Το παλαιό ιρανικό καθεστώς και τα νέα «ποιοτικά» αιτήματα

Το πρώτο θύμα του θεοκρατικού καθεστώτος στο Ιράν ήταν μια 22χρονη και, πλέον, εκτελείται ένας 23χρονος νεαρός, με απόφαση της ιρανικής δικαιοσύνης. Το κίνημα αρνείται, ωστόσο, να χαμηλώσει την ένταση της αντιπαράθεσης, που αντιμετωπίζει νέα «ποιοτικά» αιτήματα με παλαιές «καθεστωτικές» μεθόδους.

Το Ιράν ανακοίνωσε χθες ότι εκτέλεσε έναν κρατούμενο που πιστεύεται ότι είχε καταδικαστεί κατά τη διάρκεια πανεθνικών διαδηλώσεων, που λαμβάνουν χώρα τις τελευταίες εβδομάδες. Τα κρατικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ο 23χρονος Μοχσέν Σεκάρι κρίθηκε ένοχος, με βάση τις διεθνείς αναφορές, για «εχθρότητα κατά του Θεού».

Η εκτέλεση έρχεται καθώς άλλοι κρατούμενοι αντιμετωπίζουν επίσης θανατικές ποινές για τη συμμετοχή τους στις διαδηλώσεις.

Οι διαμαρτυρίες έχουν ξεσπάσει κατά της αστυνομίας ηθών στο Ιράν, μετά τον θάνατο της 22χρονης Μαχσά Αμινί που συνελήφθη από αξιωματούχους αυτού του τμήματος των αστυνομικών αρχών, με την υποψία ότι δεν φορούσε σωστά το χιτζάμπ στο κεφάλι της.

Εν τω μεταξύ, όμως, οι διαδηλώσεις επεκτάθηκαν και συνεχίζουν να επεκτείνονται, ακόμη και σήμερα, με άλλα αιτήματα, περισσότερο ποιοτικά παρά ποσοτικά, αμφισβητώντας κυρίως τη θεοκρατία του Ιράν και, μάλιστα, με τον πιο σοβαρό τρόπο από την περίοδο της Ισλαμικής Επανάστασης του 1979. Οι ακτιβιστές εξακολουθούν να προειδοποιούν ότι μπορεί να εκτελεστούν και άλλοι άνθρωποι, αν το καθεστώς δεν αλλάξει πολιτική αντιμετώπισης των αιτημάτων τους.

Το ερώτημα, όμως, είναι εάν οι καθεστωτικές αρχές των Αγιατολάχ είναι σε θέση να μπουν στη θέση των  διαδηλωτών. Και ως προς αυτό τουλάχιστον, διαπιστώνεται ένα κενό ενσυναίσθησης, ακόμη και επικοινωνίας.

Το καθεστώς απαντά με τον πιο βίαιο τρόπο, κινητοποιώντας τον σκληρό πυρήνα του κρατικού οικοδομήματος. Στην καλύτερη για τους διαδηλωτές περίπτωση, η καθεστωτική απόκριση είναι μία αμφιλεγόμενη κατάργηση της αστυνομίας ηθών.

Από την πλευρά τους, τα μέλη του κινήματος ολοένα και διευρύνονται, περικλείουν πια και άνδρες, ακόμη και μετέφηβους. Τα αιτήματα έχουν και ένα υλικό περιεχόμενο, που παραπέμπει στη βελτίωση των απολαβών των εργαζομένων και την καλυτέρευση των όρων δουλειάς.

Αυτό, ωστόσο, που φαίνεται να μην σταθμίζεται στο βαθμό που θα περίμενε κάποιος, είναι ότι οι διαδηλωτές είναι νέοι άνθρωποι, οι δύο νεκροί ανήκουν στη λεγόμενη «Generation Z», στην οποία συγκαταλέγονται οι γεννηθέντες μεταξύ 1995 – 2010, είναι επιδέξιοι χρήστες του διαδικτύου και διψάνε για περισσότερη ελευθερία, την οποία δεν εννοούν μόνο με υλικούς όρους, αλλά με ποιοτικούς και πνευματικούς όρους.

Δεν είναι καθόλου βέβαιο, με βάση όσα έχουν καταγραφεί έως σήμερα, ότι το καθεστώς είναι έτοιμο να αποδεχθεί την νέα κοινωνική πραγματικότητα. Το κοινωνικό ανάγλυφο έχει υποστεί ποιοτικές μετατροπές. Τα αιτήματα είναι κυρίως μεταϋλιστικά, παρά το γεγονός ότι οι νέοι και οι νέες του Ιράν βιώνουν συνθήκες σημαντικών υλικών και οικονομικών ελλειμμάτων. Οι νέοι του Ιράν αρνούνται πριν και πάνω από όλα τη ζωή που τους υπόσχεται η θεοκρατία, μια ζωή σπαρμένη με ανελευθερίες, πριν μπουν στον επαγγελματικό στίβο. Το ζήτημα είναι ιδιαίτερα σοβαρό, είναι ζήτημα επικοινωνίας, άρα πολιτισμού.