Welt: Οι μουλάδες του Ιράν μαθαίνουν στο Κρεμλίνο να υπονομεύει τις πετρελαϊκές κυρώσεις

Η Δύση δεν έχει καταφέρει να διακρίνει τα τεχνάσματα και το οικονομικό δίκτυο που χρησιμοποιεί το Ιράν για να πουλήσει το πετρέλαιό του. Τώρα υπάρχει ο κίνδυνος μεγάλες γερμανικές τράπεζες, μεταξύ άλλων, να παρασυρθούν στο ίδιο είδος συναλλαγών από τη Ρωσία, σχολιάζει η Welt.

Το Ιράν ετοιμάζεται να παραδώσει στο Κρεμλίνο τα σχέδια για το πιο αποτελεσματικό όπλο του κατά της Δύσης: το μυστικό οικονομικό δίκτυο στο οποίο βασίζεται για να αποφύγει τις κυρώσεις.

Για χρόνια, η Ισλαμική Δημοκρατία ματαίωσε τις αμερικανικές προσπάθειες να την απομονώσει και να λιμοκτονήσει την οικονομία της, δημιουργώντας ένα παράλληλο σύμπαν εικονικών εταιρειών και ξένων τραπεζών – συμπεριλαμβανομένων μεγάλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων με έδρα την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Οι ιρανικές εταιρείες τα χρησιμοποιούν για να παρακάμπτουν τους διεθνείς ελέγχους και να δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό.

Καθώς η Ρωσία απομονώνεται όλο και περισσότερο διεθνώς λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, το Ιράν, το οποίο ήδη προμηθεύει τη Μόσχα με όπλα, προσφέρθηκε να μοιραστεί την τεχνογνωσία του στην τέχνη της αποφυγής κυρώσεων, σύμφωνα με δυτικούς διπλωμάτες.

Σύμφωνα με διπλωμάτες, μια σειρά πρόσφατων συναντήσεων μεταξύ ανώτερων Ρώσων και Ιρανών αξιωματούχων, συμπεριλαμβανομένου του επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας του Ιράν Αλί Σαλχαμπαντί και του αναπληρωτή υπουργού Οικονομίας Αλί Φέκρι, έθεσαν τις βάσεις για τη συνεργασία αυτή.

Αν η Μόσχα καταφέρει να αντιγράψει το ιρανικό σύστημα, θα μπορούσε να ελπίζει ότι θα αμβλύνει τις επιπτώσεις πολλών κυρώσεων που αντιμετωπίζει, ιδίως στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, που αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας της. Ένα τέτοιο σύστημα θα έδινε στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν πολύ μεγαλύτερη ευελιξία – και χρόνο – για να συνεχίσει τον πόλεμό του στην Ουκρανία, διατηρώντας τα έσοδα από το πετρέλαιο που είναι ζωτικής σημασίας για τη χρηματοδότηση του πολέμου.

“Όποιος ενδιαφέρεται να αλλάξει τη ρωσική νοοτροπία θα πρέπει να καταλάβει ότι η ακρωτηρίαση των οικονομικών δυνατοτήτων από αυτό το ρωσο-ιρανικό δίκτυο είναι ζωτικής σημασίας”, δήλωσε ένας από τους δυτικούς αξιωματούχους.

Η Deutsche Bank, η Commerzbank και η Citigroup θα βοηθήσουν το Ιράν

Οι διπλωμάτες, οι οποίοι προειδοποίησαν για τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται για την παράκαμψη των κυρώσεων, επισήμαναν επίσης ότι δυτικές τράπεζες όπως η Commerzbank και η Deutsche Bank, καθώς και η Citigroup στις ΗΠΑ, έπαιξαν ρόλο στο να βοηθήσουν το Ιράν να αυξήσει περαιτέρω τα έσοδα από τις εξαγωγές του μέσω μυστικών συναλλαγών. Υπάρχει ο κίνδυνος οι ίδιες αυτές δυτικές τράπεζες – είτε εν γνώσει τους είτε εν αγνοία τους – να παρασυρθούν από τη Ρωσία σε παρόμοιες συμφωνίες.

