Κίνα: Πώς ο θάνατος του Τσιανγκ Ζεμίν προκαλεί προβλήματα στον Κινέζο ηγεμόνα Σι

Ακόμη και στον θάνατο, ο συγχρονισμός του ήταν άψογος.

Ο Τζιανγκ Ζεμίν, ο πρώην πρόεδρος της Κίνας, ο οποίος ανέβηκε στην κορυφή του Κομμουνιστικού Κόμματος χάρη στη σφαγή στην Τιενανμέν το 1989, πέθανε την Τετάρτη σε ηλικία 96 ετών – ακριβώς τη στιγμή που ένα κύμα πολιτικών διαμαρτυριών σαρώνει τη χώρα για άλλη μια φορά.

Για τον σημερινό ηγέτη Σι Τζινπίνγκ, οι ιστορικοί απόηχοι δεν θα μπορούσαν να είναι πιο δυσοίωνοι.

Τον Απρίλιο του 1989, το μαζικό πένθος για τον ξαφνικό θάνατο του πρώην ανώτατου αρχηγού του Κόμματος Χου Γιαομπάνγκ, προκάλεσε πανεθνικές διαμαρτυρίες που τελικά συντρίφθηκαν από τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό τον Ιούνιο. 

Τώρα, όπως και τότε, είναι αδύνατο για το Κόμμα να απαγορεύσει το πένθος ή τις εκδηλώσεις μνήμης για έναν πρώην πρωταγωνιστή. Όμως, οι πράξεις μνήμης τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες θα προσφέρουν ανείπωτες ευκαιρίες για έκφραση διαφωνίας και δυσαρέσκειας για την τρέχουσα κατάσταση της κινεζικής πολιτικής.

Γνωστός για τις χαλαρές, μερικές φορές κωμικές, ερμηνείες του στην παγκόσμια σκηνή, ο Τζιανγκ δεν ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής όσο ήταν στην εξουσία. Αλλά καθώς η Κίνα έχει γίνει πιο κατασταλτική και αυταρχική την τελευταία δεκαετία υπό τον Σι, η εικόνα του Τζιανγκ έχει αποκατασταθεί.

Πολλοί βλέπουν τώρα με αγάπη την περίοδο από το 1989 έως το 2004, όταν ο Τζιανγκ παραιτήθηκε από τον ρόλο του ως επικεφαλής του κινεζικού στρατού, σε μία εποχή ανοιχτού χαρακτήρα και μεταρρυθμίσεων – όταν η Κίνα αναπτυσσόταν με ταχείς ρυθμούς και κοιτούσε προς τη Δύση για έμπνευση και φιλία.

Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το εθνο-εθνικιστικό ιμπεριαλιστικό όραμα του Σι για μια «μεγάλη αναζωογόνηση», στην οποία «όλα κάτω από τον ουρανό» κάμπτονται στη θέληση του ηγέτη και του κόμματός του και η Κίνα επιβεβαιώνεται ως επεκτατική στρατιωτική δύναμη στον κόσμο.

Μια δεκαετία επιδείνωσης της καταστολής και του συγκεντρωτισμού της εξουσίας επιδεινώθηκε από σχεδόν τρία χρόνια σκληρών περιορισμών λόγω COVID και μιας οικονομίας που ταλανίζεται.

Την περασμένη εβδομάδα, μεγάλες διαδηλώσεις που ζητούσαν πολιτικές μεταρρυθμίσεις και το τέλος της διακυβέρνησης του Κόμματος ξέσπασαν σε πολλές πόλεις και σε δεκάδες πανεπιστημιουπόλεις σε ένα κύμα γενικευμένης λαϊκής διαφωνίας που δεν έχει παρατηρηθεί στη χώρα από το 1989.

Ο θάνατος του Τζιανγκ είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος για τον Σι λόγω των πολύ διαφορετικών προσωπικοτήτων τους, αλλά και της δημόσιας εικόνας τους. Ο Σι είναι πάντα άκαμπτος και το δημόσιο σενάριο θέλει οι συναντήσεις του με ξένους αξιωματούχους να είναι διακριτικά (και όχι τόσο διακριτικά) σχεδιασμένες ώστε να απεικονίζονται ως “ικέτες” και ο ίδιος στον ρόλο ενός ημίθεου Κινέζου αυτοκράτορα. Ο κίνδυνος είναι ότι μια νέα γενιά κακοπροαίρετων θα προσκολληθεί στον Τζιανγκ ως σύμβολο της αντίθεσης στην πιο κατασταλτική διακυβέρνηση του Σι.

Ο κανόνας της καταπίεσης

Μπροστά στη σιωπηλή αντιπολίτευση, ο Σι μόλις παραχώρησε στον εαυτό του μια τρίτη θητεία ως κορυφαίος ηγέτης της Κίνας. Χωρίς προφανή διάδοχο, φαίνεται ότι σκοπεύει να κυβερνήσει ισόβια.

