Ναυτιλία: Πράσινη μετάβαση και εναλλακτικό καύσιμο

Στο επίκεντρο του ταξιδιού προς την επίτευξη μηδενικών εκπομπών βρίσκεται η ναυτιλιακή βιομηχανία, με φόντο την COP27, τη σύνοδο του ΟΗΕ για το κλίμα που διεξάγεται στο τουριστικό θέρετρο Σαρμ ελ-Σέιχ της Αιγύπτου. Όπως τονίζεται, πρόκειται για μια μοναδική ευκαιρία προκειμένου να επιταχυνθούν οι πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Mε την παγκόσμια ναυτιλία υπεύθυνη για το 90% του παγκόσμιου εμπορίου, η βιομηχανία αντιπροσωπεύει το 3-4% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, περίπου ισοδύναμα με τις ετήσιες εκπομπές της Γερμανίας. Ωστόσο, σχεδόν το 99% του κλάδου τροφοδοτείται επί του παρόντος από την καύση ορυκτών καυσίμων.

Μέχρι στιγμής, αυτό που κάνουν οι ναυτιλιακές εταιρείες και οι κατασκευαστές μηχανών, είναι να… μαντεύουν ποιο εναλλακτικό καύσιμο θα επικρατήσει, καθώς το μονοπάτι, όσον αφορά το ποιο είναι το κατάλληλο καύσιμο του μέλλοντος, δεν είναι ακόμη σαφές.

Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (IMO), έχει θέσει έναν μάλλον συγκρατημένο στόχο μείωσης των εκπομπών θερμοκηπίου στο μισό έως το 2050, ενώ σύμφωνα με αναλυτές, για να επιτευχθεί ο στόχος της Συμφωνίας του Παρισιού για περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5°C, οι εκπομπές από τη ναυτιλία θα πρέπει να εξαλειφθούν πλήρως έως το 2080.

Με γνώμονα αυτό, πολλοί «ηγέτες» του κλάδου ζητούν μεγαλύτερη φιλοδοξία, υποκινούμενη από προμηθευτές και πελάτες που θέλουν να δουν πιο πράσινες πρακτικές σε όλες τις αλυσίδες εφοδιασμού.

Στα αξιοσημείωτα των προσπαθειών για την πράσινη μετάβαση είναι ότι βρίσκονται σε εξέλιξη περισσότερα από 200 πιλοτικά έργα σε όλο τον κόσμο που είναι αφιερωμένα στην ουδετερότητα των εκπομπών άνθρακα στη ναυτιλία. Από το υδρογόνο και την αμμωνία, μέχρι τις μπαταρίες και την πυρηνική ενέργεια, έχουν πραγματοποιηθεί σημαντικές επενδύσεις κεφαλαίου σε πρωτότυπα και καινοτόμα projects.

Βέβαια, στο ερώτημα  από ΤΑ ΝΕΑ τι ποσό χρειάζεται για τον μετασχηματισμό σε ολόκληρη τη βιομηχανία, οι πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 1 με 1,4 τρισ. δολάρια.

Καθώς επικρατεί αυτή η αβεβαιότητα σχετικά με τους στόχους και το εναλλακτικό καύσιμο που θα επικρατήσει, η ναυτιλιακή βιομηχανία έχει αποτύχει να προωθήσει ένα κοινό όραμα για τον τρόπο με τον οποίο θα πληρωθεί αυτή η μετάβαση. Και όλα αυτά, ενώ υπάρχουν όλο και πιο δυνατές φωνές που μιλούν για επιβολή «ταρίφας» στον άνθρακα παγκοσμίως.

Δύο μικρά έθνη του Ειρηνικού, οι Νήσοι Μάρσαλ και οι Νήσοι Σολομώντα, που επηρεάζονται και οι δύο από την άνοδο της στάθμης των ωκεανών, έχουν προτείνει φόρο άνθρακα ύψους 100 δολαρίων ΗΠΑ ανά τόνο για την καύση ρυπογόνων καυσίμων. Κάτι τέτοιο υποστηρίζεται και από το Διεθνές Ναυτιλιακό Επιμελητήριο, το οποίο λέει πως τα χρήματα αυτά θα επιστρέφονται στην ναυτιλία για την κατασκευή πράσινων υποδομών.

Όμως και εδώ δεν λείπουν οι αντιδράσεις, από κράτη και επιχειρήσεις που φοβούνται ότι αυτό θα λειτουργήσει ενάντια στα συμφέροντά τους.

Από την άλλη πλευρά, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να μην περιμένει την απόφαση του ΙΜΟ και ανακοίνωσε ότι από το επόμενο έτος θα εφαρμόσει την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», κάτι που απαιτεί από τους ρυπαίνοντες να επιβαρύνονται με το περιβαλλοντικό και κοινωνικό κόστος των ενεργειών τους.

Σύμφωνα με το Global Maritime Forum, οι συμμαχίες προς την πράσινη μετάβαση της ναυτιλίας, ενισχύονται με στόχο το 5% του κλάδου να έχει μηδενικές εκπομπές έως το 2030. Αυτή η ημερομηνία θεωρείται ως ένα «σημείο καμπής» μετά το οποίο ο κλάδος περνά ένα κρίσιμο όριο και η υιοθέτηση καθαρών τεχνολογιών ίσως γίνει ευκολότερη. Το κάπως απαισιόδοξο συμπέρασμα, ωστόσο, είναι ότι η πρόοδος προς αυτόν τον στόχο του 5% είναι εν μόνο «εν μέρει σε καλό δρόμο».