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, η Τεχεράνη και η Μόσχα είχαν συνομιλίες για τη χρήση του Ιράν ως κερκόπορτα για το ρωσικό πετρέλαιο. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί εάν η Τεχεράνη και οι παγκόσμιες δυνάμεις επέστρεφαν σε μια πυρηνική συμφωνία, σύμφωνα με την οποία η Ισλαμική Δημοκρατία θα περιόριζε το πυρηνικό της πρόγραμμα με αντάλλαγμα την ελάφρυνση των κυρώσεων. Όμως, δεδομένης της βίαιης καταστολής των διαδηλωτών από το ιρανικό καθεστώς τις τελευταίες εβδομάδες και του αυξανόμενου σκεπτικισμού στην Ουάσινγκτον σχετικά με την ανανέωση της συμφωνίας, η πιθανότητα μιας τομής έχει μειωθεί.

Ωστόσο, οι σχέσεις μεταξύ της Ρωσίας και του Ιράν, οι οποίες συνεργάστηκαν στη Συρία για να υποστηρίξουν το καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ στον εμφύλιο πόλεμο εκεί, έχουν ενταθεί σε άλλα μέτωπα. Το Ιράν, για παράδειγμα, έχει γίνει σημαντικός προμηθευτής των μη επανδρωμένων αεροσκαφών “καμικάζι” που χρησιμοποιεί η Ρωσία στην Ουκρανία. Εν τω μεταξύ, η Τεχεράνη ζήτησε από το Κρεμλίνο βοήθεια για την περαιτέρω ανάπτυξη του πυρηνικού της προγράμματος, ανέφερε το CNN την περασμένη εβδομάδα, επικαλούμενο τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες.

Το Ιράν έχει δεκαετίες εμπειρίας στην εξεύρεση τρόπων για την παράκαμψη των αμερικανικών κυρώσεων, αλλά έχει κάνει ιδιαίτερα βήματα από το 2018, αφού ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αποσύρθηκε από την πυρηνική συμφωνία και επέβαλε νέους περιορισμούς στην Τεχεράνη. Ο Τραμπ υποστήριξε ότι η συμφωνία με το Ιράν ήταν ανεπαρκής για να εμποδίσει την Τεχεράνη να κατασκευάσει βόμβα. Οι ευρωπαϊκές χώρες, με επικεφαλής τη Γερμανία και τη Γαλλία, αντιτάχθηκαν στην απόφαση των ΗΠΑ, αλλά δεν μπόρεσαν να την αποτρέψουν.

Ακόμη και πριν από την κίνηση του Τραμπ, οι ευρωπαϊκές τράπεζες και εταιρείες ήταν απρόθυμες να συνεργαστούν ξανά με το Ιράν, καθώς πολλές αμερικανικές κυρώσεις παρέμεναν σε ισχύ και οι περισσότερες εταιρείες θεωρούσαν ότι ο κίνδυνος νομικών ενεργειών από τις ΗΠΑ ήταν πολύ υψηλός. Η λύση για το Ιράν ήταν να περάσει στην παρανομία.

Μια καταγραφή των πρόσφατων δεδομένων συναλλαγών μεταξύ των ιρανικών εκκαθαριστικών κέντρων και των ελεγχόμενων από το καθεστώς εικονικών εταιρειών που είναι εγγεγραμμένες στο εξωτερικό, η οποία εξετάστηκε από το POLITICO, υποδηλώνει ότι ο όγκος των συναλλαγών που επεξεργάζεται το δίκτυο για την αποφυγή των κυρώσεων είναι τουλάχιστον δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Τα στοιχεία, που επιβεβαιώνονται από δυτικούς αξιωματούχους, υπογραμμίζουν τον βαθμό στον οποίο το Ιράν έχει καταφέρει να παρακάμψει τη λεγόμενη “εκστρατεία μέγιστης πίεσης” που ξεκίνησε η Ουάσινγκτον το 2018.

