Τρίτη και 13: Γιατί θεωρείται γρουσούζικη μέρα – Οι προλήψεις και η Άλωση της Πόλης

Το 13 έχει μία δυναμική. Συνήθως αρνητική, για τους προληπτικούς. Πόσο μάλλον όταν είναι… Τρίτη και 13, όπως σήμερα. Ο συνδυασμός αυτός της ημέρας με την ημερομηνία θεωρείται από τους Έλληνες μία γρουσούζικος, χωρίς ωστόσο να γνωρίζουμε ακριβώς, από πού πηγάζει η δυσφήμιση της ημέρας αυτής. Αρχικά να ξεκαθαριστεί πως άλλο πράγμα είναι η Τρίτη και 13, και άλλο η Παρασκευή και 13. Η ελληνική λαϊκή θυμοσοφία, δεν έχει καμία σχέση με την αμερικανόφερτη αυτή τρομακτική ημέρα.

Για να ακριβολογούμε, η Παρασκευή και 13 είναι μία ημερομηνία με αρνητικό υπόβαθρο γενικότερα στην Δύση από τις αρχές του 19ου αιώνα. Σε εμάς ήρθε κυρίως από τις ταινίες τρόμου.

Ας επικεντρωθούμε όμως στην σημερινή ημέρα…

Τρίτη και 13

Πρόκειται για δεισιδαιμονία που απαντάται στους Έλληνες και τους Ισπανόφωνους λαούς. Γενικώς, η Τρίτη θεωρείται αποφράς ημέρα, δηλαδή γρουσούζικη και επικίνδυνη για τους λαούς αυτούς.

Όταν συμπίπτει Τρίτη και 13, οι προληπτικοί τη θεωρούν πολύ άτυχη και επικίνδυνη ημέρα. Για τους υπόλοιπους λαούς, όπως αναφέραμε παραπάνω, η γρουσούζικη ημέρα είναι η Παρασκευή και 13.

Οι Ισπανόφωνοι εκφράζουν την ημέρα με την παροιμία «En martes, ni te cases ni te embarques» («Την Τρίτη, μη παντρεύεσαι και μη ξεκινάς ταξίδι»).

Σύμφωνα με την ιστοσελίδα sansimera.gr, κάτι ανάλογο ισχύει και στα καθ’ ημάς, όταν οι προληπτικοί μέσα στην Τρίτη αποφεύγουν να αρχίσουν οποιαδήποτε εργασία, να επιχειρήσουν ταξίδι ή να τελέσουν αρραβώνα. Αντίθετα, η Τρίτη είναι η κατάλληλη μέρα για εκδηλώσεις μαγείας.

Πώς καθιερώθηκε η πιο γρουσούζικη μέρα

Κατά την ελληνική παράδοση, η Τρίτη θεωρείται γρουσούζικη, καθώς την ημέρα αυτή η Κωνσταντινούπολη έπεσε στα χέρια των Οθωμανών Τούρκων (Τρίτη 29 Μαΐου 1453). Όπως παρατηρεί ο «πατέρας» της ελληνικής λαογραφίας Νικόλαος Πολίτης (1852-1921), η ερμηνεία αυτή είναι υστερογενής, αφού και οι σύγχρονοι στην Άλωση απέδωσαν την εθνική εκείνη συμφορά στην ολέθρια επίδραση της ημέρας. Μαρτυρία για την πρόληψη αυτή υπάρχει ήδη από το 1164.

Η εξήγηση της δεισιδαιμονίας πρέπει να αναζητηθεί, κατά τον Νικόλαο Πολίτη, σε αστρολογικές προβλέψεις. Σύμφωνα με αυτές, την Τρίτη κυρίαρχος είναι ο πλανήτης Άρης, ενώ σε κάποια ώρα της ημέρας (η «κακιά ώρα») επικρατεί μαζί με τον πλανήτη Κρόνο. Γι’ αυτό η ώρα αυτή καθίσταται ιδιαίτερα επικίνδυνη. Επειδή, όμως, κανείς δεν μπορεί να την προσδιορίσει, ολόκληρη η Τρίτη αντιμετωπίζεται ως αποφράς ημέρα.

Το 13 είναι ο κατεξοχήν κακότυχος αριθμός, που σπάει την αρμονία του 12 (12 Θεοί του Ολύμπου, 12 άθλοι του Ηρακλή, 12 φυλές του Ισραήλ, 12 μαθητές του Χριστού, 12 Ιμάμηδες κλπ).

Με την προσθήκη του αριθμού 1 σχηματίζεται η αρχή ενός νέου κύκλου. Το άγνωστο, που αντιπροσωπεύει ο αριθμός 13, προκαλεί ανησυχία στους ανθρώπους κι έτσι άρχισαν να το συνδέουν με ατυχή γεγονότα.