Die Zeit: Βουλιάζει στην κρίση το κόμμα Ερντογάν

Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάκαμψης (ΑΚΡ) βρίσκεται στην εξουσία εδώ και 20 χρόνια. Σήμερα, πάνω από όλα, υπακούει στον ηγέτη του – και είναι πιο αντιδημοφιλές στους ψηφοφόρους από ποτέ.

Δικαιοσύνη και ευημερία: Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις πριν από 20 χρόνια, αυτό ήθελαν οι περισσότεροι Τούρκοι. Ως εκ τούτου, δεν ήταν καθόλου τυχαίο ότι ο Ερντογάν και οι σύντροφοί του συμπεριέλαβαν αυτούς τους δύο όρους στο όνομα του νέου τους κόμματος, που πλέον είναι περισσότερο γνωστό με το ακρωνύμιο: AKP. Το μήνυμα έπιασε γρήγορα: ένα χρόνο μετά την ίδρυσή του, στις βουλευτικές εκλογές της 2ας Νοεμβρίου 2002, το AKP κέρδισε την πλειοψηφία με ένα καλό 34 τοις εκατό και ήταν η μοναδική κυβέρνηση. Ο Ερντογάν δεν έγινε αμέσως πρωθυπουργός λόγω πολιτικής απαγόρευσης, αλλά έλεγχε την τύχη του κόμματός του. Μετά από μια αλλαγή στο σύνταγμα, έγινε επίσημα επικεφαλής της κυβέρνησης το 2003.

Ο Ερντογάν ήταν η καρδιά του AKP από την αρχή. Και αυτό χτυπάει για το πολιτικό Ισλάμ. “Είναι τεράστιο ψέμα ότι η εξουσία ανήκει στον λαό. Η εξουσία ανήκει στον Αλλάχ”, είχε φωνάξει παλαιότερα. «Δεν μπορείς να είσαι κοσμικός και μουσουλμάνος ταυτόχρονα» και «Δεν θέλουμε να μπούμε στην ΕΕ» είναι άλλες φράσεις που είπε σε μια ομιλία του πριν καν υπάρξει το ΑΚΡ. Το αργότερο μετά την εκλογική νίκη του 2002, τέτοιες δηλώσεις δεν ακούγονταν πλέον από τον ίδιο. Εξάλλου, η νέα δύναμη της Τουρκίας δεν πρέπει να φαίνεται ισλαμιστική ή αντιδημοκρατική στον έξω κόσμο.

Η παρωδία λειτούργησε. Το ΑΚΡ είχε φλερτάρει στο εξωτερικό και ο ηγέτης του Ερντογάν μάλιστα γιορτάστηκε ως «Ευρωπαίος της Χρονιάς» το 2004. Στο σπίτι, επίσης, ο κόσμος επευφημούσε το πάρτι γιατί είχε δρόμους χτισμένους και κατά καιρούς χάριζε πλυντήρια ρούχων πριν από τις εκλογές. Η πολυαναμενόμενη οικονομική άνθηση επιτέλους ξεκίνησε. Χτίστηκαν πανεπιστήμια, ουρανοξύστες, νέες υποδομές. Το AKP του Ερντογάν ήταν επίσης πάντα ένα κόμμα με καλές διασυνδέσεις με τον κατασκευαστικό κλάδο. Στα τέλη της δεκαετίας του 2010, η εικόνα αλλάζει: η οικονομική ιδέα δεν είναι πολύ βιώσιμη. Υπάρχει όλο και λιγότερος ελεύθερος ανταγωνισμός, η διαφθορά και ο νεποτισμός αυξάνονται, η ασφάλεια δικαίου μειώνεται σταθερά, η εξωτερική πολιτική γίνεται λιγότερο αξιόπιστη και τα ανθρώπινα δικαιώματα γίνονται λιγότερο σημαντικά.