Το σκιώδες δίκτυο του Ιράν διασφαλίζει τα προνόμια της ελίτ

Θα μπορούσε επίσης να εξηγήσει γιατί το Ιράν αρνήθηκε να επανέλθει στην πυρηνική συμφωνία παρά τις σημαντικές παραχωρήσεις της κυβέρνησης του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν. Οι συνομιλίες είχαν ήδη βαλτώσει πριν από την πρόσφατη αναζωπύρωση των διαδηλώσεων στο Ιράν.

Ενώ οι αμερικανικές κυρώσεις έχουν επηρεάσει τις οικονομικές επιδόσεις του Ιράν, το σκιώδες οικονομικό δίκτυο της Τεχεράνης κράτησε την οικονομία σε λειτουργία. Ακόμη και αν δεν συνεχίζεται με υψηλούς ρυθμούς, εξασφαλίζει τα προνόμια της ελίτ.

Αν και ο πληθωρισμός και η ανεργία είναι υψηλά στο Ιράν – παράγοντες που συνέβαλαν στην αναταραχή – η οικονομία της χώρας έχει πρόσφατα δείξει σημάδια ζωής: Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, μόνο κατά το τελευταίο οικονομικό έτος αυξήθηκε κατά περισσότερο από 4%.

Ενώ οι ιρανικές εξαγωγές πετρελαίου έχουν μειωθεί στο μισό σε περίπου ένα εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα υπό τις κυρώσεις, η χώρα έχει καταφέρει να διατηρήσει το εμπόριο σε άλλους τομείς, όπως τα πετροχημικά και τα μέταλλα. Με περίπου 100 δισεκατομμύρια δολάρια, το εξωτερικό εμπόριο του Ιράν έφτασε πέρυσι στο υψηλότερο επίπεδο από τότε που οι ΗΠΑ επέβαλαν εκ νέου τις κυρώσεις.

Παρά τη μείωση του όγκου του πετρελαίου, η χώρα επωφελήθηκε πρόσφατα από την άνοδο των τιμών, με τα έσοδα από τις εξαγωγές να υπερδιπλασιάζονται σε περίπου 19 δισεκατομμύρια δολάρια πέρυσι. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η ανάκαμψη της αγοράς πετρελαίου του Ιράν οφείλεται στις “έμμεσες εξαγωγές προς την Κίνα”.

Το ιρανικό πετρέλαιο είναι ελκυστικό για την Κίνα, κυρίως επειδή είναι σχετικά φθηνό. Λόγω της παρανομίας του ιρανικού αργού που υπόκειται σε κυρώσεις, πωλείται με μεγάλη έκπτωση σε σχέση με τις τιμές της αγοράς. Και σε αυτό το σημείο μπαίνει στο παιχνίδι το μυστικό δίκτυο εικονικών εταιρειών του Ιράν.

Ένα ολόκληρο δίκτυο εικονικών εταιρειών συγκαλύπτει τις χρηματοοικονομικές ροές

Το ίδιο το πετρέλαιο είναι σχετικά εύκολο να παραδοθεί απαρατήρητο, καθώς μεταφέρεται από πλοίο σε πλοίο στην ανοιχτή θάλασσα και στη συνέχεια αναμιγνύεται με άλλο αργό πετρέλαιο σε ξένα λιμάνια για να αποκρύψει την προέλευσή του. Η μεγαλύτερη δυσκολία για το Ιράν είναι να πληρωθεί για τις πωλήσεις χωρίς το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα, στο οποίο κυριαρχούν από ρυθμιστική άποψη οι Ηνωμένες Πολιτείες, να στείλει προειδοποιητικά μηνύματα. Αντί να πωλείται το πετρέλαιο απευθείας στον τελικό χρήστη, πωλείται μέσω εταιρειών βιτρίνας, συχνά σε άλλες εταιρείες βιτρίνας.

