«Για την Δημοκρατία στην Αμερική»

Έχουν κυλήσει σχεδόν δύο αιώνες από την έκδοση της μελέτης του Αλέξις ντε Τοκβίλ «Για την δημοκρατία στην Αμερική» και είναι ο σημαντικότερος φιλελεύθερος στοχαστής του δέκατου ένατου αιώνα, μετά τον Τζον Στ. Μιλλ. Την επικαιρότητα της «Δημοκρατίας στην Αμερική» την υπενθύμισε ο σημερινός Πρόεδρός της, Τζο Μπάιντεν, ο οποίος είναι ταυτόχρονα και ο Πρόεδρος των Δημοκρατικών, μέσα από το ανεπιφύλακτο κάλεσμά του για πύκνωση των εκλογών, για έναν υψηλό βαθμό συμμετοχής των πολιτών στις ενδιάμεσες εκλογές.

Ο Μπάιντεν κάλεσε τους ψηφοφόρους «να ζυγίσουν καλά την παρούσα στιγμή». Οι ψηφοφόροι δεν πρέπει να έχουν αμφιβολία ότι «η δημοκρατία διακυβεύεται για όλους μας».

Στα σχετικά δημοσιεύματα αναφέρεται ότι ο Πρόεδρος των ΗΠΑ τόνισε πως «υπάρχουν υποψήφιοι που διεκδικούν να συμμετάσχουν σε όλα τα επίπεδα της αμερικανικής διοίκησης (…), που αρνούνται να δεσμευτούν ότι θα αποδεχτούν τα αποτελέσματα των εκλογών, στις οποίες είναι υποψήφιοι».

Στα μάτια του Μπάιντεν, ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ο Αμερικανός Πρόεδρος,  ο οποίος « «αρνείται να δεχτεί τη βούληση του λαού, που αρνείται να αποδεχθεί την ήττα του». «Η αμερικανική δημοκρατία δέχεται επίθεση», πρόσθεσε, συμπληρώνοντας ότι «η μοίρα του Έθνους» βρίσκεται στην κάλπη.

Είναι δικαιολογημένο να συσχετίζουμε την πολιτική σκέψη του Τοκβίλ  την προβληματική που αναπτύσσει για την κοινωνία πολιτών και τις ενώσεις της, όχι και τόσο με περίτεχνες θεσμικές προτάσεις διακυβέρνησης.

Η συμμετοχή σε ενώσεις πολιτών έρχεται ως μέσον ίασης της αναδίπλωσης στον ιδιωτικό βίο. Στις σύγχρονες δημοκρατίες, οι πολίτες συμμετέχουν στις δημοκρατικά οργανωμένες εκλογικές αναμετρήσεις, ο Τοκβίλ τους παρακινεί να μην κατασπαταλούν την πολιτική τους ενέργεια, να συμμετάσχουν.

Το κουδουνάκι που προειδοποιητικά χτύπησε σήμερα ο Μπάιντεν, σε αυτή τη δημοκρατική αγωνία αναφέρεται: τη χαμηλή συμμετοχή των Αμερικανών ψηφοφόρων στις εκλογές, εν όψει προφανώς των midterm που διεξάγονται σε μόλις πέντε ημέρες.

Η συμμετοχή είναι το αυτονόητο προπαιτούμενο της δημοκρατίας, η sine qua non προϋπόθεση. Χωρίς αυτήν, μαραίνεται και αργοσβήνει. Το σημερινό δημόσιο κάλεσμα Μπάιντεν έχει ακριβώς αυτόν τον πυρηνικό χαρακτήρα, ανεξάρτητα από τις κομματικές επιλογές και τα ιδεολογικά ρεύματα αναφοράς.

Ο κίνδυνος επαυξάνεται, μάλιστα, από ορισμένους Ρεπουμπλικάνους, οι οποίοι, τω όντι, αμφισβητούν, σαν άλλοι Μπολσονάρου, την εγκυρότητα της ίδιας της διαδικασίας, αν βέβαια η έκβαση της εκλογικής πάλης είναι δυσμενής για τους ίδιους και τα πολιτικά τους επιτελεία.