Οι συμβολισμοί της απουσίας Πούτιν από την G20

Πριν από οκτώ χρόνια, μετά την κατάληψη της Κριμαίας, ο Ρώσος πρόεδρος συμμετέχει στις εργασίες της συνόδου κορυφής της G20. Είναι νικητής στο πεδίο και απολαμβάνει τη διεθνή αναγνώριση που του παρέχει η συμμετοχή στις συνεδριακές εργασίες του διεθνούς φόρουμ για κυβερνήσεις, αρχηγούς κρατών και διοικητές κεντρικών τραπεζών των είκοσι πιο ανεπτυγμένων οικονομιών του πλανήτη. Φέτος, ο Β. Πούτιν απουσιάζει, απόφαση που αποτυπώνει κορυφαίες αποτυχίες στον πόλεμο, αλλά και συμβολίζει την οριστική μετατόπιση του Κρεμλίνου προς «τρίτες» ή «ουδέτερες» χώρες.

Είναι αναμφίβολο ότι ο ισχυρός άνδρας του Κρεμλίνου γνωρίζει ότι η στρατιωτική επίθεση που ο ίδιος αποφάσισε στις 24 Φεβρουαρίου, θα βρίσκεται στην κορυφή των συζητήσεων, στην πρώτη θέση της ατζέντας των πολιτικών ηγετών. Έχουν περάσει όμως οκτώ μήνες και ο Ρώσος πρόεδρος δεν έχει καταφέρει να κάμψει την αντίσταση του ουκρανικού λαού. Αυτή η «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» των ολίγων ημερών ή εβδομάδων διαψεύδεται στην πράξη. Πρόκειται για πόλεμο, με τον Πούτιν να μετρά ήδη σημαντικές απώλειες.

Στην οπτική αυτή των αντικειμενικών δεδομένων του πολέμου, η παρουσία του Πούτιν στις εργασίες της G20 θα συνεπαγόταν μια μορφή επικοινωνιακής ταπείνωσης. Ο Πούτιν θα έπρεπε να δώσει συνεντεύξεις Τύπου, να φωτογραφηθεί με τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν και να συζητήσει μαζί του για τον πόλεμο, που μόνον μια απλή υπόθεση, μια «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» ολίγων ημερών δεν αποδείχθηκε για τον ίδιον. Κι ο Πούτιν αποδίδει ιδιαίτερη βαρύτητα σε ζητήματα επικοινωνίας και δημόσιας εικόνας, η οποία έχει αρχίσει να αμαυρώνεται από τις στρατιωτικές και επιχειρησιακές επιχειρήσεις.

Ένας δεύτερος συμβολισμός κινείται στο επίπεδο των νέων οικονομικών δεδομένων που προκάλεσε και προκαλεί η πολεμική σύγκρουση. Η Τζάνετ Γέλεν, υπουργός Οικονομικών των Ηνωμένων Πολιτειών, συνέδεσε τον τερματισμό του πολέμου με τον υλικό παράγοντα, δηλώνοντας ότι «ο τερματισμός του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία είναι ηθικό πρόσταγμα και απλούστατα το καλύτερο πράγμα που θα μπορούσε να συμβεί στην παγκόσμια οικονομία». Ο Πούτιν καλεί την G20, όπως έχουμε επισημάνει, να εστιάσει το ενδιαφέρον της σε οικονομικά ζητήματα, αφήνοντας σε δεύτερο πλάνο τις καθαυτές στρατιωτικές εξελίξεις. Η Αμερική σηκώνει το «γάντι» που πετά η Ρωσία και απαντά άμεσα. Ο πόλεμος που διεξάγει ο Πούτιν εδώ και οκτώ μήνες παράγει αρνητικά αποτελέσματα στον τομέα της ενέργειας και στην παγκόσμια οικονομία. Οι ενεργειακές κρίσεις συνοδεύονται από εκτόξευση του πληθωρισμού και συνολικές οικονομικές κρίσεις. Αδύνατον λοιπόν, απαντούν οι Ηνωμένες Πολιτείες στον βαλλόμενο Πούτιν, να αποσπαστεί το πολεμικό και στρατιωτικό σκέλος της σύγκρουσης από τα οικονομικά του συμφραζόμενα.

Και ακόμη, η απουσία του Ρώσου πρόεδρου περικλείει και έναν ακόμη συμβολισμό σε επίπεδο συμμαχιών. Η G20 κυριαρχείται από τη δυτική παρουσία. Κυριαρχείται δηλαδή από το μπλοκ των δυτικών δυνάμεων, με τις οποίες έχει κόψει κάθε γέφυρα επικοινωνίας ο Πούτιν, αλλά και οι δυτικές χώρες εξορίζουν τον Πούτιν, κυρίως με τις αλλεπάλληλες κυρώσεις. Αυτός δεν έχει πλέον άλλη επιλογή παρά να στραφεί προς τη σύσφιξη των σχέσεων με χώρες τρίτες ή φαινομενικά «ουδέτερες». Η Κίνα και η Ινδία δεν έχουν διαρρήξει τις σχέσεις τους με τον Πούτιν. Προς αυτές, άλλωστε, στρέφει το ενδιαφέρον για νέες συνεργασίες. Ανεξάρτητα βέβαια από το εάν και κατά πόσον το Πεκίνο «χρειάζεται» τον Πούτιν, μετά οκτώ μήνες ανεπιτυχών εχθροπραξιών.