Μόλις την περασμένη εβδομάδα, οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις σε μέλη ενός κυκλώματος λαθρεμπορίου πετρελαίου που υποστηρίζεται από το Ιράν και το οποίο η Ουάσινγκτον κατηγορεί ότι διοχετεύει χρήματα στη λιβανέζικη τρομοκρατική οργάνωση Χεζμπολάχ που υποστηρίζεται από την Τεχεράνη. “Τα άτομα που διαχειρίζονται αυτό το παράνομο δίκτυο χρησιμοποιούν ένα δίκτυο εικονικών εταιρειών και παραπλανητικές τακτικές, συμπεριλαμβανομένης της παραποίησης εγγράφων, για να συγκαλύψουν την προέλευση του ιρανικού πετρελαίου, να το πουλήσουν στη διεθνή αγορά και να αποφύγουν τις κυρώσεις”, δήλωσε ο Brian Nelson, ανώτερος αξιωματούχος του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ που συμμετέχει στην έρευνα.

Η δυνατότητα αθόρυβης χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, ωστόσο, είναι μόνο ένα από τα μυριάδες οφέλη που αποκομίζει το Ιράν από το υπόγειο χρηματοπιστωτικό του σύστημα. Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα είναι ότι παρέχει στην προβληματική οικονομία της χώρας πρόσβαση σε σκληρό ξένο νόμισμα χωρίς να εισέλθει ούτε ένα δολάριο στο ιρανικό τραπεζικό σύστημα. Παρόλο που το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων που παράγονται μέσω του δικτύου παραμένει στο εξωτερικό, οι τοπικές εταιρείες μπορούν να χρησιμοποιούν τα έσοδα που παράγονται εκεί ως εγγύηση στην πατρίδα τους.

Το παράνομο χρηματοπιστωτικό σύστημα του Ιράν βασίζεται στα λεγόμενα “ανταλλακτήρια χρήματος”. Αυτοί οι οργανισμοί, από τους οποίους υπάρχουν αρκετές δεκάδες, είναι οίκοι εκκαθάρισης με έδρα το Ιράν, οι οποίοι λειτουργούν ένα δίκτυο εικονικών εταιρειών στο εξωτερικό, συνήθως εγγεγραμμένων στην Κίνα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Τουρκία. Τα σπίτια βρίσκονται υπό την αυστηρή εποπτεία του καθεστώτος.

Όταν μια ιρανική εταιρεία χρειάζεται να πραγματοποιήσει μια συναλλαγή στο εξωτερικό που απαγορεύεται από τις κυρώσεις, η τοπική τράπεζα μπορεί να απευθυνθεί σε έναν από τους οίκους για να δρομολογήσει την πληρωμή μέσω ενός λαβύρινθου εικονικών εταιρειών. Αυτό καθιστά εξαιρετικά δύσκολο – σύμφωνα με δυτικούς διπλωμάτες – τον εντοπισμό της πραγματικής προέλευσης.

Μια λιγότερο γνωστή πτυχή αυτού του παράνομου εμπορίου είναι ο κεντρικός ρόλος που διαδραματίζουν οι μεγάλες δυτικές τράπεζες. Πολλές από τις συναλλαγές, οι οποίες αφορούν από πετρέλαιο μέχρι παλιοσίδερα, πραγματοποιούνται σε ευρώ ή δολάρια. Αυτό σημαίνει ότι για το διακανονισμό, το τελικό στάδιο της συναλλαγής, πρέπει να εμπλακεί μια ευρωπαϊκή ή αμερικανική τράπεζα, ανάλογα με το νόμισμα.

