Πιο κοντά στην Ε.Ε. τα Δυτικά Βαλκάνια

Με βάση τα τελευταία δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου, η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που πραγματοποιεί πολυήμερη επίσκεψη στα Δυτικά Βαλκάνια, τόνισε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται να παράσχει οικονομική βοήθεια 80 εκατομμυρίων στη Βόρεια Μακεδονία για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και ότι υπεγράφη συμφωνία με την Frontex, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής. Η ενίσχυση  αυτή δεν σχετίζεται με μία «επιλεκτική» αναβάθμιση της Β. Μακεδονίας, αλλά με μια γεωστρατηγική επιλογή της Ε.Ε. στα Δυτικά Βαλκάνια συνολικά, παρά τις δυσχέρειες που παρουσιάζουν οι έξι υποψήφιες προς ένταξη χώρες (Σερβία, Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία, Κόσοβο, Μαυροβούνιο, Βοσνία – Ερζεγοβίνη). Οι έξι αυτές χώρες διαπιστώνεται ότι έχουν κάνει σημαντικές προόδους, αλλά χρειάζεται να κάνουν πιο αποφασιστικά βήματα.

Πρέπει να μας είναι, πρωταρχικά, σαφές ότι καμία από αυτές τις έξι υποψήφιες προς ένταξη χώρες δεν είναι επαρκώς προετοιμασμένη για την ένταξή τους στην Ένωση. Ορισμένες από αυτές αντιμετωπίζουν οξύτατα οικονομικά προβλήματα (π.χ.: Β. Μακεδονία), ενώ άλλες παρουσιάζουν σοβαρά ζητήματα προσαρμογής στην ευρωπαϊκή προοπτική τους και στις θεμελιακές προδιαγραφές, που αυτή θέτει (π.χ.: η Σερβία επιμένει, παρά τις αντίθετες εσωτερικές πολιτικές φωνές, να μην υιοθετεί τις δυτικές κυρώσεις εναντίον της Μόσχας).

Ωστόσο, η Ε. Ε. συνεχίζει να αγωνίζεται για την ενθάρρυνση του ευρωπαϊκού προσανατολισμού των χωρών της Δυτικής Βαλκανικής, γιατί πρόκειται για τη γεωγραφική κατεύθυνση που έχει αποφασίσει να λάβει η Ε.Ε. Η συγκεκριμένη επιλογή ενισχύεται ακόμη περισσότερο από τον πόλεμο στην Ουκρανία, προς την πλευρά της οποίας η Ε.Ε. θέλει να κινηθεί γεωγραφικά.

Η προοπτική της ένταξης των χωρών αυτών οδηγεί αναμφίβολα στην εκπλήρωση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης στην πιο «δύσβατη» περιοχή της γηραιάς ηπείρου από τη σκοπιά των γεωπολιτικών ισορροπιών. Για να γίνει πράξη όμως η ένταξη των χωρών αυτών, θα πρέπει να ικανοποιηθούν βασικά προαπαιτούμενα, ιδίως σε ό,τι αφορά την οικονομική ελευθερία και την ποιότητα της δημοκρατίας.

Επιπλέον, η διεύρυνση στα Δυτικά Βαλκάνια εξαρτάται από τη δυνατότητα κατανόησης και αφομοίωσης των ευεργετημάτων, τα οποία προσφέρει η σύγχρονη διεθνοποιημένη οικονομία. Και στο σημείο αυτό, παρουσιάζονται και καταγράφονται πλέον σοβαρές στρεβλώσεις στον τρόπο οικονομικής ανάπτυξης. Στην ιδιαίτερη περίπτωση της Βόρειας Μακεδονίας, οι σχέσεις ανάμεσα στα κόμματα εξουσίας και τις δυνάμεις της ιδιωτικής επιχειρηματικότητας συνεχίζουν να είναι ιδιαίτερα ισχυρές. Γίνεται πολύ συχνά λόγος για «σκελετούς στο ντουλάπι» των επιχειρηματιών. Οι πιο εύποροι οικονομικά και οι πιο φιλόδοξοι επιχειρηματίες είναι ακόμη υποχρεωμένοι να καλλιεργούν τις επαφές τους με τις κορυφές του κράτους και των κομμάτων εξουσίας, γεγονός που δυσαρεστεί διαρκώς και περισσότερο τον επιχειρηματικό κόσμο, ο οποίος δεν είναι διατεθειμένος να συντηρεί μια νοσηρή κομματοκρατία και στη σφαίρα της ελεύθερης αγοράς.

Το χρονικό διάστημα για τη διεύρυνση της Ε.Ε. στα Δυτικά Βαλκάνια θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μακροπρόθεσμο, δεδομένων των δυσκολιών υπέρβασης των υφιστάμενων εμποδίων. Η βελτίωση των οικονομικών αποδόσεων και μεγεθών στις χώρες της περιοχής αναπόδραστα συμβαδίζει με την υπέρβαση πολιτικών προβλημάτων, με πρώτο το επίπεδο στο οποίο κινείται η νομοκρατία. Ο δείκτης σεβασμού προς τον δημοκρατικά ψηφισμένο νόμο είναι ικανοποιητικός σε ορισμένες χώρες, αλλά σε άλλες, με κυριότερη περίπτωση τη Βοσνία – Ερζεγοβίνη, κινείται σε χαμηλά επίπεδα.

Με βάση τα παραπάνω, η Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 θέλει να διευρυνθεί και να συμπεριλάβει και τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Αυτό θα επιτρέψει στην Ε.Ε. να «θωρακισθεί» γεωπολιτικά στα νοτιοανατολικά της σύνορα. Αυτό εξυπηρετεί και τα εθνικά μας συμφέροντα, κυρίως απέναντι σε μια Τουρκία που αναπτύσσει μια εξαιρετικά επιθετική ρητορική εναντίον της χώρας μας. Θέλουμε μια ειρηνική, στραμμένη προς την Ε.Ε. και την Δύση βαλκανική γειτονιά, οι χώρες της οποίας έχουν πραγματοποιήσει σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση αυτή, αλλά θα πρέπει να κινηθούν με πιο ταχείς ρυθμούς.