Τα ολλανδικά μουσεία ανησυχούν επειδή ο αριθμός των επισκεπτών καταγράφει πτώση

Οι συνέπειες της πανδημίας μάς υποχρεώνουν να σκεφθούμε διαφορετικά τη λειτουργία των μουσείων στο μέλλον, είχε επισημάνει από τα πρώτα lockdowns η Τέτη Χατζηνικολάου, επίτιμη διευθύντρια του υπουργείου Πολιτισμού και πρόεδρος του Ελληνικού Τμήματος του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM): «Είναι κοινή διαπίστωση ότι το μουσείο του αύριο δεν θα είναι το ίδιο με εκείνο του χθες».

Tον περασμένο Ιανουάριο, μουσεία της Ολλανδίας άνοιξαν τις πόρτες τους, αν και σε αναστολή λειτουργίας λόγω της πανδημίας, για να διαμαρτυρηθούν επειδή η κυβέρνηση τους άνοιξε κομμωτήρια, γυμναστήρια και ινστιτούτα νυχιών, όχι όμως τα μουσεία, τα θέατρα και τους κινηματογράφους. Ετσι, για μία ημέρα πρόσφεραν στους χώρους τους εργασίες κουρέματος, περιποίησης νυχιών, γυμναστικής.

Στο μουσείο Limburg, για παράδειγμα, το κοινό παρακολούθησε μαθήματα γιόγκα και ζούμπα, στο μεσαιωνικό κάστρο Mauritshuis στη Χάγη έκαναν προπονήσεις boot camp, ενώ στο Μουσείο Βαν Γκογκ το κοινό δέχτηκε υπηρεσίες κομμωτικής και μανικιούρ.

Σήμερα τα ολλανδικά μουσεία ανησυχούν επειδή ο αριθμός των επισκεπτών καταγράφει πτώση. Το 2021 μειώθηκε στα 11,8 εκατ. από 13,2 εκατ. το 2020, έναντι 32,6 εκατ. το 2019, όπως προκύπτει από έκθεση της ολλανδικής ένωσης μουσείων που παρουσίασε πρόσφατα το Δίκτυο των Ευρωπαϊκών Οργανισμών Μουσείων. Ομως εκφράζουν την ανησυχία τους και για φέτος, καθώς προβλέπουν ότι το 2022 θα κλείσει με 18,2 εκατ. επισκέπτες ή, στην καλύτερη περίπτωση, με 23,8 εκατ. επισκέπτες, χωρίς να πετύχουν την ανάκαμψη που ήλπιζαν.

Στα στοιχεία που έδωσαν επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, ότι η μείωση των εσόδων καθιστά δυσκολότερη τη διοργάνωση νέων εκθέσεων και εκδηλώσεων. Ο αριθμός των περιοδικών εκθέσεων, για παράδειγμα, μειώθηκε κατά 37% σε σύγκριση με το 2019. Το σύνολο των εσόδων από εισιτήρια ήταν 310 εκατ. ευρώ το 2021, ενώ το 2019 ήταν 536 εκατ. ευρώ. Πολλά μουσεία της χώρας αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα, με τα μικρότερα, τα δημοτικά και τα ιδιωτικά που επλήγησαν περισσότερο το 2020, να έχουν πλέον εξαντλήσει τα αποθέματά τους. Στο μεταξύ επιβαρύνονται με το αυξανόμενο κόστος ενέργειας καθώς και των υλικών για τις εκθέσεις τους.

Η ολλανδική κυβέρνηση τα υποστήριξε με 121 εκατ. ευρώ, ενώ οι δήμοι βοήθησαν με 13 εκατ. ευρώ (το 2020 με 12 εκατ. ευρώ) παρότι είναι κύριοι χρηματοδότες στο 49% των μουσείων. Η κυβέρνηση για την ενίσχυση του τοπικού πολιτισμού μετέφερε 410 εκατ. ευρώ στους δήμους το 2020 και το 2021.

Πρώτα ήταν η πανδημία, τώρα είναι ο πληθωρισμός και η αύξηση των φόρων, τονίζει η Βέρα Καράσο, διευθύντρια της Ενωσης Μουσείων και του ιδρύματος Museumkaart, αναφερόμενη στις διαδοχικές δυσκολίες, υπογραμμίζοντας ότι είναι απαραίτητο η κυβέρνηση να επενδύσει στη βιωσιμότητα των μουσείων. Η υγειονομική κρίση είχε αντίκτυπο και επεκτείνεται στη λειτουργία των μουσείων. Το ενεργειακό πρόβλημα δημιουργεί μια νέα πραγματικότητα και το «καμπανάκι» χτυπάει για τα μουσεία της Ευρώπης, από τα οποία δεν εξαιρούνται τα ελληνικά.