Η πλειοψηφία περνάει από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα

Σύμφωνα με τα ιρανικά ανταλλακτήρια που επαληθεύτηκαν από το POLITICO, το Ιράν χρησιμοποίησε μεγάλες τράπεζες με έδρα την ΕΕ, όπως η Commerzbank και η Deutsche Bank, καθώς και αμερικανικές τράπεζες, συμπεριλαμβανομένης της Citigroup, για τη διεκπεραίωση αυτών των συναλλαγών. Σύμφωνα με τους αμερικανικούς κανόνες περί κυρώσεων, οι εγχώριες και ξένες τράπεζες που δραστηριοποιούνται στις ΗΠΑ απαγορεύεται να διενεργούν σχεδόν όλες τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές με το Ιράν.

Οι διπλωμάτες δήλωσαν ότι τα συναλλαγματικά δεδομένα έδειξαν ότι τα παράνομα έσοδα από τις ιρανικές εξαγωγές διοχετεύονταν μέσω του διεθνούς τραπεζικού συστήματος, αλλά δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι οι τράπεζες γνώριζαν ότι οι συναλλαγές αυτές αποτελούσαν μέρος του σχεδίου της Τεχεράνης να διατηρήσει τη ροή των εσόδων από το πετρέλαιο. Εάν οι εικονικές εταιρείες που αναφέρονται στις συναλλαγές δεν έχουν οριστεί ειδικά από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, οι τράπεζες συχνά δεν ανακαλύπτουν την ύποπτη δραστηριότητα.

Παρόλο που οι τράπεζες έχουν αυστηρές υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας για τον εντοπισμό της προέλευσης των κεφαλαίων, οι Ιρανοί έχουν γίνει μάστορες στο να κρύβουν από πού προέρχονται τα χρήματα. Τίποτα στα στοιχεία εκκαθάρισης δεν αποκαλύπτει σύνδεση με το Ιράν. Οι εν λόγω συναλλαγές αφορούν συχνά τον ίδιο όμιλο εταιρειών και τραπεζών με έδρα την Κίνα, την Τουρκία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σιγκαπούρη και την Ινδία, με αξίες που κυμαίνονται από μερικές χιλιάδες δολάρια έως εκατομμύρια.

Η μερίδα του λέοντος των συναλλαγών πραγματοποιείται μέσω των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, δήλωσαν οι διπλωμάτες. Η εγγύτητα των ΗΑΕ με το Ιράν και το μη γραφειοκρατικό ρυθμιστικό περιβάλλον τους καθιστούν ελκυστικό μέρος για την Τεχεράνη προκειμένου να δραστηριοποιηθεί επιχειρηματικά, δήλωσαν οι διπλωμάτες.

Αυτές οι ιδιότητες έχουν επίσης βάλει τη χώρα στο στόχαστρο των Ευρωπαίων αξιωματούχων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να προσθέσει τα ΗΑΕ στον κατάλογο των χωρών υψηλού κινδύνου για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας τις επόμενες ημέρες.

Μία από τις εταιρείες που εμφανίζονται συχνά στα αρχεία συναλλαγών είναι η Hua Gong HK Trading Ltd, εγγεγραμμένη στο Χονγκ Κονγκ, η οποία ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 2018, λίγο αφότου οι ΗΠΑ άρχισαν να επαναφέρουν τις κυρώσεις κατά του Ιράν. Σύμφωνα με δυτικούς διπλωμάτες, η εταιρεία είναι εταιρεία βιτρίνα που λειτουργεί από την Tahayyori Guarantee Society, μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες ανταλλαγής του Ιράν.

Δεν είναι σαφές αν οι τράπεζες παραβίασαν τις κυρώσεις

Οι συναλλαγές της Hua Gong που ερευνήθηκαν από το POLITICO πέρυσι έγιναν μέσω κινεζικών τραπεζών τόσο από την Deutsche Bank όσο και από τη Citibank. Οι παραλήπτες των μεταφερόμενων κεφαλαίων περιλάμβαναν εταιρείες στο Χονγκ Κονγκ, την Ιταλία και τη Σιγκαπούρη. Το POLITICO δεν μπόρεσε να επικοινωνήσει με την Hua Gong για σχόλια.

