Παγκόσμια δημογραφική έκρηξη, εσωτερικό δημογραφικό ζήτημα

Στα 8 δισεκατομμύρια κατοίκους εκτοξεύθηκε ο παγκόσμιος πληθυσμός, τη στιγμή που ο πληθυσμός της χώρας μας μειώνεται σημαντικά. Το ζήτημα, που φέρνει στην επιφάνεια, η σχετική έκθεση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών είναι, ταυτοχρόνως, δημογραφικό και κοινωνικοπολιτικό.

Ο ΟΗΕ κάνει δικαιολογημένα λόγο για μια άνευ προηγουμένου δημογραφική ανάπτυξη, υπενθυμίζοντας ότι, το 1950, ο παγκόσμιος πληθυσμός έφθανε τα 2.5 εκατομμύρια κατοίκους.

Πίσω όμως από αυτήν την τεράστια δημογραφική έκρηξη, κρύβονται πολλαπλές και διαφορετικές πραγματικότητες, που κρούουν ένα καμπανάκι κινδύνου κυρίως για τον δυτικό κόσμο.

Γεωπολιτικά, η Ινδία, η οποία έχει 1,4 δισεκατομμύρια κατοίκους, θα γίνει η πολυπληθέστερη στον κόσμο το 2023, ξεπερνώντας ακόμη και την Κίνα. Με αυτόν τον τρόπο, όμως, το Πεκίνο βλέπει ότι οι Ινδοί διαθέτουν ένα σημαντικό όπλο στα χέρια τους: τον πληθυσμό. Σε έναν κόσμο που βρίσκεται σε κατάσταση αναδιάταξης της ισχύος και των συσχετισμών δυνάμεων, η καλπάζουσα δημογραφία μετατρέπεται, σε γεωπολιτικό επίπεδο, σε ένα πολύτιμο εφόδιο για χώρες που υστερούν σε στρατιωτική, τεχνολογική και οικονομική ισχύ.

Για να αποκτήσουμε μια καλύτερη εικόνα της ανισορροπίας αυτής, μπορούμε να έχουμε κατά νου ότι η ευρωπαϊκή ήπειρος έχει συνολικό πληθυσμό 747.544.000 κατοίκων, δηλαδή δύο φορές λιγότερο από την Κίνα ή την Ινδία, τις δύο πολυπληθέστερες χώρες στον κόσμο. Οι Ευρωπαίοι αντιπροσωπεύουμε κάτι περισσότερο από το 9% του παγκόσμιου πληθυσμού, πολύ μακριά από την Ασία και τους 4,5 δισεκατομμύρια κατοίκους της ή την Αφρική, η οποία έχει περίπου 1,3 δισεκατομμύρια κατοίκους.

Σε κοινωνικοπολιτικό επίπεδο, οι γεννήσεις αυξάνουν στις περιοχές με τη μικρότερη ανάπτυξη και με χαμηλότερο επίπεδο διαβίωσης. Όπως αναφέρεται και στην εν λόγω έκθεση, στη Βομβάη, περίπου το 40% του πληθυσμού ζει σε παραγκουπόλεις, σε περιοχές ακραίας φτώχειας, που αποτελούνται από αυτοσχέδιες παράγκες, οι περισσότερες από τις οποίες δεν διαθέτουν τρεχούμενο νερό, ηλεκτρισμό και εγκαταστάσεις υγιεινής.

Και ενώ αυτές οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης επικρατούν, οι γεννήσεις αυξάνουν, σε αντίθεση προς τις δημογραφικές εξελίξεις στη Γηραιά Ήπειρο, όπου το επίπεδο ζωής είναι σαφώς υψηλότερο αλλά ο πληθυσμός γερνά. Οι κοινωνίες μας, συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής, δείχνουν να παραιτούνται από την ίδια την αναπαραγωγή τους, να οδηγούνται δηλαδή στην αυτοχειρία.

Η πρόταση, που συχνά κατατίθεται απέναντι στην προοπτική της ερήμωσης, είναι η μερική υποκατάσταση από μεταναστευτικές και προσφυγικές ομάδες που καταφθάνουν και μετεγκαθίστανται εδώ. Η λεγόμενη «ενθυλάκωση μεταναστών» μπορεί, πράγματι, να επιλύσει το πρόβλημα, σε αντίθεση με ακραίες φωνές που εισηγούνται προτάσεις «καθαρότητας» και υπό την προϋπόθεση ότι έχει προηγηθεί η επιτυχής ένταξη των μεταναστών και των προσφύγων στον κοινωνικό σχηματισμό.

Ωστόσο, η ίδια η έκθεση των Ηνωμένων Εθνών περικλείει πρόσθετα μέτρα που υπαγορεύονται από τα πορίσματα της δημογραφικής επιστήμης. Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται η οικονομική και κοινωνική κάλυψη της μητέρας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και λοχείας, η παροχή δωρεάν φροντίδας των νηπίων σε βρεφονηπιακούς σταθμούς, η προβολή του προτύπου μιας ευτυχισμένης οικογένειας, η ανάπτυξη μηχανισμών συμβουλευτικής και ψυχολογικής στήριξης και, ιδίως, οι φοροαπαλλαγές στους πολύτεκνους.

Σε αντίθετη περίπτωση, καταλήγει η έκθεση των Ηνωμένων Εθνών, η Ευρώπη θα συνεχίσει να οδεύει στο δρόμο της δημογραφικής της κατάρρευσης.