικά) στο μέτωπο της μάχης και είναι ακόμη ανάμεσά μας.

Και ναι, έπαιξε αποφασιστικό ρόλο η «γενιά των γενναίων», όπως έχει χαρακτηρισθεί η γενιά όλων εκείνων που αγωνίστηκαν στο μέτωπο, στην έκβαση του αγώνα. Ήταν αυθόρμητη η παλλαϊκή στάση υπέρ της συμμετοχής του πολέμου. Το κλίμα ενθουσιασμού και υπερηφάνειας στους δρόμους της Αθήνας, τις ημέρες εκείνες, περιγράφεται από όλες τις μαρτυρίες της εποχής, δεν είναι ανάγκη να κουράσει κάποιος με βιβλιογραφίες.  Και διαπερνούσε τους πάντες, ανεξάρτητα από κοινωνική καταγωγή και οικονομική άνεση. Εκεί έβρισκε κανείς τους πάντες, από τα παιδιά των αγροτικών περιοχών και της μεσοπολεμικής εργατικής τάξης έως τους λιγοστούς νέους τους προερχόμενους από τα ποικίλα μεσοστρώματα και κοφτερά μυαλά της εποχής. Ο Ελύτης και ο προσφάτως αποδημάσας Ζάχος Χατζηφωτίου έδωσαν, ενδεικτικά, το «παρών».

Και ακόμη: Η «γενιά του ’40», όπως αλλιώς ονομάζεται η γενιά των γενναίων, είναι η πιο αδικημένη της σύγχρονης ιστορίας μας. Έζησε τον πόλεμο, τη φρικαλεότητα της κατοπινής γερμανικής κατοχής, την οδύνη του εμφυλίου πολέμου, την υλική ανέχεια των μεταπολεμικών χρόνων. Άλλοι χάθηκαν στον πόλεμο, άλλοι στον Εμφύλιο, άλλοι συνεθλίβησαν στις μυλόπετρες της εσωτερικής πόλωσης που ακολούθησε. Πολλά φωτεινά μυαλά διαλύθηκαν και κυνηγήθηκαν, ακόμα και από τις ίδιες τις παρατάξεις τους. Κι όμως αυτή η γενιά, στάθηκε όρθια και συνέβαλε στην αναγέννηση μιας κατεστραμμένης χώρας, όπως ήταν η Ελλάδα στα τέλη της δεκαετίας του ’40. Με το δικό της ιδρώτα συντελέστηκε το ελληνικό «οικονομικό θαύμα» των επόμενων ετών και χτίστηκε μια χώρα ελεύθερη, μια χώρα πρότυπο για όλη την περιοχή της.

Στη μνήμη της «γενιάς των γενναίων», λοιπόν, ελάχιστοι εκ των οποίων έχουν μείνει ακόμα στη ζωή, εκείνης που πήγε στο μέτωπο «με το χαμόγελο στα χείλη» και κέρδισε τον θαυμασμό ακόμα και των εχθρών της, στη γενιά που χάρισε στην πατρίδα μας μια στιγμή μεγαλείου κι δόξας, αξίζει κάθε τιμή και κάθε ευγνωμοσύνη.

Δεν προσφερόταν η σημερινή ημέρα ούτε για κομματικές αντιπαραθέσεις, ούτε για ασκήσεις προσωπικής υπερπροβολής.