Το περιοδικό επικοινώνησε επίσης με δυτικές τράπεζες και ζήτησε τα στοιχεία του ιρανικού γραφείου συναλλάγματος. Οι εν λόγω ευρωπαϊκές τράπεζες αρνήθηκαν να σχολιάσουν αν γνώριζαν ότι ιρανικές εταιρείες βρίσκονταν πίσω από τις συναλλαγές που αποκαλύφθηκαν.

“Η Commerzbank AG λαμβάνει πολύ σοβαρά υπόψη τις υποχρεώσεις και τις ευθύνες της σύμφωνα με τους ισχύοντες νόμους και κανονισμούς περί κυρώσεων”, ανέφερε η τράπεζα σε ανακοίνωσή της. “Η τράπεζα έχει λάβει μέτρα, σύμφωνα με τα πρότυπα του κλάδου, για να διασφαλίσει ότι οι δραστηριότητές της διεξάγονται σύμφωνα με τις ισχύουσες κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που έχουν εφαρμοστεί από τα Ηνωμένα Έθνη, την ΕΕ, τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο”.

Η Deutsche Bank υιοθέτησε πριν από 15 χρόνια μια πολιτική που απορρίπτει “κάθε συναλλαγή με κόμματα στο Ιράν”, δήλωσε εκπρόσωπος της. Πρόσθεσε ότι η τράπεζα “εφαρμόζει επίσης αυστηρούς ελέγχους παγκοσμίως για την πρόληψη και τον εντοπισμό της παράκαμψης των κυρώσεων, όπου αυτό είναι δυνατόν”.

Εκπρόσωπος της Citigroup δήλωσε ότι η τράπεζα λαμβάνει πολύ σοβαρά υπόψη τη συμμόρφωση με το οικονομικό έγκλημα και παρακολουθεί και ακολουθεί επιμελώς τις οδηγίες των αρμόδιων κυβερνήσεων και άλλων επαληθευμένων πηγών για την προστασία του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος από την κατάχρηση από παράνομες εταιρείες βιτρίνας ή άλλους παράνομους παράγοντες.

Ωστόσο, στελέχη που βρίσκονται κοντά στις τράπεζες λένε πίσω από κλειστές πόρτες ότι η παρακολούθηση είναι ευκολότερο να ειπωθεί παρά να γίνει. Οι τράπεζες έχουν επενδύσει δισεκατομμύρια σε εξελιγμένα συστήματα ηλεκτρονικών υπολογιστών για τον εντοπισμό ύποπτων συναλλαγών και έχουν προσλάβει στρατιές ειδικών σε θέματα οικονομικού εγκλήματος. Ωστόσο, οι Ιρανοί είναι συχνά ένα βήμα μπροστά τους.

“Είναι δύσκολο να καταλάβουμε πότε μας καταχρώνται”, παραδέχτηκε ανώτερο στέλεχος μιας από τις τράπεζες. “Οι άνθρωποι που ασχολούνται επαγγελματικά με αυτό το θέμα γνωρίζουν τις χώρες που δεν συνεργάζονται με τις αμερικανικές αρχές, οπότε το ρυθμιστικό αρμπιτράζ συμβαίνει και εδώ”.

Δεν είναι σαφές σε ποιο βαθμό οι συναλλαγές που διερευνήθηκαν από το POLITICO παραβίασαν τις αμερικανικές κυρώσεις. Εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ δεν σχολίασε τις τράπεζες που επικαλείται το POLITICO, αλλά δήλωσε ότι η υπηρεσία παρακολουθεί στενά τη συμμόρφωση με τις αμερικανικές κυρώσεις κατά του Ιράν και της Ρωσίας.

Η ΕΕ ήρε τις κυρώσεις κατά του Ιράν

“Το Υπουργείο Οικονομικών θα συνεχίσει να πατάξει αυτές τις προσπάθειες παράκαμψης των κυρώσεων για την απόκρυψη και τη διακίνηση χρημάτων στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα, και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει να παραμείνουν σε επαγρύπνηση έναντι τέτοιων σχεδίων”, δήλωσε.

