Αυτές οι επίμονες γυναίκες του Ιράν

Η είδηση για την κατάργηση της αστυνομίας ηθών, όχι απλώς ηθικής, χαροποιεί τις ίδιες επίμονες, υπέροχες Ιρανές, παρά το αμφιλεγόμενο της κατάργησης. Αν η είδηση επιβεβαιωθεί τώρα ή ακόμη σε μεταγενέστερο χρόνο, θα αποτελεί πηγή κινηματικής ευφορίας, ένδειξη καθεστωτικής αμηχανίας, έμμεσο κάλεσμα για κινηματική εγρήγορση και σαφή ελιγμό της κρατικής εξουσίας για επιδέξια απορρόφηση αυτού του κύματος αμφισβήτησης.

Εκ πρώτης όψεως, οι Ιρανές θα έπρεπε να έχουν λόγο να εορτάσουν τη σημαντική νίκη, με θεσμικό λάβαρο την κατάργηση της αστυνομίας ηθών, η οποία είναι υπεύθυνη για τη δολοφονία της 22χρονης Μάχσα τον περασμένο Σεπτέμβριο, επειδή μια χούφτα των μαλλιών της δεν συμμορφωνόταν με τις ισχύουσες νομικές επιταγές Ακόμη όμως κι αν η απόφαση δεν ισχύει, ακόμη κι αν η αστυνομική ανακοίνωση στερείται αυτού που λέμε αντίκρισμα πραγματικότητας, η καθεστωτική αμηχανία είναι έκδηλη στην απόφαση – εισήγηση του εισαγγελέα της Ισλαμικής Δημοκρατίας, Τζαβάντ Μονταζερί.

Η ένταση ανάμεσα στο γράμμα και το πνεύμα του άτεγκτου ενδυματολογικού κώδικα και την εισαγγελική υπερερμηνεία συνιστά σημάδι αμήχανης έντασης ενός ολόκληρου καθεστώτος, εν μέσω μιας νεανικής εξέγερσης που διαρκεί για πάνω από δυο μήνες. Απαιτείται όμως και προσοχή γιατί οι γυναίκες θα παραμείνουν στο έλεος της αυθαιρεσίας. Ο νόμος δεν έχει αλλάξει και άρα, η μαντίλα παραμένει υποχρεωτική και όλες οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου έχουν τη δυνατότητα να την επιβάλλουν, παρά το ότι, τις τελευταίες εβδομάδες, πολλές γυναίκες έχουν εγκαταλείψει τη μαντήλα ατιμώρητα.

Ωστόσο, ένα καθεστώς που υποχωρεί είναι σημάδι ότι η ισορροπία δυνάμεων δεν είναι ευνοϊκή γι αυτό, ακόμη κι αν δεν έχει παραιτηθεί από την επιβολή του νόμου του. Θα συνιστούσε έκπληξη εάν αυτή η απλή παραχώρηση, αν βέβαια επιβεβαιωθεί τελικά, βάλει τέλος στην πολύμορφη δράση του κινήματος. Και τούτο, γιατί η εξέγερση ξεκίνησε, μεν, από τον θάνατο της 22χρονης Μάχσα, αλλά υπερέβη το αίτημα σχετικά με την μαντήλα, με την ένδυση. Πλέον, έχει μετασχηματισθεί σε μια παγκόσμιας κλίμακας πρόκληση για την Ισλαμική Δημοκρατία.

Η χθεσινή πρώτη παραχώρηση μπορεί, επομένως, να εμφανιστεί ως παραδοχή ότι μόνο η καταστολή – και έχει ήδη προκαλέσει περισσότερους από 300 θανάτους και περισσότερες από 14.000 κρατήσεις – δεν θα καταφέρει να διαρρήξει την ενότητα σε αυτό το κίνημα, όπως συνέβη σε προηγούμενες εκδηλώσεις κοινωνικής έντασης και αμφισβήτησης. Το ερώτημα που αναφύεται, είναι ένα το κίνημα αυτό μπορεί να αποδειχθεί νικηφόρο. Πρόκειται για το όλο ζήτημα της φύσης αυτής εξέγερσης, που τώρα εμπλέκει και όλα τα στρώματα και τις ομάδες της ιρανικής κοινωνικής ολότητα.

Αν το κίνημα έχει λάβει, όπως υποστηρίζεται σαφή αντικαθεστωτικά χαρακτηριστικά, η ικανοποίηση των αιτημάτων του, η ίδια η αυτοπραγμάτωσή του, δεν ολοκληρώνονται παρά μόνο μέσα από την πτώση του καθεστώτος, που εγκαθιδρύθηκε το 1979 από τον Αγιατολάχ Χομεϊνί, πέρα από τις πρόσκαιρες κυβερνητικές προσπάθειες απορρόφησης της κινηματικής αμφισβήτησης. Εάν ο στόχος είναι πράγματι μια επανάσταση ανατροπή, το κίνημα πρέπει να ξεπεράσει ένα μεγάλο μειονέκτημα, κοινό στις περισσότερες λαϊκές εξεγέρσεις των τελευταίων ετών, από τον Λίβανο μέχρι την Αλγερία: την έλλειψη οργάνωσης, την απουσία οργανωτικής ενσάρκωσης. Αυτή είναι η δύναμή του, καθώς προστατεύεται από στοχευμένη καταστολή, αλλά είναι και η αδυναμία του, αφού περιορίζει τις δυνατότητες συντονισμού και ανάληψης πρωτοβουλιών.

Η εποχή των επαναστατικών πρωτοποριών έχει τελειώσει, αλλά οι αυθόρμητες επαναστάσεις πασχίζουν να πετύχουν στην πράξη. Η επιμονή των Ιρανών γυναικών είναι η ικανή, αλλά όχι και η απαραίτητη προϋπόθεση, Το ελευθεριακό πνεύμα και η εναλλακτική οργάνωση μένουν να αποδειχθούν.