Για τις τεταμένες σχέσεις Πολωνίας και Ρωσίας

Δεν εκτοξεύθηκαν από τη Ρωσία αλλά από την Ουκρανία οι πύραυλοι που έπεσαν στο έδαφος της Πολωνίας, προκαλώντας το θάνατο σε δύο ανθρώπους. Η σχετική διαβεβαίωση προέρχεται από τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών και τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ. Οι εκκλήσεις για ηρεμία και αυτοσυγκράτηση πυκνώνουν, αλλά αυτό που δεν είναι βέβαιο είναι ότι οι σχέσεις ανάμεσα στη Ρωσία και την Πολωνία θα εξομαλυνθούν μέσα σε αυτό το κλίμα κατευνασμού.

Η διαμάχη ανάμεσα στις δύο χώρες είναι κυριολεκτικά μακραίωνη. Αν και ανήκουν σε κοινή σλαβική σφαίρα, οι δύο λαοί δεν διατηρούν καλές σχέσεις μεταξύ τους. Αρκεί να αναλογιστεί κάποιος τους αλλεπάλληλους αιματηρούς πολέμους πριν από τέσσερις αιώνες και τη σταλινική επιμονή να θεωρεί την Πολωνία μέρος της ευρύτερης ρωσικής εδαφικής επικράτειας ή, έστω, τμήμα της σφαίρας άμεσης γεωπολιτικής επιρροής της Μόσχας.

Οι μεταξύ τους σχέσεις θα μπορούσαν να έχουν βελτιωθεί μετά την πτώση των σοσιαλιστικών καθεστώτων. Ωστόσο, η Πολωνία κινήθηκε προς σαφώς ευρωπαϊκή και συνολικότερη δυτική τροχιά, τη στιγμή που η Ρωσία του Β. Πούτιν άρχισε να ανεξαρτητοποιείται από δυτικές αναφορές και να χτίζει σταδιακά το δικό της αυταρχικό καθεστώς. Η Πολωνία γίνεται χώρα μέλος του ΝΑΤΟ το 1990 και, μετά πέντε χρόνια, κράτος – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Με την κήρυξη του πολέμου τον περασμένο Φεβρουάριο, η Πολωνία δεν διστάζει να πάρει θέση υπέρ της Ουκρανίας. Αυτή η στάση είναι αρκετή για να την κατατάξει μεταξύ των μη φιλικών χωρών του Β. Πούτιν. Η Πολωνία μπαίνει και πάλι στη «μαύρη λίστα» της Μόσχας, αν υποτεθεί βέβαια ότι είχε βγει ποτέ από αυτήν.

Επιπλέον, η Πολωνία καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση να ενισχύσει τις κυρώσεις της κατά της Μόσχας και ζητά από το ΝΑΤΟ να παράσχει όπλα στην Ουκρανία, ούτως ώστε να μπορέσει να αντισταθεί στη ρωσική εισβολή. Πίσω από την απεύθυνση αυτή στις Βρυξέλλες και το ΝΑΤΟ υπάρχει και η κατανοητή ανησυχία των Πολωνών για ενδεχόμενη επέκταση του ρωσικού νεοιμπεριαλισμού προς τα εδάφη της. Για τη Ρωσία και τον Πούτιν προσωπικά, η Πολωνία αποτελεί μια «απειλή».

H χθεσινή εκτόξευση πυραύλων στο πολωνικό έδαφος είχε ως εύλογη συνέπεια την αναθέρμανση του διεθνούς φόβου για ρωσική επέκταση. Ωστόσο, οι διαβεβαιώσεις του Τζο Μπάιντεν και του Γενς Στόλτενμπεργκ καθησυχάζουν τη Δύση και, βέβαια, τους Πολωνούς.

Μάλιστα, για λίγες ώρες, η Πολωνία δίστασε ακόμη και να ενεργοποιήσει το άρθρο 4 της συνθήκης του ΝΑΤΟ, που κατοχυρώνει ενισχυμένες διαβουλεύσεις μεταξύ των χωρών μελών σε περίπτωση που κάποιο από αυτά εκτιμά πως απειλείται η εδαφική ακεραιότητά του και τίθεται σε κίνδυνο η εθνική ασφάλειά του.

Ο συντηρητικός Πολωνός πρόεδρος, Αντρέι Ντούντα, έκανε λόγο για «μεμονωμένο περιστατικό» και ζήτησε να αποφευχθεί η πυροδότηση της έντασης ανάμεσα στις δύο χώρες. Είναι, όμως, το ίδιο πρόσωπο που, όταν άρχισε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, δήλωνε ότι η Πολωνία θα κάνει κάθε αναγκαία ενέργεια για να τερματιστεί ο ρωσικός επεκτατισμός.

Μάλιστα, η Πολωνία είναι η κατεξοχήν χώρα υποδοχής προσφύγων από την Ουκρανία, οι οποίοι υποχρεώνονται να εγκαταλείψουν τη χώρα τους λόγω των ρωσικών θηριωδιών.

Επιπλέον, αυτή η ιστορική χώρα της Ανατολικής Ευρώπης γίνεται ο κύριος χώρος διέλευσης του οπλισμού που κατευθύνεται από τον δυτικό κόσμο προς το Κίεβο, ενώ αρνείται να χρησιμοποιηθούν τα εδάφη της ως χώρος διέλευσης των αγωγών φυσικού αερίου, το οποίο συνδέει την Μόσχα με το Βερολίνο.

Αυτό όμως που είναι το κυριότερο στοιχείο σε σχέση με τον πόλεμο και τη Βαρσοβία, είναι ότι, διεθνοπολιτικά και γεωπολιτικά, η συνεχιζόμενη σύγκρουση υποχρέωσε, τρόπον τινά, να ολοκληρώσει την κεντρική στρατηγική επιλογή της. Να κινηθεί δηλαδή προς τη Ρωσική Ομοσπονδία και την Ανατολή ή να εμβαθύνει και να διευρύνει τους δεσμούς της με το δυτικό μπλοκ δυνάμεων και τους οργανισμούς του. Η Πολωνία έχει κάνει την επιλογή της να στραφεί οριστικά προς τον δυτικό κόσμο, την ΕΕ και το ΝΑΤΟ.

Και δεν είναι συμπτωματικό το γεγονός ότι, για να προασπίσει έμπρακτα την επιλογή της, η Πολωνία προχωρά στην έγκριση όλο και μεγαλύτερων αμυντικών δαπανών, γνωρίζοντας ακριβώς ότι ο πρωταρχικός αντίπαλος της στρατηγικής επιλογής της ήταν και παραμένει η Ρωσία, ανεξάρτητα από το ρωσική ή ουκρανική ετικέτα των δύο χθεσινών πυραύλων.