Η δίκαιη κοινωνία του Σούνακ

 Τόσο ο Ρίσι Σούνακ όσο και ο  υπουργός Οικονομικών Τζέρεμι Χαντ χρησιμοποίησαν τη διάσημη διατύπωση του φιλελεύθερου στοχαστή Τζον Ρολς για τους τρόπους ικανοποίησης του αιτήματος μιας δίκαιης κοινωνίας σε οικονομία της ελεύθερης αγοράς. Αιτία είναι  προϋπολογισμός που παρουσιάστηκε στη Βουλή, ο οποίος αναμενόταν εδώ και αρκετό καιρό.

Τα μέτρα ισορροπούν ανάμεσα στην δημοσιονομική εξυγίανση και το αίτημα της κοινωνικά δίκαιης κατανομής των βαρών. Το αν αυτός ο συνδυασμός θα αποδειχθεί ικανός να επιτύχει τον φιλόδοξο στόχο του, αυτό είναι κάτι που μόνον ο καιρός μπορεί να αποδείξει με σιγουριά. Είναι ωστόσο σαφές ότι το πακέτο μέτρων που εξαγγέλθηκε προς την κατεύθυνση αυτή κινείται.

Συγκεκριμένα, το πακέτο μέτρων του Χαντ περιλαμβάνει μέτρα λιτότητας, αύξηση του φόρου στα κέρδη των ενεργειακών κολοσσών και τη δημιουργία προσωρινού φόρου 45% στους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας.

Το μέγα ζητούμενο δεν είναι άλλο από την ίαση του δεινού που προκάλεσε τις διαδοχικές κρίσεις στους κόλπους της κυβέρνησης και των Συντηρητικών: η καταπολέμηση του πληθωρισμού, ο οποίος κινείται στο ιστορικό υψηλό του 11.1%, δημιουργώντας συνθήκες γενικευμένης κοινωνικής δυσαρέσκειας. Το τρίπτυχο, που συμπυκνώνει την προβληματική προϋπολογισμού, είναι σύμφωνα με όσα δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών «σταθερότητα, ανάπτυξη και δημόσιες υπηρεσίες».

Οι Εργατικοί υπό τη νέα ηγεσία του Κιρ Στάρμερ καταγγέλλουν τον προϋπολογισμό και υπογραμμίζουν την κοινωνική του μεροληψία, το ταξικό του πρόσημο. Το πακέτο μέτρων της συντηρητικής κυβέρνησης του Σούνακ οδηγεί, σύμφωνα με τον επικεφαλής των Εργατικών, σε εμβάθυνση της κοινωνικοοικονομικής κρίσης, ενώ η οικονομική του αποτελεσματικότητα είναι εξαιρετικά αμφίβολη.

Η κυβέρνηση απαντά στις αιτιάσεις των Εργατικών ότι αυτές είναι έωλες και αφηρημένες, υπενθυμίζοντας ότι, στη Μεγάλη Βρετανία, «είμαστε μια δίκαιη κοινωνία». Ο υπουργός Οικονομικών διευκρινίζει: «Θα ζητήσουμε από όλους να κάνουν θυσίες», συμπληρώνοντας: «Θα ζητήσουμε από όλους να κάνουν θυσίες. Αλλά νομίζω ότι σε μια δίκαιη κοινωνία, όπως είμαστε εμείς στο Ηνωμένο Βασίλειο, πρέπει να αναγνωρίσετε ότι δεν μπορείτε να ζητήσετε πάρα πολλά από εκείνους με χαμηλότερα εισοδήματα και αυτό είναι κάτι που το λαμβάνω πάντοτε υπ’ όψη μου στις αποφάσεις που λαμβάνω».

Ο Κιρ Στάρμερ, ωστόσο, διαβλέπει κάτι που φαίνεται να είναι αληθές. Ο νέος ηγέτης των Συντηρητικών θέλει, αφενός, να αντιμετωπίσει και να αναχαιτίσει τις πληθωριστικές – οικονομικές κρίσεις και, αφετέρου, να κερδίσει πολύτιμο πολιτικό χρόνο. Σε αντιδιαστολή προς την προκάτοχό του Λιζ Τρας, ο Ρίσι Σούνακ δεν βιάζεται να πάρει τις οριστικές αποφάσεις του για τον κρίσιμο τομέα της οικονομίας.

Ο νέος πρωθυπουργός ότι το πεδίο, όπου θα κριθεί κυρίως η έκβαση της επόμενης εκλογικής αναμέτρησης, είναι η σφαίρα της οικονομίας, με βασικότερο πρόβλημα τον πληθωρισμό. Ορισμένοι βιάστηκαν να προχωρήσουν σε επιπόλαιες ταυτίσεις. Ο πολυεκατομμυριούχος, πρώην υπουργός Οικονομικών και άλλοτε ανώτατο στέλεχος σε τράπεζες και διεθνούς οίκους αξιολόγησης, παντρεμένος με την κόρη ενός πάμπλουτου Ινδού επιχειρηματία, δεν θα μπορούσε παρά να εφαρμόσει «νεοφιλελεύθερες συνταγές».

Η επιλογή του Ρίσι Σούνακ δεν έχει αυτόν τον προσανατολισμό, διαψεύδοντας τη σχετική μυθολογία και μεριμνώντας παράλληλα να αρχίσει να μειώνει τη διαφορά από τους Εργατικούς. Η διαφορά είχε φτάσει να κυμαίνεται σε επίπεδα άνω του 30%, καταρρίπτοντας κάθε προηγούμενη καταγραφή. Το οικονομικοπολιτικό εγχείρημα Σούνακ είναι υψηλότατου ρίσκο, αφού ο νέος πρόεδρος της κυβέρνησης και των Τόρηδων αποβλέπει στο ψαλίδισμα της δημοσκοπικής διαφοράς και στην απεμπλοκή της οικονομίας από την πληθωριστική δίνη με την παράλληλη διατήρηση της κοινωνικής ειρήνης.