Αντίθετα, ο Τζιανγκ παραιτήθηκε από όλους τους επίσημους τίτλους του σε ηλικία 78 ετών στην πρώτη ειρηνική μετάβαση εξουσίας στην ιστορία του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος.

Ήταν λάτρης της μουσικής και γνωστός για το γεγονός ότι εξυμνούσε ξένους αξιωματούχους με ερμηνείες του Έλβις Πρίσλεϋ ή του O Sole Mio και απήγγειλε από μνήμης τη Διεύθυνση του Γκέτισμπουργκ.

Τα τελευταία χρόνια ο Τζιανγκ έχει γίνει έμπνευση για μια σειρά από μιμίδια και νέους στο Διαδίκτυο, που αυτοαποκαλούνται « λάτρεις του φρύνου » ή σε πιο ελεύθερη μετάφραση ο πρίγκιπας Βάτραχος. σε σχέση με τα αμφίβια χαρακτηριστικά του πρώην προέδρου. 

Η απεικόνιση του πρώην προέδρου ως φρύνου σε αμέτρητα viral memes έγινε δημοφιλής στο Χονγκ Κονγκ κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων για τη δημοκρατία του 2014 για την «επανάσταση της ομπρέλας» και έχει μετατραπεί από μια μορφή χλευασμού σε μια μορφή αγάπης.

Η προβολή εικόνων βατράχου και η περιγραφή του εαυτού του ως λάτρης του φρύνου έχει γίνει ένας ανατρεπτικός τρόπος να εκδηλώνεται η αντίθεση με τον Σι , του οποίου η ομοιότητα με τον Γουίνι τον Αρκουδό, ώθησε τους Κινέζους λογοκριτές να απαγορεύσουν τον χαρακτήρα των αγαπημένων παιδιών από τη χώρα.

Ειρωνικό εικονίδιο

Η χρήση της εικόνας του ως σύμβολο της εξέγερσης είναι ειρωνική δεδομένου του απαραίτητου ρόλου του Τζιανγκ στην άνοδο του Σι στην κορυφή της κινεζικής ισχύος.

Όταν ο Τζιανγκ παραιτήθηκε από τη θέση του Γενικού Γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος το 2002, παρέμεινε Γενικός Διοικητής του στρατού για άλλα δύο χρόνια.

Αυτό του επέτρεψε να διατηρήσει την επιρροή του και να προστατεύσει την πολιτική του παράταξη, γνωστή ως «Συμμορία της Σαγκάης» από οποιαδήποτε υπέρβαση της φατρίας «Κομμουνιστική Ένωση Νέων» του διαδόχου του, Χου Τζιντάο.

Συνέχισε να ασκεί μεγάλη επιρροή αφού παρέδωσε τον έλεγχο του στρατού στον Χου το 2004 και όταν ο Χου ήθελε έναν προστατευόμενο από την παράταξή του να ενταχθεί στις κορυφαίες τάξεις του Κόμματος ως ο χρισμένος διάδοχός του το 2008, ο Τζιανγκ ουσιαστικά άσκησε βέτο στην κίνηση.

Μετά από κάποια ταραχή, οι δύο παρατάξεις συμφώνησαν σε έναν συμβιβαστικό υποψήφιο για να αναλάβει τα ηνία.

Ο Σι ήταν γιος των βασιλιάδων του Κόμματος, αλλά με μια αδιάκριτη πολιτική καριέρα και χωρίς προφανή βάση φατριών. Τόσο η Ένωση Νέων όσο και η Συμμορία της Σαγκάης πίστευαν ότι μπορούσαν να ελέγξουν και να χειραγωγήσουν αυτόν τον ασυνήθιστο άνθρωπο του Κόμματος για να εξυπηρετήσουν τα δικά τους συμφέροντα. 

Έκαναν μεγάλο λάθος. Κρατούσε σκυμμένο το κεφάλι του για τέσσερα χρόνια ως αντιπρόεδρος και διάδοχος σε αναμονή, αλλά η πρώτη κίνηση του Σι για την ανάληψη των καθηκόντων του το 2012 ήταν να εκκαθαρίσει και τις δύο φατρίες σε μια βίαιη εκστρατεία «κατά της διαφθοράς» που συνεχίζει να έχει θύματα μέχρι. 

Μερικοί από τους στενότερους συμμάχους τόσο του Τζιανγκ όσο και του Χου τέθηκαν γρήγορα υπό έρευνα και πολλοί πέθαναν; ή εκτίουν μακροχρόνιες ποινές φυλάκισης.

Η κυριολεκτική απομάκρυνση του Χου Τζιντάο από τη σκηνή στο Συνέδριο του Κόμματος της 20ης Οκτωβρίου ήταν μια τελική δημόσια ταπείνωση που συμβόλιζε πόσο μακριά έχει φτάσει η Κίνα από τη συλλογική διακυβέρνηση και την «εσωκομματική δημοκρατία» της θητείας του Τζιανγκ.

