Η Generation X και ο Χάιντεγγερ

Αν ένας παράγοντας πρέπει να απομονωθεί και να αξιολογηθεί ως ο σημαντικότερος για τη γενιά X ανάμεσα στους άλλους, αυτός είναι η τεχνολογία και, πιο ειδικά, το διαδίκτυο. Όσοι και όσες έχουν γεννηθεί μεταξύ 1995 και 2000 είναι βαθιά επηρεασμένοι/-ες από τον ατελείωτο κόσμο του διαδικτύου και από τις πιο σύγχρονες τάσεις στις τεχνολογίες της επικοινωνίας, με ιδιαίτερη έμφαση στα smartphone. Ο Χάιντεγγερ σημάδεψε άριστα, όταν από τον μεσοπόλεμο σχεδόν, κρατούσε σημειώσεις για την αυξανόμενη κοινωνική βαρύτητα της τεχνικής και τον κοινωνικό κόσμο που θα αναδυόταν.

Με βάση τις έρευνες που έχουμε στη διάθεσή μας, δεν θα γοητευθούν, πιθανότατα, από τα δυσνόητα φιλοσοφικά δοκίμια του Μάρτιν Χάιντεγγερ, αλλά θα αισθανθούν ιδιαίτερη ικανοποίηση να ακούσουν περιεκτικές περιλήψεις για το έργο του Γερμανού φιλοσόφου.

Η τομή, λοιπόν, είναι η άριστη σχέση που η νέα αυτή γενιά διατηρεί με την τεχνολογία.

Πρόκειται για νέους επιλεκτικούς, που αναζητούν τις καλύτερες δυνατές εφαρμογές. Προτιμούν το youtube από την τηλεόραση και τα smartphone από τα laptop. Γράφουν με απαλά μαρκαδοράκια και αποφεύγουν τα πολυτελή όργανα γραφής. Είναι πλήρως εξοικειωμένοι με τα social media και έχουν μια ξεχωριστή προτίμηση για το TikTok. Είναι εξαιρετικά προσεκτικά στην ανταλλαγή προσωπικών δεδομένων, αλλά έχουν την τάση να άγχονται πιο γρήγορα, επειδή ακριβώς η οθόνη δημιουργεί – με πανουργία – ένα ελαφρώς αυξημένο άγχος στους νέους συνανθρώπους μας.

Μεγάλο διαφοροποιητικό στοιχείο τους από τις προηγούμενες γενιές είναι ότι γεννήθηκαν μες στη σφαίρα του διαδικτύου και όχι πριν από αυτήν. Δεν έχουν να μάθουν κάτι. Μάλλον να διδάξουν.

Αισθηματικά, ερωτεύονται ανθρώπους της ηλικίας τους που γνωρίζουν συνήθως μέσα από τις εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης. Γνωρίζουν να διακρίνουν αυτόν ή αυτήν που τους ταιριάζει, που επιθυμούν περισσότερο, χάρη ακριβώς στην εικόνα, στην οθόνη. Αυτό δεν θα έπρεπε να εκληφθεί ως μειονέκτημα, γιατί η οθόνη έχει προ πολλού σπουδαιολογηθεί ως ανώτερη της πρώτης, άμεσης επαφής. Ξέρουμε, για παράδειγμα, ότι αξιολογούν ως ανώτερο ένα μήνυμα της μητέρας στο messenger από το φωνητικό κάλεσμα της ίδιας της μητέρας.

Στις σπουδές τους, παρουσιάζουν τον ίδιο βαθμό φιλομάθειας με προηγούμενες γενιές, αλλά όχι και φιλαναγνωσίας. Στρέφονται προς μεταλυκειακές – πανεπιστημιακές σπουδές και παρουσιάζουν την τάση να ακολουθούν το εκπαιδευτικό υπόδειγμα «3 – 2 – 3», όπου τρία χρόνια για το πτυχίο, δύο για το μεταπτυχιακό και τρία για το διδακτορικό. Ωστόσο, προτιμούν τα τριετή πτυχία με συγκεκριμένες κατευθύνσεις από το δεύτερο έτος σπουδών και αποφεύγουν να εκπονούν διδακτορικές διατριβές, ακόμη κι αν πρόκειται για «βιομηχανικά διδακτορικά». Το στοιχείο, που πραγματικά αξίζει να τεθεί προς συζήτηση, είναι το ότι προσλαμβάνουν άμεσα τη γνώση που τους διδάσκεται, αλλά δεν προωθούν την κριτική σκέψη τους, αν και διαθέτουν τις σχετικές ετοιμότητες του νου.

Επαγγελματικά, είναι, επίσης, σοβαροί και προσεκτικοί στις επιλογές τους. Αν και λόγω του νεαρού της ηλικίας τους, δεν υπάρχουν αρκετά ερευνητικά πορίσματα, φαίνεται ότι δεν γοητεύονται από την ιδέα να σταδιοδρομήσουν ως υπάλληλοι του δημοσίου και προτιμούν να εργάζονται ως ελεύθεροι επαγγελματίες, σύμβουλοι και επιχειρηματίες μέσω διαδικτυακών εφαρμογών. Και ως προς τις αμοιβές τους, φαίνονται ικανοί διαπραγματευτές αλλά είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν τη ζωή τους «ολιστικά».

Πολιτικά, δεν είναι, σε αντίθεση με ό,τι πιστεύουμε, αδιάφοροι ή, ακόμη περισσότερο, «γλάστρες», όπως επιπόλαια και υποτιμητικά ακούγεται.  Δεν αναγνωρίζουν πλήρως τους εαυτούς τους στον άξονα δεξιά – αριστερά. Είναι μάλλον κεντρώοι. Όχι επειδή το κέντρο πάει να γίνει επάγγελμα, αλλά επειδή έτσι «αισθάνονται», για διαισθητικούς κυρίως λόγους δηλώνουν «φιλελεύθεροι» και πάντως, σίγουρα «δημοκράτες». Δεν αμφισβητούν την ιδιωτική ιδιοκτησία στα μικρά ή μεγάλα μέσα παραγωγής, αποστρέφονται τον πολιτικό αυταρχισμό και επιζητούν τη συμμετοχή στα κοινά.

Η θεμελιώδης διαφορά από τον Χάιντεγγερ είναι ότι, ενώ αυτός ασκεί κριτική στην τεχνική, οι νέοι συμπολίτες μας δεν μπορούν να φανταστούν τη ζωή τους χωρίς smartphone.