Βραζιλία – Μπολσονάρο: Δημοκρατία χωρίς δημοκράτες

Όταν ο Χασάν Σαλαμέ έγραφε το βιβλίο αναφοράς με τον διάσημο τίτλο, αναφερόταν στις πολιτικές διαφάνειας στον ισλαμικό και τον αραβικό κόσμο. Πλέον, η νομική αμφισβήτηση του εκλογικού αποτελέσματος έχει αναχθεί από οριακή συνταγματική δυνατότητα σε συνήθη πολιτειακή πρακτική στην μεγαλύτερη χώρα της Λατινικής Αμερικής. Ο Μπολσονάρο κατέθεσε προσφυγή στο Εκλογοδικείο κατά του αποτελέσματος των προεδρικών εκλογών, αμφισβητώντας τη νίκη του αριστερού Λούλα.

Ο απερχόμενος πρόεδρος, εκλεκτός της ακροδεξιάς, αμφισβητεί τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών που διοργανώθηκαν στην Βραζιλία τον περασμένο μήνα. Η προσφυγή του στο ανώτατο Εκλογοδικείο της χώρας συγκεντρώνει ελάχιστες πιθανότητες να καρποφορήσει, αφού έχει ήδη επικυρωθεί από την ανώτατη εκλογική δικαιοδοτική βαθμίδα.

Οι συνεργάτες του Μπολσονάρο αναφέρουν, όπως μεταδίδεται, από αργά χθες βράδυ, ότι «υπήρξαν ενδείξεις σοβαρών βλαβών που εγείρουν αβεβαιότητες και καθιστούν αδύνατη την επικύρωση των αποτελεσμάτων, όπως αυτά προέκυψαν». Το πλήρες κείμενο της προσφυγής δεν είναι ακόμη γνωστό στον υπόλοιπο κόσμο.

Το ζήτημα είναι λοιπόν για ποιο λόγο ή για ποιους λόγους ο Μπολσονάρο αμφισβητεί  στον ανώτατο νομικό βαθμό τα αποτελέσματα των εκλογών.

Ο υπερσυντηρητικός απερχόμενος πρόεδρος της Βραζιλίας δεν κρύβει την καχυποψία του απέναντι στο σύστημα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας. Το στοιχείο της καχυποψίας είναι μάλλον νοσηρό, αφού τη αυτό το ηλεκτρονικό σύστημα έχει περάσει με επιτυχία αξιολογήσεις Βραζιλιάνων ειδικών, ανεξάρτητα από πολιτικές προτιμήσεις και ιδεολογικές αναφορές.

Ο Μπολσονάρο πυρπολεί την καρδιά και το κέντρο βάρους της βραζιλιάνικης δημοκρατίας επειδή προασπίζεται έναν πρωτόγονο λαϊκισμό.  Ο όρος μπορεί να ακούγεται επανειλημμένως, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν έχει χρηστική αξία για την αποκρυπτογράφηση της πολιτικής λογικής Μπολσονάρο. Απέναντι στα συστήματα, που συγκροτούν το κατεστημένο της «ακροαριστεράς», όπως αποκαλεί τον κομματικό χώρο του Λούλα, ο Μπολσονάρο τοποθετείται και θέτει ως κρισιμότερο τον ίδιο τον θεσμικό τρόπο διεξαγωγής των προεδρικών εκλογών. Οι «λαϊκές μάζες, την πολιτική έκφραση των οποίων διεκδικεί ο απερχόμενος πρόεδρος, γίνονται αντικείμενο πολιτικής χειραγώγησης από τον ίδιο τον τρόπο καταμέτρησης των ψήφων. Η λαϊκιστική αντίρρηση είναι πυρηνική, διαχέεται στον εκλογικό δέκτη και, από εκεί και πέρα, χρησιμοποιείται κατά το προσωπικό δοκούν. Ο λαός είναι πάνω από τους θεσμούς και εν προκειμένω, πάνω από τους βραζιλιάνικους θεσμούς.

Με αυτήν την κίνηση, ο υποψήφιος της υπερσυντηρητικής δεξιάς επιχειρεί να επιτύχει και έναν δεύτερο καίριο στόχο: να συσπειρώσει την εκλογική βάση του κόμματος γύρω από το πρόσωπό του. Ο εκλογικός πυρήνας κοχλάζει. Η διαφορά είναι οριακή και η αμφισβήτηση της οριακής νίκης των δύο μονάδων εκφράζεται ήδη από το βράδυ των εκλογών. Οδοφράγματα στήνονται σε ολόκληρη τη χώρα από «αγανακτισμένους» ψηφοφόρους, που αρνούνται να αποδεχθούν την εγκυρότητα του εκλογικού αποτελέσματος. Τα οδοφράγματα των διαδηλωτών είναι διάσπαρτα και υπολογίζεται ότι ανέρχονται στα χίλια.

Το κίνημα διαμαρτυρίας το «κατευνάζει» ο ίδιος ο Μπολσονάρο. Η διφορούμενη δήλωσή του κάνει λόγο για αποδοχή του Συντάγματος και για σεβασμό της λαϊκής κυριαρχίας. Αυτή νοθεύεται από απρόσωπα ηλεκτρονικά συστήματα καταμέτρησης. Το κίνημα πρέπει να ηρεμήσει και να πολιτικοποιηθεί μέσα από τον λαοπρόβλητο οραματιστή ηγέτη, με τα αμφίβολα δημοκρατικά χαρακτηριστικά.