Ενώ θεωρείται εκ των υστέρων ως ένας πολύ πιο χαδιάρης αυταρχικός, ο Τζιανγκ ήταν επίσης υπεύθυνος για εκτεταμένες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο ίδιος διέταξε τη βίαιη καταστολή των οπαδών του πνευματικού κινήματος Φάλουν Γκονγκ και η διοίκησή του έσπευσε να καταπνίξει τις διαμαρτυρίες των εργαζομένων που προέκυψαν από την εκτεταμένη ιδιωτικοποίηση κρατικών επιχειρήσεων τη δεκαετία του 1990.

Αλλά μαζί με τις επιδέξιες διαπραγματεύσεις του για να επιτρέψει στην Κίνα να ενταχθεί στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου το 2001, αυτή η πολιτική πιστώνεται ότι έθεσε το έδαφος για την εξαιρετική οικονομική άνθηση της χώρας αυτόν τον αιώνα.

Από τρακτέρ στην Τιενανμέν

Ηλεκτρολόγος μηχανικός που δεν έπαιξε ρόλο στην επανάσταση της Κίνας του 1949, ο Τζιανγκ εκπαιδεύτηκε στο Stalin Automobile Works στη Μόσχα τη δεκαετία του 1950 και εργάστηκε σε ένα εργοστάσιο τρακτέρ στην παγωμένη Μαντζουρία κατά τη διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης 1966-1976.

Όταν ο κορυφαίος ηγέτης και επαναστατικό σύμβολο Ντενγκ Σιαοπίνγκ απομάκρυνε το τότε αφεντικό του Κόμματος Χου Γιαομπάνγκ από την εξουσία το 1987, μετά από ένα κύμα φοιτητικών διαδηλώσεων, ο Τζιανγκ υπηρετούσε ως αφεντικό του Κόμματος στην πόλη της Σαγκάης.

Καθώς το πένθος για τον Χου Γιαομπάνγκ μετατράπηκε σε τεράστιες διαμαρτυρίες υπέρ της δημοκρατίας τον Απρίλιο και τον Μάιο του 1989 και κατά της αποτρόπαιας ηγεσίας του Πεκίνο, ο ο Τζιανγκ έκλεισε εφημερίδες και κατέπνιξε τις εκκολαπτόμενες διαδηλώσεις στους δρόμους στην πιο πυκνοκατοικημένη πόλη της Κίνας.

Αφού διέταξε τον PLA να καταπνίξει την εξέγερση και να σφάξει άοπλους διαδηλωτές στο Πεκίνο και αλλού, ο Ντενγκ απομάκρυνε τον τότε αρχηγό του Κόμματος Ζάο Ζιγιάνγκ επειδή ήταν πολύ μαλακός και συμπαθούσε τις εκκλήσεις για δημοκρατία.

Ο Τζιανγκ βγήκε από τη σχετική αφάνεια και τοποθετήθηκε στην κορυφή του Κομμουνιστικού Κόμματος σε αυτό που οι περισσότεροι υπέθεταν ότι θα ήταν ένας προσωρινός ρόλος επιστάτης.

Ο Ζάο παρέμεινε σε κατ’ οίκον περιορισμό μέχρι το θάνατό του το 2005.

Χωρίς έναν ηλικιωμένο πολιτικό που τραβάει τα νήματα πίσω από την κουρτίνα και με την επίσημη εξουσία παγιωμένη στα χέρια του, ο Σι βρίσκεται σε λιγότερο επισφαλή θέση από τους προκατόχους του.

Υπάρχουν όμως και άλλοι ιστορικοί παραλληλισμοί .

Η απομάκρυνση της «συμμορίας των τεσσάρων» με επικεφαλής τη χήρα του Μάο πραγματοποιήθηκε μετά το θάνατο του Μάο το 1976 σε ένα αναίμακτο πραξικόπημα που ενορχηστρώθηκε από μια ομάδα κορυφαίων αξιωματούχων του Κόμματος και του στρατού. 

Ίσως ο πιο ανησυχητικός παραλληλισμός για τον Σι είναι η άνοδος του Ντενγκ Σιαοπίνγκ στα τέλη της δεκαετίας του 1970, όταν οδήγησε έξυπνα ένα κύμα διαμαρτυριών υπέρ της δημοκρατίας για να παραμερίσει τον τότε κυρίαρχο ηγέτη Hua Guofeng και να εγκαινιάσει μια περίοδο «μεταρρυθμίσεων και ανοίγματος. ”

Αναμφίβολα, υπάρχουν κάποια δυσαρεστημένα μέλη της Ένωσης Νέων και της Συμμορίας της Σαγκάης που βλέπουν την τρέχουσα αναταραχή και το χρονοδιάγραμμα του θανάτου του προστάτη τους ως μια ιστορική ευκαιρία να καταλάβουν την εξουσία.

Τουλάχιστον, οι λογοκριτές του κόμματος και η μυστική αστυνομία θα εργάζονται υπερωρίες για να διακρίνουν πότε μια πράξη πένθους μεταβαίνει σε πράξη εξέγερσης. 

Αφήστε τη μάχη του Toad King και του Pooh Bear να ξεκινήσει!

πηγή: politico