Η παραβίαση των αμερικανικών κυρώσεων έχει στοιχίσει εξαιρετικά ακριβά στις ευρωπαϊκές τράπεζες στο παρελθόν. Το 2014, για παράδειγμα, στη γαλλική BNP επιβλήθηκε πρόστιμο ύψους 8,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων για παραβίαση των αμερικανικών κυρώσεων για το Ιράν και άλλες χώρες.

Η ΕΕ ήρε τις περισσότερες οικονομικές κυρώσεις κατά του Ιράν στο πλαίσιο της πυρηνικής συμφωνίας του 2015, την οποία οι ευρωπαϊκές δυνάμεις εξακολουθούν να τηρούν. Παρ’ όλα αυτά, οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν σε μεγάλο βαθμό συγκρατηθεί από το φόβο των αμερικανικών κυρώσεων.

Ενώ οι εθνικές εποπτικές αρχές στην Ευρώπη είναι υπεύθυνες για την παρακολούθηση των τραπεζών τους, εναπόκειται στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ως διαχειριστή του κοινού νομίσματος, να παρακολουθεί τις συναλλαγές σε ευρώ που διακανονίζονται μέσω του συστήματος διακανονισμού της TARGET2.

Οι επικριτές κατηγορούν την κεντρική τράπεζα ότι κάνει τα στραβά μάτια στην κατάχρηση του συστήματος διακανονισμού της. Ερωτηθείς από το POLITICO πώς η ΕΚΤ παρακολουθεί το δίκτυο διακανονισμών της και αν γνωρίζει παράνομες δραστηριότητες στις οποίες εμπλέκονται ιρανικές εταιρείες βιτρίνας και τράπεζες της ευρωζώνης, ένας εκπρόσωπος δήλωσε: “Η ΕΚΤ επιβάλλει τις κυρώσεις της ΕΕ, όχι τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί από χώρες εκτός ΕΕ. Όσον αφορά τις κυρώσεις της ΕΕ, η ΕΚΤ διασφαλίζει ότι καμία συναλλαγή που καλύπτεται από τις κυρώσεις δεν διεκπεραιώνεται μέσω του TARGET2.”

Ωστόσο, ακόμη και αν η διενέργεια χρηματοπιστωτικών συναλλαγών προς το συμφέρον του Ιράν δεν συνιστά παραβίαση των κυρώσεων της ΕΕ, οι ευρωπαϊκοί κανόνες για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες απαιτούν από τις τράπεζες να επαληθεύουν διεξοδικά την ταυτότητα των πελατών τους. Εφαρμόζεται μια διαδικασία γνωστή διεθνώς ως “γνωρίζεις τον πελάτη σου”.

Ευρωπαϊκή τραπεζική εποπτεία: Κάντε περισσότερα κατά των παράνομων δραστηριοτήτων

Οι ελλείψεις της ΕΕ στο θέμα αυτό είναι προφανείς εδώ και χρόνια. Τον Σεπτέμβριο, η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών, η οποία συντονίζει τη ρύθμιση του τομέα, δήλωσε ότι οι αξιωματούχοι σε όλη την περιοχή “πρέπει να κάνουν περισσότερα” για την καταπολέμηση της παράνομης δραστηριότητας στο ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Μέχρι να συμβεί αυτό, λένε δυτικοί διπλωμάτες, το Ιράν θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί τις ευρωπαϊκές χρηματοπιστωτικές υποδομές χωρίς να φοβάται ότι θα αποκαλυφθεί – ένα παράδειγμα που η Ρωσία είναι βέβαιο ότι θα ακολουθήσει. “Αυτό δεν είναι ένα παραθυράκι στο τείχος”, δήλωσε ένας από τους αξιωματούχους. “Δεν υπάρχει κανένας τοίχος”.